Tijdens een harde en opvallend sombere toespraak in Berlijn heeft NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte opnieuw de alarmbel geluid.
Zijn boodschap was duidelijker dan ooit: Europa moet niet langer denken dat de dreiging uit het oosten vanzelf wegzakt.
Volgens Rutte bevindt het bondgenootschap zich al in een “gevarenzone” en moet het serieus rekening houden met het scenario dat Rusland de NAVO-landen in de komende jaren direct op de proef stelt.
Het was een toespraak die meteen door verschillende Europese media werd opgepikt. Rutte richtte zich direct tot landen die volgens hem de urgentie nog steeds onderschatten. Zijn waarschuwing: als Oekraïne valt, kan de rest van Europa zomaar het volgende doelwit zijn.
Te veel landen voelen geen druk, zegt Rutte
Tijdens zijn speech uitte Rutte stevige kritiek op NAVO-lidstaten die ondanks eerdere afspraken nog steeds langzaam bewegen.
Afgelopen zomer werd besloten dat alle landen structureel meer aan defensie moeten uitgeven, maar volgens Rutte gedragen veel lidstaten zich alsof ze alle tijd van de wereld hebben.
Hij waarschuwde dat dit een gevaarlijke manier van denken is. Volgens hem is het naïef te geloven dat tijd in het voordeel van de NAVO werkt. Rusland zou juist volop versnellen, zowel militair als technologisch.
De kern van zijn boodschap: alleen daden kunnen de vrede beschermen, mooie woorden en rapporten niet.
Defensie-uitgaven moeten drastisch omhoog
Rutte legde opnieuw uit dat de NAVO niet alleen meer geld nodig heeft, maar vooral een hogere en snellere productie van wapens, materieel en munitie.
Hij benadrukte dat defensie niet kan draaien op minimale voorraden of verouderde systemen. De productiecapaciteit moet worden uitgebreid, anders komt Europa te laat in actie.
Volgens Rutte tonen recente gebeurtenissen aan dat Rusland een groot deel van zijn economie heeft omgebouwd tot een oorlogsmachine.
Hij sprak over een begroting waarbij 40 procent van de middelen wordt ingezet voor offensieve activiteiten.
Ook vertelde hij dat inmiddels ongeveer 70 procent van de Russische industriële machines wordt gebruikt voor militaire productie.
Die cijfers schetsen volgens hem één duidelijk beeld: Rusland maakt zich klaar voor een langdurige strijd.
De gevolgen als Oekraïne valt
Een van de harde punten in de toespraak was de vraag: wat gebeurt er als Rusland erin slaagt om Oekraïne volledig in handen te krijgen?
Volgens Rutte krijgt Europa dan te maken met Russische militairen direct aan de grens van meerdere NAVO-landen. De spanning en het risico op een directe confrontatie zouden daardoor explosief toenemen.
Hij benadrukte dat de NAVO in dat scenario veel meer troepen langs de oostgrens zou moeten stationeren.
Ook zouden landen nóg meer geld moeten stoppen in defensie, veel meer dan het nu afgesproken percentage van 3,5 procent van het bruto binnenlands product. Dat zou pijnlijke politieke keuzes vereisen, zoals bezuinigingen op sociale voorzieningen.
Met andere woorden: nu investeren is goedkoper en veiliger dan later ingrijpen.
Europa moet voorbereid zijn op een oorlogsscenario
Rutte gaf aan dat Rusland in zijn ogen de oorlog in Europa heeft teruggebracht.
Daardoor moeten NAVO-landen serieus rekening houden met een situatie die moderne samenlevingen nauwelijks nog kennen: grootschalige vernietiging, massale vluchtstromen en mobilisatie van soldaten.
Hij vroeg zijn publiek om zichzelf voor te stellen wat een oorlog zou betekenen voor dagelijkse routines. Elk huis, elke straat en elke werkplek zou invloed voelen. Rutte noemde het een angstaanjagend scenario, maar benadrukte dat afschrikking alleen werkt als landen zich daadwerkelijk voorbereiden.
Voor hem is duidelijk: geen enkel NAVO-land mag ervan uitgaan dat de dreiging slechts theoretisch is.
Waarom Rutte deze boodschap juist nu brengt
Volgens politiek verslaggevers heeft Rutte deze waarschuwing specifiek gericht aan landen die de Russische dreiging nog altijd bagatelliseren. Vooral in Zuid-Europa wordt vaak gedacht dat een eventuele aanval een ver-van-hun-bedshow is.
Maar gebeurtenissen van het afgelopen jaar tonen volgens Rutte aan dat Rusland steeds agressiever optreedt, niet alleen in Oekraïne maar ook richting NAVO-landen.
Zo worden digitale infrastructuren, kabels op de zeebodem en zelfs drones steeds vaker doelwit van sabotage. Kleinere provocaties kunnen uitmonden in grote escalaties.
Rutte herhaalt daarom zijn eerder uitgesproken boodschap: defensie-uitgaven moeten geen onderwerp blijven van eindeloze vergaderingen, maar omgezet worden in echte investeringen.
De groeiende Russische dreiging in detail
Rutte wees tijdens zijn toespraak op verschillende concrete ontwikkelingen:
Rusland voert duizenden raket- en droneaanvallen uit op Oekraïense steden en dorpen.
De militaire industrie draait op volle toeren en groeit sneller dan verwacht.
De Russische regering investeert in de uitbreiding van reservetroepen.
President Poetin spreekt openlijk over het herstellen van “oude grenzen”.
Deze combinatie maakt volgens Rutte duidelijk dat Rusland niet uit is op compromis, maar op gebiedsuitbreiding en machtsherstel. Dat betekent dat de NAVO zich niet kan veroorloven om achterover te leunen.
Nog vijf jaar volgens Rutte – dan kan Rusland toeslaan
Een van de meest besproken elementen uit de speech was Ruttes tijdsinschatting. Volgens hem kan Rusland binnen vijf jaar voldoende zijn uitgerust om de NAVO rechtstreeks aan te vallen. Die uitspraak deed veel stof opwaaien, omdat eerdere risico-inschattingen veel algemener en minder concreet waren.
Door een termijn te noemen, zet Rutte extra druk op Europese regeringen. De boodschap: de luxe van afwachten bestaat niet meer.
Belang van eensgezindheid binnen de NAVO
Rutte benadrukte dat de kracht van de NAVO altijd heeft gelegen in samenwerking en wederzijds vertrouwen. Maar die kracht staat volgens hem onder druk. Sommige landen twijfelen openlijk aan de noodzaak van hogere bijdragen, terwijl anderen intern politieke weerstand ervaren.
Het doel van zijn toespraak was dan ook om landen ervan te doordringen dat eenheid geen optie is maar een voorwaarde. Zonder die eensgezindheid verzwakt de NAVO en neemt het risico op oorlog juist toe.
Een slotboodschap gericht aan alle lidstaten
Aan het einde van zijn speech gaf Rutte een duidelijke oproep: de NAVO moet voorbereid zijn op het slechtste scenario, zodat het nooit werkelijkheid hoeft te worden.
Het bondgenootschap kan volgens hem alleen vrede bewaren als het sterk genoeg blijft om elke agressor af te schrikken.
Hij benadrukte dat investeren in defensie geen teken van oorlogszucht is, maar juist een investering in stabiliteit en vrijheid. De generaties voor ons hebben gezien wat er kan gebeuren wanneer landen te laat handelen; die fout mag volgens hem nooit meer worden herhaald.
Bekijk de toespraak hier:
