Een nieuw onderzoek van EenVandaag laat zien dat het algoritme van TikTok opvallend vaak politieke video’s van de PVV laat zien aan gebruikers met een rechts-conservatieve voorkeur.
De partij van Geert Wilders profiteert daarmee het meest van de manier waarop het populaire platform bepaalt welke video’s mensen te zien krijgen.
Het onderzoek, dat vrijdag werd gepubliceerd, werpt nieuw licht op hoe sociale media het politieke debat in Nederland beïnvloeden.
Vooral onder jongeren blijkt TikTok een steeds grotere rol te spelen in het vormen van meningen en politieke voorkeuren.
TikTok als politiek strijdtoneel
TikTok is allang niet meer alleen een platform voor dansfilmpjes en korte sketches. In aanloop naar de verkiezingen blijkt het ook een plek te zijn waar politieke partijen, bewust of onbewust, hun boodschap verspreiden.
EenVandaag besloot te onderzoeken hoe het algoritme van TikTok omgaat met politieke content — en wat dat betekent voor verschillende groepen gebruikers.
Om dat te testen, maakten de onderzoekers vijf fictieve TikTok-accounts aan, elk met een andere politieke voorkeur: van progressief-links tot conservatief-rechts en één neutrale ‘zwevende kiezer’.
Met behulp van een geautomatiseerd programma scrolden die accounts dagenlang door de zogenoemde For You-pagina, waar TikTok-gebruikers de video’s zien die het algoritme speciaal voor hen selecteert.
PVV domineert het rechterdeel van TikTok
De resultaten laten weinig aan de verbeelding over. Accounts die zijn ingesteld als rechts-conservatief, kregen veruit de meeste politieke video’s te zien. Maar liefst 36 procent van hun totale feed bestond uit filmpjes met een politieke boodschap.
En daarin kwam vooral de PVV opvallend vaak voor. Geert Wilders en zijn partij doken keer op keer op in de videostroom, vaak in korte fragmenten met stevige boodschappen over migratie, veiligheid en nationale identiteit.
Volgens de onderzoekers is de toon van die video’s vaak negatief of verontwaardigd, wat past bij de stijl van politieke content die goed scoort op sociale media. “De filmpjes die het snelst viraal gaan, zijn die met emotie, woede of duidelijke standpunten,” zegt EenVandaag. “De PVV past perfect in dat algoritme.”
Ook video’s van JA21-leider Joost Eerdmans kwamen regelmatig voorbij in de conservatieve bubbel. Zijn boodschappen over ‘het verlies van controle over grenzen en stikstofbeleid’ werden veelvuldig getoond — al werd zijn partij minder vaak weergegeven dan de PVV.
Minder politiek aan de linkerkant
De progressief-linkse accounts kregen een heel ander beeld te zien. Slechts 10 procent van hun feed bestond uit politieke content, en die was bovendien veel gematigder van toon.
D66 kwam als meest positieve partij naar voren met luchtige video’s waarin politici dansen of vrolijk campagne voeren onder de slogan “het kan wel”. Ook GroenLinks-PvdA dook op in deze bubbel, al opvallend minder vaak dan verwacht.
Frans Timmermans was op TikTok minder zichtbaar dan Geert Wilders of Eerdmans, ondanks zijn prominente rol in de landelijke campagne.
De linkse video’s bevatten daarnaast vaker optimistische boodschappen. Ongeveer 37 procent had een positieve of hoopvolle toon, tegenover het veel hogere aandeel negatieve video’s aan de rechterkant.
De invloed van het algoritme
Het onderzoek roept de vraag op hoe groot de invloed van TikTok is op de politieke meningsvorming van gebruikers. Omdat TikTok bepaalt wat mensen zien op basis van hun kijkgedrag, kunnen gebruikers al snel in een zogenoemde “politieke fuik” terechtkomen.
Wie eenmaal enkele filmpjes over migratie of politieke woede bekijkt, krijgt er daarna nog veel meer te zien. Zo ontstaat een bubbel waarin bepaalde standpunten en emoties continu worden bevestigd.
EenVandaag merkte op dat dit fenomeen vooral zichtbaar is aan de rechterkant van het spectrum. Conservatief-rechtse accounts kwamen sneller in een kringloop van politieke filmpjes terecht, terwijl linkse of neutrale accounts juist veel meer ontspannende of algemene content bleven zien.
