Frans Timmermans, leider van GroenLinks-PvdA, heeft in scherpe bewoordingen kritiek geuit op D66 en haar partijleider Rob Jetten. Volgens hem is de partij, die ooit bekendstond als progressief en sociaal-liberaal, inmiddels te ver naar rechts opgeschoven.
In de verkiezingspodcast Politiek Dichtbij van het AD zei Timmermans dat de Haagse politiek tegenwoordig vooral bestaat uit “kluitjesvoetbal op rechts.”
Zijn uitspraken zorgen voor veel discussie in Den Haag, zeker nu de verkiezingen dichterbij komen en partijen zich duidelijker positioneren. Timmermans lijkt met zijn aanval niet alleen D66, maar ook het politieke midden onder druk te willen zetten.
“D66 zit nu waar vroeger de VVD zat”
Volgens Timmermans is de verschuiving van D66 geen kleine aanpassing, maar een fundamentele koerswijziging. “Alles is een beetje gaan verschuiven naar rechts,” verklaarde hij in de podcast. “Rob Jetten heeft er zelf voor gekozen om te gaan zitten op de plek waar vroeger de VVD zat.”
Met die woorden verwijst hij naar de periode waarin D66 zich nog profileerde als progressieve hervormingspartij, met thema’s als klimaat, onderwijs en Europese samenwerking hoog op de agenda.
Volgens Timmermans heeft de partij van Jetten veel van dat idealisme ingeruild voor een pragmatische koers die meer lijkt op die van de VVD.
“Op dit moment zie je ze allemaal kluitjesvoetbal spelen op rechts,” voegde hij eraan toe. “Tot en met D66.”
Zijn uitspraak suggereert dat de politieke ruimte voor linkse partijen kleiner wordt, nu steeds meer partijen naar het politieke midden of zelfs naar rechts bewegen.
Een strategische aanval op D66
De timing van Timmermans’ kritiek is opvallend. In recente peilingen laat D66 juist weer groei zien, na maanden van neergang.
De partij lijkt kiezers terug te winnen die eerder overstapten naar GroenLinks-PvdA of Volt. Door D66 nu neer te zetten als een ‘rechtse partij’, probeert Timmermans vermoedelijk deze progressieve kiezers opnieuw aan zich te binden.
In de podcast liet hij doorschemeren dat GroenLinks-PvdA de enige partij is die nog écht progressieve standpunten durft in te nemen.
“Wij staan voor solidariteit, duurzaamheid en sociale rechtvaardigheid,” zei hij. “Dat zijn geen rechtse hobby’s, dat zijn kernwaarden.”
Volgens politieke analisten probeert Timmermans met deze uitspraken duidelijk een contrast te creëren tussen zijn partij en D66. Waar Rob Jetten inzet op realisme en economische haalbaarheid, blijft Timmermans hameren op idealen en principes.
D66 onder Rob Jetten: van progressief naar pragmatisch
Dat D66 onder Jetten een andere koers is gaan varen, valt moeilijk te ontkennen. Sinds zijn aantreden als partijleider heeft Jetten geprobeerd D66 te positioneren als een moderne middenpartij — progressief in toon, maar realistisch in beleid.
Tijdens de kabinetsdeelname met VVD en CDA onder het kabinet-Rutte IV koos D66 er bewust voor om compromissen te sluiten op gevoelige onderwerpen, zoals klimaat, migratie en stikstof. Die houding leverde de partij kritiek op van linkse kiezers, die vonden dat D66 te veel water bij de wijn deed.
Toch verdedigt Jetten die koers als noodzakelijk. “Wij kunnen de wereld niet veranderen door te schreeuwen vanaf de zijlijn,” zei hij eerder in een interview. “Je verandert dingen alleen door mee te doen en verantwoordelijkheid te nemen.”
Volgens zijn aanhangers heeft D66 onder Jetten juist stabiliteit gebracht en bruggen geslagen tussen progressieve en liberale waarden. Maar voor Timmermans is dat geen verdienste — hij noemt het een “afglijden naar rechts.”
De strijd om de progressieve kiezer
De aanval van Timmermans past in een bredere strijd om de progressieve kiezer. GroenLinks-PvdA en D66 vissen grotendeels in dezelfde vijver van stedelijke, hoger opgeleide kiezers die veel belang hechten aan thema’s als klimaat, onderwijs en gelijke kansen.
