Bakpapier, ook wel bekend als bakpapier of vetvrij papier, is al jarenlang een vaste waarde in keukens wereldwijd. Het maakt bakken eenvoudiger, voorkomt dat voedsel aan de bakplaat blijft plakken en kan hitte goed weerstaan. Met een wereldwijde industrie van bijna 1 miljard dollar lijkt er geen vuiltje aan de lucht als het gaat om dit keukenhulpje. Maar is bakpapier echt zo onschuldig als het lijkt? Er zijn enkele verborgen risico’s die je misschien niet kent. Tijd om het volledige plaatje te schetsen.
Wat is bakpapier eigenlijk?
Bakpapier wordt gemaakt via een proces dat bekend staat als ‘parchmentization’. Dit proces maakt het papier sterk, duurzaam en bestand tegen vet en hitte. Om deze eigenschappen te verbeteren, wordt commercieel bakpapier vaak gecoat met siliconen.
Het klinkt onschuldig, maar juist die behandeling brengt mogelijke gezondheidsrisico’s met zich mee.
Waarom je voorzichtig moet zijn met bakpapier
Hoewel bakpapier een handig hulpmiddel is, zijn er enkele redenen om kritisch te kijken naar het gebruik ervan. Vooral bij hoge temperaturen kunnen er stoffen vrijkomen die invloed kunnen hebben op onze gezondheid.
Het bleken van bakpapier
Veel bakpapier dat we gebruiken, is gebleekt om het een schone, witte uitstraling te geven. Bij dit proces kunnen echter dioxines vrijkomen. Dioxines zijn giftige chemicaliën die schadelijk kunnen zijn, zelfs in zeer kleine hoeveelheden.
- Gezondheidsrisico’s: Dioxines staan erom bekend dat ze zich ophopen in vetweefsel en jarenlang in ons lichaam blijven zitten. Onderzoek heeft aangetoond dat langdurige blootstelling aan dioxines kan leiden tot reproductieve en hormonale problemen, en in sommige gevallen zelfs tot kanker.
- Hitte als boosdoener: Wanneer gebleekt bakpapier wordt blootgesteld aan hoge temperaturen, zoals in de oven, neemt de kans toe dat deze chemicaliën in het voedsel terechtkomen.
De rol van siliconencoating
De meeste bakpapieren zijn gecoat met een dun laagje siliconen om hun antiaanbaklaag te versterken. Siliconen worden vaak als veilig beschouwd, maar er zijn enkele kanttekeningen.
- Siliconen en chemicaliën: Bij gebruik in combinatie met vet of olie en blootstelling aan hitte kunnen siliconen chemische stoffen vrijgeven, zoals siloxanen. Siloxanen zijn in sommige onderzoeken in verband gebracht met mogelijke kankerrisico’s en verstoring van het hormonale systeem.
- Geen recent onderzoek: Hoewel de Amerikaanse FDA (Food and Drug Administration) siliconen al in 1979 als voedselveilig heeft bestempeld, is er sindsdien weinig vervolgonderzoek gedaan naar mogelijke risico’s bij langdurig gebruik.
Zijn er alternatieven?
Gelukkig zijn er tal van veilige en duurzame opties voor wie liever geen bakpapier gebruikt. Deze alternatieven verminderen niet alleen het risico op blootstelling aan schadelijke stoffen, maar zijn ook beter voor het milieu.
- Hergebruikbare bakmatten van siliconen: Deze matten zijn hittebestendig, non-stick en een geweldig alternatief voor bakpapier. Let wel op dat je kiest voor hoogwaardige, voedselveilige siliconen.
- Bakken op roestvrij staal: Een goede bakplaat van roestvrij staal is niet alleen veilig, maar ook eenvoudig schoon te maken. Met een beetje olie of boter voorkom je dat voedsel blijft plakken.
- Glazen bakschalen: Glazen schalen zijn een milieuvriendelijke keuze die ook geen chemische stoffen afgeeft. Bovendien kun je precies zien hoe je gerecht eruitziet terwijl het bakt.
- Keramisch kookgerei: Keramische bakvormen zorgen voor een gelijkmatige hitteverdeling en hebben vaak al een natuurlijke antiaanbaklaag.
- Geen papier nodig? Sommige gerechten, zoals koekjes, kunnen rechtstreeks op een ingevette bakplaat worden gebakken zonder dat bakpapier nodig is.
Wat kun je doen als je toch bakpapier gebruikt?
Voor degenen die niet helemaal afscheid willen nemen van bakpapier, zijn er manieren om de risico’s te minimaliseren. Kies bijvoorbeeld voor ongebleekt bakpapier, dat vrij is van dioxines.
Daarnaast is het belangrijk om het papier niet te gebruiken bij extreem hoge temperaturen, zelfs als het technisch gezien hittebestendig is.
Tot slot is hergebruik van bakpapier, hoewel populair bij sommige mensen, geen goed idee. Het papier verliest na verloop van tijd zijn antiaanbakeigenschappen en kan bij herhaald gebruik sneller afbreken, waardoor chemicaliën in je eten kunnen belanden.
Bewust kiezen in de keuken
De keuken is de plek waar gezondheid en smaak samenkomen. Het is dus de moeite waard om kritisch te kijken naar de materialen die je gebruikt. Hoewel bakpapier een handig hulpmiddel is, zijn er duidelijke aanwijzingen dat het niet de meest gezonde keuze is.
Door alternatieven te overwegen en bewuste keuzes te maken, kun je de risico’s minimaliseren zonder in te boeten op gemak of smaak.
De overstap naar duurzamere materialen, zoals glazen schalen of siliconen matten, betekent niet alleen een gezondere keuken, maar ook een bijdrage aan een beter milieu. Het vermijden van wegwerpmaterialen zoals bakpapier helpt de afvalberg te verkleinen, wat weer goed is voor toekomstige generaties.
Conclusie
Hoewel bakpapier misschien onschuldig lijkt, zijn er redenen om het gebruik ervan onder de loep te nemen. Van de dioxines die vrijkomen tijdens het bleken tot de mogelijke gezondheidsrisico’s van siliconencoating, het is duidelijk dat dit keukenhulpje niet zo veilig is als we denken.
Door te kiezen voor duurzame alternatieven en bewuster te bakken, zorg je niet alleen beter voor je eigen gezondheid, maar ook voor het milieu. Een kleine verandering in de keuken kan een groot verschil maken.
Dus de volgende keer dat je naar dat rolletje bakpapier grijpt, overweeg dan een gezondere en meer duurzame optie. Je lichaam – en de planeet – zullen je dankbaar zijn.
