De wolf is terug in Nederland en vooral in Drenthe laat het dier duidelijk zijn sporen na. Maar wat staat er eigenlijk op het menu van deze mysterieuze roofdieren?
Uit recent onderzoek blijkt dat de Drentse wolf een voorkeur heeft voor wilde prooien, met ree op nummer één. Toch blijft het daar niet bij: van runderen tot grauwe ganzen en zelfs fruit, het dieet van de wolf is veelzijdiger dan je misschien zou denken.
Wat zit er in de keutel van een wolf?
Om erachter te komen wat wolven eten, hebben onderzoekers van de universiteiten van Leiden en Antwerpen, samen met de Zoogdiervereniging en Stichting Leo, maar liefst 735 keutels van wolven geanalyseerd.
Ze bestudeerden de inhoud op sporen van haar, bot en DNA. Zo konden ze precies vaststellen welke dieren op het menu stonden. Het onderzoek leverde een duidelijk beeld op van het eetgedrag van de wolf in Nederland.
In Drenthe vonden de onderzoekers vooral resten van reeën. Deze dieren vormen een groot deel van de prooien van de Drentse wolf. Reeën zijn volop aanwezig in de provincie en makkelijk te vangen voor een slimme jager als de wolf. Dat verklaart hun dominante plek in het dieet.
Runderen op het menu
Opvallend is dat de Drentse wolf ook regelmatig resten van runderen in zijn uitwerpselen achterlaat. Het gaat hierbij om runderen die vrij rondlopen in natuurgebieden, zoals Galloway-runderen en Schotse Hooglanders.
Of de wolf deze dieren zelf doodt of zich tegoed doet aan karkassen, is nog niet duidelijk. Beide scenario’s zijn mogelijk. De aanwezigheid van rund in het wolvendieet roept vragen op over hoe de wolf zich aanpast aan zijn leefgebied en wat dit betekent voor beheerders van natuurgebieden.
In natuurgebieden waar deze runderen grazen, kan de aanwezigheid van een roofdier als de wolf leiden tot veranderingen in het gedrag van zowel prooi als roofdier. Het kan zelfs gevolgen hebben voor het beheer van deze gebieden, bijvoorbeeld als blijkt dat wolven vaker aas eten dan gedacht.
Hoe zit het met schapen?
Schapen staan veel minder vaak op het menu van de Drentse wolf dan vaak wordt gedacht. Slechts in 10 procent van de onderzochte keutels in Drenthe werden sporen van schapen aangetroffen. Ter vergelijking: op de Veluwe was dat zelfs maar 5 procent. Volgens de onderzoekers is dat een relatief klein aandeel, zeker als je het vergelijkt met het aantal reeën en runderen dat de wolven eten.
Toch benadrukken biologen dat schapen wel degelijk kwetsbaar zijn. Ze zijn hun natuurlijke afweer tegen roofdieren kwijtgeraakt en reageren nauwelijks op een naderende wolf. Daarbij hebben ze in Nederland weinig plekken om naartoe te vluchten. Een wolf kan in korte tijd meerdere schapen doden, vaak zonder ze allemaal op te eten. Daarom blijft het risico voor schapenhouders aanwezig, ondanks de lage percentages in het dieetonderzoek.
Ook een verandering in het voedselaanbod kan ervoor zorgen dat wolven eerder voor vee kiezen. Als reeën of andere natuurlijke prooien minder beschikbaar zijn, kan de wolf zich genoodzaakt voelen om op schapen te jagen. Preventieve maatregelen zoals goed afgesloten nachthokken en elektrische rasters blijven dus belangrijk.
Vogels en fruit als bijgerecht
Naast grotere zoogdieren duiken er in het Drentse wolvendieet ook vogels op. In Midden-Drenthe zijn resten van grauwe ganzen, houtduiven en zelfs boompiepers gevonden. Dat laat zien dat de wolf ook kleinere prooien niet schuwt en zijn jachttechnieken aanpast aan het aanbod van het seizoen.
Wat echt opvallend is: in twee procent van de keutels vonden de onderzoekers fruitresten. De wolf lijkt dus af en toe ook een zoete snack mee te pakken. Dit gedrag werd overigens alleen in Drenthe waargenomen, niet op de Veluwe. Mogelijk komt dat doordat in Drentse natuurgebieden meer fruitdragende struiken of bomen voorkomen.
Het eten van fruit is niet ongewoon bij wolven. In andere delen van Europa is het vaker gezien, vooral in de herfst wanneer fruit in overvloed beschikbaar is. Dit benadrukt opnieuw hoe flexibel het dieet van de wolf is.
Verschillen tussen Drenthe en de Veluwe
Op de Veluwe bestaat het wolvendieet voor 96 procent uit wilde evenhoevigen zoals wilde zwijnen, reeën en edelherten. In Drenthe is dat aandeel veel lager. Dat heeft vooral te maken met het beperkte aantal wilde zwijnen en edelherten in de provincie. De wolf past zich dus aan zijn omgeving aan en kiest voor wat er voorhanden is.
Waar een Veluwse wolf zich tegoed doet aan een zwijnenfamilie, moet de Drentse wolf creatiever zijn. Reeën zijn nog goed vertegenwoordigd, maar als die schaarser worden, zouden wolven sneller kunnen overstappen op prooien als schapen of kleinere dieren zoals vogels. De wolf maakt optimaal gebruik van zijn leefgebied, wat hem in staat stelt om in uiteenlopende landschappen te overleven.
Wolven zijn opportunisten
Het dieet van een wolf verandert met de seizoenen. In de lente zijn jonge wilde zwijnen en hertenkalfjes een makkelijke prooi. In andere periodes zijn reeën of zelfs fruit aantrekkelijker. Wolven passen hun eetgewoonten aan op basis van beschikbaarheid.
In de zomer eten ze meer jonge dieren, in de herfst grijpen ze naar fruit en aas, en in de winter richten ze zich op volwassen prooidieren.
Wolven zijn opportunistische eters. Ze pakken wat voorhanden is en passen zich razendsnel aan. Dit maakt ze succesvol in een omgeving die voortdurend verandert. En het verklaart waarom we soms verrassende etensresten terugvinden in hun keutels. Dit vermogen tot aanpassing is een belangrijke reden waarom de wolf zich zo snel opnieuw weet te vestigen in Nederland.
Wat betekent dit voor Drenthe?
Het onderzoek geeft belangrijke inzichten voor natuurbeheerders, boeren en inwoners. Zolang er voldoende natuurlijke prooien zijn, lijkt het risico voor vee beperkt. Toch is waakzaamheid nodig, zeker als de prooidichtheid daalt of wolven zich in nieuwe gebieden vestigen. Preventie blijft cruciaal: goed rasterwerk, waakhonden en monitoring kunnen schade aan vee beperken.
De Drentse wolf blijkt geen kieskeurige eter, maar eerder een slimme aanpasser. Of het nu ree, rund, gans of fruit is: de wolf weet er zijn weg mee. En dat maakt hem tot een fascinerend onderdeel van onze natuur. Zijn aanwezigheid roept vragen op, maar biedt ook kansen voor beter natuurbeheer en bewustwording over het evenwicht in onze ecosystemen.
Voorlopig lijkt de Drentse wolf zijn plek gevonden te hebben. En zolang we blijven leren van zijn gedrag, kunnen mens en wolf mogelijk prima naast elkaar leven.
Bron: DVHN
