De erfbelasting – voor de één een noodzakelijk middel om vermogens eerlijk te verdelen, voor de ander een oneerlijke straf op nalatenschap – is opnieuw een heet hangijzer in de aanloop naar de verkiezingen van 29 oktober.
Jaarlijks levert deze belasting de overheid zo’n 3,6 miljard euro op, slechts een fractie van de ruim 400 miljard aan totale belastinginkomsten. Toch roept het onderwerp sterke emoties op.
Sommige partijen willen de erfbelasting volledig afschaffen, anderen pleiten juist voor een verhoging om de vermogensongelijkheid aan te pakken.
Met de verkiezingen in zicht is het duidelijk dat de politieke scheidslijnen op dit thema scherper zijn dan ooit.
Wat is erfbelasting eigenlijk?
Erfbelasting is de belasting die je betaalt over een erfenis. Hoeveel iemand moet afdragen, hangt af van de hoogte van het bedrag en van de relatie met de overledene. Partners en kinderen betalen een lager tarief dan bijvoorbeeld neven of vrienden.
Tegenstanders noemen het een “dubbele belasting”, omdat het geërfde vermogen al eerder is belast via inkomsten- of vermogensbelasting. Voorstanders vinden juist dat de erfbelasting helpt om vermogensverschillen kleiner te maken.
Een verdeelde politiek: van afschaffing tot forse verhoging
De politieke standpunten lopen sterk uiteen. Waar sommige partijen erfbelasting zien als een middel voor meer gelijkheid, beschouwen anderen het als een onrechtvaardige maatregel die gezinnen straft in tijden van verlies. Hieronder een overzicht van de belangrijkste standpunten per partij.
50PLUS: erfbelasting volledig afschaffen
De ouderenpartij 50PLUS wil de erf- en schenkbelasting helemaal schrappen. Volgens de partij is het onredelijk dat nabestaanden belasting betalen over vermogen waarover al eerder belasting is geheven.
De partij geeft nog geen concreet tijdspad voor invoering of compensatie, maar spreekt van een principiële keuze.
BBB: behouden, maar eenvoudiger maken
De BoerBurgerBeweging kiest voor behoud van de huidige erfbelasting, maar wil het systeem begrijpelijker en eerlijker maken. BBB ziet af van een verhoging of afschaffing, maar wil dat gezinnen en ondernemers beter weten waar ze aan toe zijn.
BIJ1: erfbelasting fors verhogen
BIJ1 kiest voor de tegenovergestelde koers. De partij wil de erfbelasting en vermogensbelasting “drastisch verhogen” om de kloof tussen arm en rijk te verkleinen.
Hoewel er geen exacte percentages genoemd worden, is de boodschap duidelijk: de sterkste schouders moeten volgens BIJ1 de zwaarste lasten dragen.
BVNL: volledige afschaffing
De partij van Wybren van Haga, BVNL, wil erfbelasting afschaffen en vervangen door een eenvoudig systeem met een vlaktaks van 25 procent op arbeid. Daarbij geldt een belastingvrije voet van 20.000 euro. Volgens BVNL stimuleert dat werken en ondernemen, terwijl het oneerlijke karakter van erfbelasting verdwijnt.
CDA: hervormen zonder concreet plan
Het CDA spreekt zich niet expliciet uit over de erfbelasting, maar wil het gehele belastingstelsel hervormen. De partij vindt dat vermogen eerlijker moet worden belast, zonder dat er al concrete voorstellen op tafel liggen.
ChristenUnie: eerlijker verdeling van vermogen
De ChristenUnie pleit voor een rechtvaardiger belastingstelsel waarin vermogen eerlijker wordt verdeeld. De erfbelasting zou daar deel van kunnen uitmaken, al worden er geen nieuwe tarieven genoemd.
D66: vrijstellingen verhogen en moderniseren
D66 kiest voor modernisering. De partij wil de vrijstellingen voor erfbelasting verhogen en loskoppelen van familierelaties. Dat betekent dat niet alleen kinderen of partners profiteren, maar ook anderen die iets erven. Het doel is een eerlijker systeem dat beter past bij veranderende gezinsvormen.
DENK: geen concreet plan, maar focus op eerlijkheid
DENK benadrukt het belang van een eerlijke verdeling van vermogen, maar presenteert geen uitgewerkt voorstel voor de erfbelasting. De partij wil ongelijkheid binnen families en de samenleving verkleinen, zonder specifieke tarieven te noemen.