Migratie als dominant thema
Van alle thema’s die in de video’s voorbij kwamen, was migratie veruit het meest besproken onderwerp. Eén op de vijf politieke video’s had migratie als hoofdthema. Daarna volgden onderwerpen als stikstof, veiligheid, en economische ongelijkheid.
De onderzoekers konden echter niet achterhalen waarom TikTok bepaalde thema’s vaker toont dan andere. Het platform zelf houdt de werking van zijn algoritme streng geheim.
Volgens EenVandaag is dat precies wat het onderzoek zo belangrijk maakt: “We weten simpelweg niet hoe de keuzes van TikTok de politieke beeldvorming beïnvloeden.”
Negativiteit verkoopt
Een opvallende conclusie van het onderzoek is dat negatieve emoties op TikTok duidelijk beter scoren dan positieve. Video’s waarin politici boos reageren, scherpe kritiek uiten of maatschappelijke verontwaardiging oproepen, krijgen meer weergaven en reacties.
Dat verklaart deels waarom partijen als de PVV zo zichtbaar zijn op het platform. De stijl van Geert Wilders — kort, direct en fel — past goed bij het snelle, emotiegerichte format van TikTok. Het zorgt voor veel interactie, ook van mensen die het niet met hem eens zijn.
De onderzoekers benadrukken dat de video’s die het algoritme uitkiest niet per se van de partij zelf afkomstig zijn. Veel van de filmpjes worden juist gemaakt door aanhangers of onafhankelijke gebruikers die Wilders’ uitspraken delen, voorzien van commentaar of humor.
TikTok en politiek: een groeiende rol
TikTok speelt een steeds grotere rol in de manier waarop jongeren nieuws en politiek volgen. Volgens cijfers van het CBS gebruikt inmiddels meer dan de helft van de jongeren tussen 16 en 25 jaar het platform dagelijks.
Politieke partijen zien dat en proberen via korte, aansprekende video’s aansluiting te vinden bij deze doelgroep.
Het probleem is dat TikTok niet transparant is over hoe het algoritme precies werkt. Daardoor is het onduidelijk welke inhoud prioriteit krijgt en waarom. Dat maakt het moeilijk om te controleren of het platform bepaalde partijen onbedoeld bevoordeelt of benadeelt.
Kritiek op de ‘politieke bubbel’
Media-experts waarschuwen al langer voor de gevaren van algoritmische bubbels. Mensen die vooral video’s zien die hun bestaande overtuiging bevestigen, worden minder blootgesteld aan andere meningen. Dat kan leiden tot polarisatie en een vertekend beeld van de werkelijkheid.
Volgens de onderzoekers van EenVandaag is dat precies wat ze zagen in de conservatief-rechtse feed: veel herhaling van dezelfde standpunten, vergelijkbare emotionele toon, en nauwelijks nuance. “Je ziet een wereld waarin één verhaal dominant wordt – en dat verhaal is vaak negatief,” aldus het rapport.
Onzekerheid over transparantie
Waarom TikTok bepaalde video’s vaker laat zien, blijft een raadsel. Het bedrijf weigert inzicht te geven in de exacte werking van zijn algoritme. Dat roept vragen op over de invloed die het platform kan hebben op verkiezingen en publieke opinie.
TikTok zegt in eerdere verklaringen dat het algoritme is ontworpen om gebruikers “relevante en interessante content” te tonen, zonder politieke voorkeur. Toch laten onderzoeken als deze zien dat de praktijk anders kan uitpakken.
Wat betekent dit voor de verkiezingen?
In aanloop naar de verkiezingen is het duidelijk dat TikTok meer is dan zomaar een socialmediaplatform. Het is een plek waar emoties, politiek en beeldvorming samenkomen.
En juist omdat het algoritme bepaalt wat mensen zien, kan het onbewust een grote invloed hebben op hoe Nederlanders over partijen denken.
Voor de PVV lijkt dat in ieder geval positief uit te pakken. Hun boodschap sluit aan bij het type content dat goed werkt op TikTok: kort, krachtig en emotioneel geladen.
Maar het onderzoek van EenVandaag laat ook zien dat die zichtbaarheid gepaard gaat met veel negativiteit — een spiegel van de politieke tijdsgeest waarin Nederland zich nu bevindt.
Of het algoritme bewust de PVV bevoordeelt, blijft onduidelijk. Wat wél duidelijk is: TikTok is uitgegroeid tot een van de belangrijkste politieke podia van dit moment, waar de strijd om aandacht en invloed zich steeds vaker digitaal afspeelt.