Waar GroenLinks-PvdA vooral inzet op idealisme en solidariteit, richt D66 zich op innovatie en economische groei als middel om vooruitgang te bereiken.
Volgens politicoloog André Krouwel is de uithaal van Timmermans een tactische zet: “Hij weet dat D66 momentum heeft in de peilingen. Door de partij nu als ‘te rechts’ te bestempelen, probeert hij twijfelende linkse kiezers terug te trekken naar zijn kamp.”
Tegelijkertijd speelt ook de persoonlijke factor mee. Rob Jetten en Frans Timmermans zijn twee uitgesproken figuren, met verschillende stijlen. Jetten presenteert zich als jong, optimistisch en toekomstgericht.
Timmermans als ervaren, ideologisch en strijdvaardig. Dat contrast wordt door beide partijen bewust gebruikt om zich te onderscheiden.
Reactie uit het kamp van D66
Hoewel Rob Jetten zelf nog niet direct op de uitspraken van Timmermans heeft gereageerd, liet een woordvoerder van D66 weten dat de partij “trots is op haar koers.”
Volgens de partij is D66 niet naar rechts opgeschoven, maar “gegroeid naar de verantwoordelijkheid die past bij een partij die wil besturen.”
De woordvoerder voegde daaraan toe: “Wij kiezen voor oplossingen die werken, niet voor slogans die goed klinken. Nederland heeft behoefte aan vooruitgang, niet aan terugkijken.”
Binnen D66 wordt Timmermans’ kritiek dan ook vooral gezien als een verkiezingsmanoeuvre. “Hij probeert kiezers bang te maken dat wij onze waarden hebben verlaten, maar dat is onzin,” zegt een anonieme partijbron. “D66 is en blijft progressief, alleen doen wij het op een realistische manier.”
De toon in Den Haag verhardt
De uitspraak van Timmermans is niet alleen gericht op D66. Hij stelt in feite dat de hele Haagse politiek naar rechts is opgeschoven. Daarmee doelt hij op partijen als VVD, NSC en zelfs BBB, die volgens hem allemaal meebewegen in een rechtse wind.
“Je ziet dat de politieke agenda steeds meer wordt bepaald door conservatieve thema’s,” aldus Timmermans.
“Er is weinig ruimte voor solidariteit of grote hervormingen. Iedereen probeert elkaar rechts in te halen.”
Die analyse wordt gedeeld door sommige commentatoren, die wijzen op het dominante debat over migratie, veiligheid en belastingen.
Toch vinden anderen dat Timmermans zelf ook verantwoordelijk is voor het verschuivende politieke klimaat. Zijn partij GroenLinks-PvdA sloot zich eerder aan bij coalitiegesprekken met centrumpartijen, en werd door tegenstanders verweten te weinig oppositie te voeren.
Een nieuwe fase in de campagne
De uitspraak van Timmermans markeert mogelijk het begin van een hardere campagneperiode. Nu de verkiezingen dichterbij komen, lijken de verhoudingen tussen de progressieve partijen te verharden.
Waar D66 zich graag presenteert als de rationele hervormingspartij van de toekomst, positioneert GroenLinks-PvdA zich steeds nadrukkelijker als de partij van principes en solidariteit. Die tegenstelling zal de komende weken nog vaker in debatten terugkomen.
Volgens insiders is het niet uitgesloten dat de aanval van Timmermans bedoeld is als strategische aftrap voor een nieuwe fase in zijn campagne.
“Hij weet dat D66 op dit moment momentum heeft,” zegt een Haagse bron. “Hij wil voorkomen dat GroenLinks-PvdA wordt overvleugeld.”
Conclusie: strijd tussen idealen en realisme
De uitspraak van Frans Timmermans dat D66 “opgeschoven is naar rechts” legt een belangrijk spanningsveld bloot in de Nederlandse politiek. Waar D66 inzet op haalbaarheid en bestuurservaring, blijft GroenLinks-PvdA trouw aan haar idealen.
Of die tegenstelling kiezers daadwerkelijk zal beïnvloeden, is nog de vraag. Maar duidelijk is dat Timmermans met zijn kritiek opnieuw het politieke debat weet te domineren — precies wat een ervaren politicus als hij voor ogen heeft.
