Goed nieuws voor iedereen die regelmatig eten of drinken afhaalt: vanaf 2025 hoeven klanten niet meer te betalen voor plastic bakjes en bekers.
De extra toeslag, die sinds juli 2023 werd ingevoerd op wegwerpverpakkingen, verdwijnt definitief. De maatregel – in de volksmond ook wel ‘pesttaks’ genoemd – leidde tot veel verwarring, frustratie en ongemak. Nu komt daar dus een einde aan.
Wat hield die toeslag eigenlijk in?
Sinds halverwege 2023 waren ondernemers verplicht om klanten een meerprijs te laten betalen voor plastic wegwerpverpakkingen zoals drinkbekers, saladebakjes en maaltijdschalen.
Het doel hiervan was simpel: mensen bewuster maken van hun gebruik van plastic en zo het milieu helpen. Minder plastic = minder afval, dat was het idee.
In de praktijk bleek het minder eenvoudig. Er waren geen vaste bedragen, dus elke horecazaak rekende iets anders. De een vroeg 10 cent, de ander 25 cent of zelfs 30 cent voor een simpele beker. Voor consumenten voelde het onvoorspelbaar en oneerlijk.
Ondernemers kregen op hun beurt te maken met extra administratie, boze klanten en veel gedoe. Wat bedoeld was als een stap richting duurzaamheid, werd in werkelijkheid een bron van irritatie.
Waarom wordt de toeslag afgeschaft?
Het besluit om de toeslag af te schaffen komt van staatssecretaris Chris Jansen (Milieu, PVV). Hij reageerde op een oproep uit de Tweede Kamer, waar meerdere partijen vonden dat de maatregel zijn doel voorbij was geschoten. Volgens VVD-Kamerlid Martijn Buijsse “werd de burger op kosten gejaagd zonder dat het milieu er beter van werd.”
De maatregel was bovendien tijdelijk al ‘on hold’ gezet. Eind 2023 besloot de toenmalige staatssecretaris al om de regels niet langer actief te handhaven.
De uitvoering en controle bleken lastig, en de ontevredenheid bij zowel ondernemers als klanten groeide. De opvolger van deze staatssecretaris maakt het nu officieel: vanaf 2025 hoeft niemand meer extra te betalen voor zijn plastic verpakking.
Het idee erachter was wél goed bedoeld
Hoewel de maatregel veel kritiek kreeg, is het belangrijk om niet te vergeten waarom hij ooit werd ingevoerd. In Nederland gebruiken we samen dagelijks zo’n 19 miljoen plastic bekers en bakjes. Een gigantisch aantal, waarvan het overgrote deel maar één keer wordt gebruikt en daarna in de prullenbak of erger – op straat – belandt.
Het oorspronkelijke plan was om tegen 2026 een vermindering van 40% in het gebruik van wegwerpplastic te realiseren ten opzichte van 2022. Minder zwerfafval, minder CO₂-uitstoot, minder schade aan dieren en natuur. Een nobel doel, maar met deze toeslag werd het helaas niet bereikt.
Waarom werkte het niet?
Er zijn meerdere redenen waarom deze aanpak niet het gewenste effect had. Ten eerste was er te veel onduidelijkheid. Doordat ondernemers zelf mochten bepalen hoeveel ze vroegen, voelden klanten zich vaak voor verrassingen gesteld.
De ene dag betaalde je niets extra’s voor een smoothie, de volgende dag stond er ineens 25 cent op de bon. Dat zorgde voor onbegrip en weerstand.
Daarnaast misten veel mensen alternatieven. Herbruikbare bekers en bakjes meenemen is voor sommigen haalbaar, maar lang niet iedereen heeft daar altijd de mogelijkheid voor.
Niet elk kantoor heeft een keuken om bakjes af te wassen, niet iedereen loopt met een eigen koffiebeker over straat. Hierdoor ontstond het gevoel dat mensen werden gestraft zonder echte alternatieven te krijgen aangereikt.
Wat verandert er in 2025?
Vanaf 1 januari 2025 hoeven ondernemers geen extra kosten meer in rekening te brengen voor plastic wegwerpverpakkingen. Klanten kunnen dus weer zonder toeslag een frietje op de markt halen, een pokébowl meenemen of een cappuccino to go bestellen.
Het scheelt vaak maar een paar dubbeltjes, maar op jaarbasis tikt dat toch aardig aan, zeker voor mensen die vaak onderweg eten of drinken halen.
De overheid doet wél een moreel appèl: blijf nadenken over je plasticgebruik. Staatssecretaris Jansen roept zowel bedrijven als consumenten op om bewust om te gaan met verpakkingen.
De duurzaamste keuze blijft nog steeds om zelf een beker of bakje mee te nemen, ook al is het straks niet meer verplicht of financieel nadelig om voor plastic te kiezen.
Wat betekent dit voor ondernemers?
Voor horecaondernemers is het schrappen van de toeslag een opluchting. Veel bedrijven, vooral kleinere eetgelegenheden en snackbars, werkten al jarenlang met standaard plastic verpakkingen.
Voor hen betekende de maatregel niet alleen administratieve lasten, maar ook hogere kosten en lastige gesprekken met klanten. Dat is straks verleden tijd.
Toch blijft duurzaamheid een belangrijk thema binnen de sector. Ondernemers worden aangemoedigd om – ondanks het afschaffen van de toeslag – toch te investeren in herbruikbare of composteerbare alternatieven.
Klanten waarderen duurzame initiatieven steeds meer, en het is ook een manier om je als zaak positief te onderscheiden.
Hoe nu verder met wegwerpplastic?
Hoewel de toeslag op plastic wegwerpverpakkingen wordt geschrapt, blijft het probleem van overmatig plasticgebruik bestaan.
De overheid heeft dan ook aangekondigd dat er wordt gewerkt aan andere maatregelen om het gebruik van wegwerpplastic terug te dringen. Denk aan bewustwordingscampagnes, stimulering van duurzame innovaties en het ondersteunen van ondernemers die willen verduurzamen.
Voor consumenten ligt er vooral een stukje eigen verantwoordelijkheid. Het is niet verboden om plastic te gebruiken, maar de oproep blijft om het gebruik ervan te beperken. Dat hoeft niet moeilijk te zijn: een herbruikbare waterfles, een koffiebeker voor onderweg of een bewaarbakje in je tas maken al een verschil.
Conclusie
Vanaf 2025 verdwijnen de extra kosten voor plastic bekers en bakjes. Een maatregel die bedoeld was voor het milieu, maar in de praktijk vooral voor verwarring en frustratie zorgde. Toch blijft het belangrijk om kritisch te blijven kijken naar ons plasticgebruik.
De overheid geeft nu meer ruimte voor eigen initiatief – aan consumenten én ondernemers – om alsnog stappen richting duurzaamheid te zetten. Geen verplichting meer, maar wél een duidelijke oproep: kies bewust, want elke kleine stap helpt.
Bron: RTL
