Het rommelt flink binnen de Partij voor de Dieren. Wat begon als een meningsverschil over de koers van de partij, is uitgegroeid tot een openlijke machtsstrijd in de Eerste Kamer. De fractie, die uit drie leden bestaat, is in twee kampen uiteengevallen.
Aan de ene kant staan medeoprichter Niko Koffeman en senator Peter Nicolaï, aan de andere kant fractievoorzitter Ingrid Visseren-Hamakers.
De ruzie draait om de richting die de partij onder leiding van Esther Ouwehand is ingeslagen. En die koers valt bij de oudgedienden niet bij iedereen in goede aarde.
Koffeman stapt uit partij, maar claimt fractie te leiden
Niko Koffeman, één van de oprichters van de Partij voor de Dieren, stapte onlangs uit de partij na een conflict over de koers. Toch beweert hij samen met Nicolaï dat zij de fractie in de Eerste Kamer blijven aansturen.
Dat leidt tot een onduidelijke situatie, want volgens het partijbestuur is het precies andersom: Koffeman heeft zijn lidmaatschap opgezegd, en daarmee is zijn positie in de fractie automatisch vervallen.
In een brief aan Eerste Kamervoorzitter Jan Anthonie Bruijn (VVD) schreven Koffeman en Nicolaï dat Visseren-Hamakers “weg is” en dat zij zelf de fractie blijven vertegenwoordigen. Feitelijk claimen ze daarmee het eigendom van de PvdD-fractie.
Het partijbestuur reageerde direct. In een e-mail aan de leden werd benadrukt dat Koffeman zijn lidmaatschap inderdaad heeft beëindigd en dat Nicolaï zich bij hem heeft aangesloten.
Omdat beiden geen lid meer zijn van de partij, kunnen ze volgens het bestuur niet langer deel uitmaken van de officiële fractie.
Visseren-Hamakers blijft als enige over
Vanuit het hoofdkantoor van de Partij voor de Dieren klinkt een ander geluid. Volgens het bestuur is Ingrid Visseren-Hamakers de enige die nog officieel fractielid is in de Eerste Kamer. Kort na het opstappen van Koffeman werd ook Peter Nicolaï officieel geroyeerd.
De partij probeert intussen rust te bewaren, maar de situatie maakt duidelijk dat er diepere scheuren in de organisatie zitten.
Waar de Partij voor de Dieren jarenlang bekendstond om haar idealistische en eensgezinde imago, lijkt die eenheid nu definitief verdwenen.
Koerswijziging onder Esther Ouwehand zorgt voor verdeeldheid
De kern van het conflict ligt bij de veranderingen onder partijleider Esther Ouwehand. Onder haar leiding heeft de PvdD haar standpunten verbreed.
De partij steunde recent voor het eerst extra investeringen in Defensie en bemoeit zich steeds nadrukkelijker met internationale kwesties, zoals het conflict in Gaza.
Volgens critici binnen de partij drijft dat de beweging te ver af van haar oorspronkelijke kern: opkomen voor dierenwelzijn, klimaat en ecologie. Koffeman en Nicolaï vinden dat Ouwehand de partij te politiek en te breed maakt. “De Partij voor de Dieren is een dierenrechtenbeweging, geen klassieke politieke organisatie,” zei Koffeman eerder in een interview.
Voor Ouwehand is die kritiek niet nieuw. Ze probeert al langer de partij te positioneren als volwaardige politieke kracht die ook mee kan praten over andere thema’s. Maar juist dat bredere profiel zorgt nu voor onrust bij leden die vinden dat de focus verwatert.
Nieuwe beweging: Vrede voor Dieren
De onvrede heeft geleid tot iets wat niemand had zien aankomen: de oprichting van een nieuwe partij. Onder de naam Vrede voor Dieren willen Koffeman en zijn medestanders terug naar de basis. Ze vinden dat de PvdD is uitgegroeid tot een partij die te veel compromissen sluit en te weinig idealistisch is.
Op de voorlopige kandidatenlijst van de nieuwe beweging staan opvallende namen, zoals econoom Ewald Engelen en oud-PvdD-voorzitter Ruud van der Velden.
Hun doel is helder: terug naar de oorspronkelijke missie van de dierenrechtenbeweging, zonder politieke bijsmaak.
Volgens de initiatiefnemers moet de partij “weer gaan over dieren, natuur en vrede, in plaats van over geopolitieke macht en militair beleid.” Daarmee positioneren zij zich nadrukkelijk tegenover de koers van Esther Ouwehand.
Esther Ouwehand reageert strijdbaar
Esther Ouwehand, die de afgelopen jaren meerdere interne conflicten heeft overleefd, laat zich niet uit het veld slaan. In een korte reactie zegt ze trots te zijn op het werk van Ingrid Visseren-Hamakers.
“Zij zal in de Eerste Kamer onze unieke stem blijven voor dieren, natuur en klimaat,” aldus Ouwehand.
Ze benadrukt dat de Partij voor de Dieren altijd ruimte biedt voor debat, maar dat het uiteenvallen van de fractie teleurstellend is. “We moeten blijven strijden voor waar we in geloven. Dat sommige mensen daar niet meer bij willen horen, is jammer, maar onze missie blijft overeind.”
Een strijd om identiteit
Wat er binnen de Partij voor de Dieren gebeurt, lijkt meer te zijn dan een persoonlijke ruzie. Het is een strijd om identiteit.
De partij begon ooit als idealistische beweging die vooral draaide om dierenrechten, milieu en compassie. Maar na jaren van politieke groei en electorale successen, worstelt ze nu met de vraag: wil ze activistisch blijven of meebesturen?
De spanning tussen idealisme en realisme is niet nieuw. Ook bij eerdere interne conflicten – zoals het vertrek van Marianne Thieme – speelde die vraag een grote rol. Toch is dit de eerste keer dat de scheuring zo concreet wordt, met een splitsing in de Eerste Kamer en een nieuwe partij als gevolg.
Wat betekent dit voor de toekomst van de PvdD?
De gevolgen kunnen groot zijn. De PvdD heeft in de Tweede Kamer momenteel zes zetels en een trouwe achterban, maar interne verdeeldheid kan dat vertrouwen onder druk zetten. Voor veel kiezers is juist de principiële, consistente koers van de partij een reden om op haar te stemmen.
Als die duidelijkheid verdwijnt, bestaat het risico dat stemmers afhaken of overstappen naar andere partijen met een groene of progressieve agenda, zoals GroenLinks-PvdA of Volt. Tegelijkertijd zou Vrede voor Dieren juist die oude idealisten kunnen aantrekken die vinden dat de partij haar ziel heeft verloren.
Een politiek signaal
De breuk binnen de Partij voor de Dieren is daarmee ook een politiek signaal. Het laat zien hoe moeilijk het is om als idealistische beweging groter te worden zonder de oorspronkelijke kernwaarden te verliezen.
Esther Ouwehand probeert de partij relevanter te maken in de nationale politiek, maar de prijs daarvan lijkt hoog: interne verdeeldheid, verloren vertrouwen en een versplintering van de achterban.
Of de partij deze storm overleeft, zal de komende maanden blijken. Eén ding is duidelijk: de eenheid waar de Partij voor de Dieren jarenlang trots op was, is niet meer vanzelfsprekend.
