Prostaatkanker is een van de meest voorkomende vormen van kanker bij mannen in Nederland. Jaarlijks krijgen duizenden mannen deze diagnose.
Toch wordt de ziekte vaak pas in een laat stadium ontdekt. Dat komt vooral omdat de symptomen in het begin meestal vaag of zelfs afwezig zijn. En juist daarom is het belangrijk om te weten waar je op moet letten. In deze blog lees je alles over de signalen van prostaatkanker, waarom het vaak laat wordt vastgesteld, en wat je zelf kunt doen om alert te blijven.
Wat is prostaatkanker precies?
De prostaat is een klier ter grootte van een walnoot en maakt deel uit van het mannelijke voortplantingssysteem. Hij ligt onder de blaas en rondom de urinebuis. De functie van de prostaat is onder andere het produceren van prostaatvocht, dat een bestanddeel is van sperma. Bij prostaatkanker ontstaat er een kwaadaardige tumor in deze klier. Dit kan langzaam groeien, maar soms ook agressiever verlopen.
Er zijn veel mannen die prostaatkanker krijgen zonder daar ooit klachten van te hebben. Vooral bij oudere mannen groeit de tumor vaak zo langzaam dat het nauwelijks gevolgen heeft. Toch is het risico aanwezig dat de kanker zich uitzaait als het niet op tijd ontdekt wordt.
Waarom wordt prostaatkanker vaak laat ontdekt?
Een van de grootste problemen bij prostaatkanker is dat het in het beginstadium meestal geen duidelijke klachten geeft.
Veel mannen merken lange tijd niets, en gaan pas naar de huisarts als de symptomen merkbaar worden – en dat is vaak pas als de tumor al groter is of zich heeft verspreid naar andere delen van het lichaam, zoals de lymfeklieren of botten.
Daarnaast gaan sommige klachten die wél optreden, vaak op in ‘normale’ ouderdomsverschijnselen zoals plasproblemen of vermoeidheid. Dit maakt het lastig om de signalen op tijd serieus te nemen.
De meest voorkomende symptomen van prostaatkanker
Hoewel de symptomen vaak vaag zijn, zijn er toch signalen waar mannen op kunnen letten. Let op deze klachten, zeker als ze langer aanhouden of erger worden:
Moeite met plassen
Denk aan een zwakke urinestraal, een onderbroken straal of moeite om de blaas helemaal leeg te plassen.Vaker moeten plassen, vooral ’s nachts
Dit symptoom wordt vaak afgedaan als ouderdom, maar kan ook wijzen op een vergrote prostaat of prostaatkanker.Pijn of branderig gevoel bij het plassen
Bloed in de urine of het sperma
Een symptoom dat altijd serieus genomen moet worden en direct reden is om naar de huisarts te gaan.Erectiestoornissen
Minder vaak het eerste symptoom, maar soms wel een aanwijzing bij verder gevorderde kanker.Pijn in de onderrug, heupen of bekken
Als de kanker zich heeft verspreid naar de botten, kan dit pijnklachten geven.Vermoeidheid, gewichtsverlies of algehele malaise
Meer algemene signalen die optreden bij uitzaaiingen of vergevorderde ziekte.
Niet elke man met deze klachten heeft prostaatkanker. Er zijn ook andere aandoeningen zoals een goedaardige prostaatvergroting of een blaasontsteking die vergelijkbare symptomen kunnen geven. Maar als je meerdere signalen herkent of merkt dat klachten aanhouden, is het verstandig om je huisarts te raadplegen.
Welke mannen lopen meer risico?
Hoewel prostaatkanker bij elke man kan voorkomen, zijn er een aantal risicofactoren die de kans verhogen:
Leeftijd
De meeste gevallen van prostaatkanker worden vastgesteld bij mannen boven de 65 jaar.Familiegeschiedenis
Als prostaatkanker in de familie voorkomt, met name bij vader of broer, is de kans op de ziekte groter.Etniciteit
Mannen van Afrikaanse of Afro-Caribische afkomst hebben een verhoogd risico.Voeding en levensstijl
Een vetrijke voeding, weinig beweging en overgewicht kunnen bijdragen aan een verhoogde kans op prostaatkanker.
Diagnose: hoe wordt prostaatkanker vastgesteld?
Als er symptomen zijn of een verhoogd risico, kan de arts verschillende onderzoeken doen:
PSA-test (bloedtest)
Deze meet het Prostaat Specifiek Antigeen in het bloed. Een hoge waarde kán duiden op prostaatkanker, maar ook op een goedaardige prostaatvergroting.Rectaal onderzoek (via de anus)
De arts voelt hierbij of de prostaat vergroot of onregelmatig aanvoelt.MRI-scan of biopsie
Bij een verdachte uitslag kunnen verdere beeldvorming of weefselonderzoeken volgen om de diagnose te bevestigen.
Wat kun je zelf doen?
Hoewel prostaatkanker niet altijd te voorkomen is, zijn er wel dingen die je kunt doen om je risico te verlagen of het op tijd te signaleren:
Laat je regelmatig controleren bij verhoogd risico
Heb je een familielid met prostaatkanker? Overweeg om vanaf je vijftigste jaarlijks een PSA-test te doen.Leef gezond
Gezonde voeding, voldoende beweging, een gezond gewicht en niet roken dragen bij aan een lagere kans op kanker in het algemeen.Negeer klachten niet
Ook als je denkt dat het ‘wel bij de leeftijd hoort’, is het slim om bij aanhoudende klachten even langs de huisarts te gaan.Praat erover
Veel mannen vinden het lastig om over prostaatklachten te praten, maar openheid kan ervoor zorgen dat problemen sneller worden aangepakt.
Behandeling en vooruitzichten
De behandeling van prostaatkanker hangt af van de grootte van de tumor, of er uitzaaiingen zijn en de algemene gezondheid van de patiënt. Mogelijke behandelingen zijn onder andere:
Actief volgen (bij langzaam groeiende tumoren)
Operatie
Bestraling
Hormoontherapie
Chemotherapie (bij uitzaaiingen)
Als prostaatkanker vroeg ontdekt wordt, is de kans op volledige genezing groot. Daarom is het zo belangrijk om de symptomen serieus te nemen en op tijd aan de bel te trekken.
Conclusie: wees alert, ook zonder klachten
Prostaatkanker wordt vaak pas in een laat stadium ontdekt, en dat maakt het een verraderlijke ziekte. De symptomen zijn in het begin vaak vaag of afwezig, waardoor mannen lang rond kunnen lopen zonder te weten dat er iets mis is.
Door je bewust te zijn van de signalen en op tijd naar de huisarts te gaan bij twijfel, vergroot je de kans op een goede uitkomst. Zeker bij een verhoogd risico is het belangrijk om regelmatige controles te overwegen. Prostaatkanker hoeft geen doodvonnis te zijn – mits het op tijd wordt ontdekt.
