Ryo (29) zit met gekruiste benen op een bankje in het park, een kop koffie in de hand. De bladeren ritselen zachtjes in de wind, maar Ryo’s blik blijft strak gericht op de mensen die voorbijlopen. “Ik vraag niet veel,” zegt Ryo met een lichte frons.
“Alleen dat mensen me aanspreken zoals ik wil. Ik ben geen man, ik ben geen vrouw. Ik ben gewoon Ryo. En als je dat niet begrijpt, dan respecteer je me niet.”
Voor Ryo is gender altijd een worsteling geweest. “Als kind voelde ik me al anders. Ik herinner me dat ik altijd vroeg waarom er überhaupt jongens- en meisjesdingen waren.
Waarom mocht ik niet gewoon zijn wie ik was, zonder dat er meteen een label op geplakt werd? Op school werd ik altijd in een hokje geduwd, maar dat hokje paste me niet. Het knelde, het verstikte me. Pas jaren later begreep ik waarom.”
Met een diepe zucht neemt Ryo een slok van de koffie. “De eerste keer dat iemand mij zonder ‘hij’ of ‘zij’ aansprak, voelde het alsof ik eindelijk adem kon halen.
Alsof er ruimte kwam om gewoon mezelf te zijn. Niet een jongen, niet een meisje. Gewoon… Ryo. Vanaf dat moment wist ik: ik wil niet dat mensen mij aanspreken met hij of zij. Ik ben ‘het’. En ik verwacht dat anderen dat respecteren.”
Toch blijkt dat in de praktijk niet altijd makkelijk. “Mensen denken altijd dat ze het recht hebben om te discussiëren over mijn identiteit. Alsof het een mening is en niet iets wat gewoon zo ís. ‘Maar dat klinkt toch raar?’ zeggen ze dan.
Of: ‘Dat ga ik echt niet zeggen, dat voelt onnatuurlijk.’ Maar waarom? Waarom is het zo moeilijk om gewoon te accepteren hoe iemand genoemd wil worden? Ik doe toch ook moeite om ieders naam en aanspreekvorm te respecteren?”
Ryo haalt de schouders op. “Ik negeer het inmiddels als mensen weigeren me correct aan te spreken. Gewoon, omdat ik het zat ben. Als jij mij niet serieus neemt, waarom zou ik dan naar jou luisteren? Ik bedoel, het is echt niet zo moeilijk.
Als iemand zegt: ‘Ik heet Lisa, niet Liza,’ dan respecteer je dat toch ook? Waarom is het ineens een probleem als het om gender gaat?”
De frustratie is duidelijk hoorbaar in Ryo’s stem. “Sommige mensen doen alsof dit iets nieuws is, alsof het een hype is. Maar genderdiversiteit bestaat al zolang de mensheid bestaat. Het enige verschil is dat we er nu openlijk over praten.
En ja, dat betekent dat sommige mensen even moeten wennen. Maar weet je wat? Dat is niet mijn probleem. Als jij gewend bent aan het idee dat de wereld zwart-wit is, en je ontdekt ineens dat er kleuren bestaan, dan moet je daar maar mee dealen.”
Met een lichte glimlach kijkt Ryo even naar de voorbijgangers. “Gelukkig zijn er ook mensen die wél luisteren.
Die niet meteen in de verdediging schieten of doen alsof hun hele wereld instort omdat ze een nieuw woord moeten gebruiken. Die gewoon zeggen: ‘Oké Ryo, ik zal het proberen.’ Meer vraag ik niet. Echt niet.”
Ryo zet de lege koffiebeker naast zich neer en staart even naar de lucht. “Kijk, uiteindelijk gaat het hier niet alleen om mij. Het gaat om respect.
Om het simpele feit dat je iemand serieus neemt en niet denkt dat jouw mening belangrijker is dan iemands identiteit. Dus ja, als je me niet op de juiste manier aanspreekt, luister ik niet. Waarom zou ik? Als jij mij niet respecteert, waarom zou ik dan mijn tijd verspillen aan jou?”
De strijd voor erkenning is niet iets wat Ryo van de ene op de andere dag gewonnen heeft. “Het heeft me jaren gekost om te accepteren wie ik ben.
Ik heb gehuild, ik heb getwijfeld, ik heb geprobeerd me aan te passen. Maar uiteindelijk voelde dat als verraad aan mezelf. Waarom zou ik leven op een manier die anderen prettig vinden, als ik me daar zelf ellendig door voel? Dit is wie ik ben. Dit is hoe ik aangesproken wil worden. Punt.”
Ryo merkt dat er nog veel onbegrip heerst, vooral bij oudere generaties. “Mijn ouders hebben het er nog steeds moeilijk mee.
Ze zeggen dat ze van me houden, maar blijven me koppig ‘hij’ noemen. Ik weet dat het geen kwade wil is, maar het doet pijn. Alsof ze weigeren te erkennen wie ik echt ben. Soms vraag ik me af of ze me ooit volledig zullen accepteren.”
Met een diepe zucht schudt Ryo het hoofd. “Ik probeer geduldig te blijven. Maar op een gegeven moment is het gewoon klaar.
Als mensen na talloze gesprekken nog steeds niet de moeite nemen om mij te respecteren, dan houd ik afstand. Ik verdien het om serieus genomen te worden. Iedereen verdient dat.”
Ryo staat op en trekt de capuchon over het hoofd. “De wereld verandert. Taal verandert. Mensen veranderen. En dat is oké. Het enige wat ik vraag, is dat mensen mij erkennen zoals ik ben. Dat is toch niet zo moeilijk?”