Forum voor Democratie: erfbelasting afschaffen
FVD is uitgesproken tegen erfbelasting. De partij vindt dat vermogen niet dubbel mag worden belast en ziet afschaffing als een principiële kwestie van eigendomsrecht. Volgens FVD hoort wat van een familie is, in die familie te blijven.
GroenLinks–PvdA: progressieve erfbelasting
De linkse combinatiepartij van GroenLinks en PvdA wil dat kleine erfenissen volledig worden vrijgesteld en grote juist zwaarder worden belast.
Zo moet de belasting eerlijker worden verdeeld, en wordt het ontwijken via ingewikkelde constructies moeilijker. Concrete cijfers zijn nog niet bekendgemaakt, maar de intentie is duidelijk: grote vermogens moeten meer bijdragen.
JA21: erfbelasting volledig schrappen
JA21 noemt de erfbelasting oneerlijk en pleit voor volledige afschaffing. Volgens de partij is het onlogisch dat families belasting moeten betalen op geld dat al eerder is belast. Daarnaast wil JA21 het belastingstelsel versimpelen en de druk op werkenden verlagen.
NSC: eenvoud en transparantie voorop
Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt houdt zich op de vlakte. De partij wil een eenvoudiger, beter uitvoerbaar stelsel en meer transparantie, maar doet geen concrete voorstellen over erfbelasting.
Partij voor de Dieren: hogere belasting op grote erfenissen
De Partij voor de Dieren kiest voor een verhoging van de erfbelasting, vooral bij grote erfenissen. Erfenissen tot 30.000 euro blijven belastingvrij, maar hogere bedragen moeten als inkomen worden belast. Ook wil de partij dat alle erfgenamen gelijk worden behandeld, ongeacht hun familierelatie.
PVV: geen plannen voor erfbelasting
De PVV zegt weinig over erfbelasting. De partij richt zich vooral op algemene lastenverlaging en koopkrachtverbetering. Afschaffing of verhoging van de erfbelasting is in het programma niet opgenomen.
SGP: behoud van stabiliteit
De SGP wil het belastingstelsel eenvoudiger maken, maar ziet geen reden om de erfbelasting te verhogen. De partij pleit voor stabiliteit en duidelijkheid voor gezinnen en ondernemers.
SP: hogere belasting voor grote erfenissen
De SP stelt voor om kleine erfenissen tot 100.000 euro belastingvrij te laten, terwijl tussen 100.000 en 500.000 euro een tarief van 37,5 procent geldt.
Voor alles boven het half miljoen wil de partij een nog hoger tarief. De opbrengst moet worden gebruikt om de loonbelasting te verlagen, zodat werkenden er direct van profiteren.
Volt: stevige verhoging met vaste percentages
Volt wil de erfbelasting verhogen naar 30 procent tot 150.000 euro en 40 procent daarboven. De vrijstelling wordt verlaagd naar 10.000 euro, ongeacht de relatie tot de overledene. Dat moet volgens de partij leiden tot meer gelijkheid tussen erfgenamen.
VVD: behouden zoals het is
De VVD wil geen aanpassingen aan de erfbelasting. De partij zet in op lastenverlichting en een eenvoudiger belastingstelsel, maar zonder de huidige erf- en schenkregels aan te raken.
De grote tegenstelling: links versus rechts
De verschillen tussen de partijen zijn duidelijk.
Linkse partijen zoals GroenLinks–PvdA, SP, Volt en de Partij voor de Dieren willen de erfbelasting verhogen of progressiever maken. Zij zien het als een middel om vermogen eerlijker te verdelen.
Rechtse partijen zoals VVD, JA21, BVNL en FVD willen juist volledige afschaffing. Zij beschouwen erfbelasting als een straf op familiebezit.
Het politieke midden – met CDA, NSC en BBB – wil vooral vereenvoudiging en uitvoerbaarheid, zonder grote tariefsveranderingen.
Een symbolische strijd: solidariteit of behoud
De discussie over erfbelasting gaat over meer dan geld. Het raakt aan fundamentele keuzes over hoe Nederland wil omgaan met ongelijkheid, solidariteit en familievermogen.
Voor de één is erven een recht, voor de ander een kans om rijkdom eerlijker te verdelen.
Met de verkiezingen voor de deur zal de erfbelasting een belangrijk signaal worden in de strijd tussen vrijheid en herverdeling.
Of Nederland kiest voor lastenverlichting of juist meer solidariteit, wordt pas duidelijk op 29 oktober – maar dat het debat over erfbelasting voorlopig niet zal verdwijnen, staat vast.
