Vanaf dit najaar moeten zwartrijders in het openbaar vervoer flink dieper in de buidel tasten. De boete voor reizen zonder geldig vervoerbewijs stijgt van 50 naar 70 euro.
Deze verhoging is aangekondigd door staatssecretaris Thierry Aartsen (Openbaar Vervoer en Milieu) en maakt deel uit van een breder plan om het OV veiliger en eerlijker te maken voor iedereen.
Waarom de boete omhoog gaat
Volgens staatssecretaris Aartsen is het belangrijk dat het openbaar vervoer een veilige en betrouwbare plek blijft voor zowel reizigers als personeel.
Helaas zorgt een kleine groep mensen die weigert in te checken of een kaartje te kopen, regelmatig voor overlast. Denk aan agressief gedrag bij controles, het negeren van regels of zelfs fysieke incidenten. Door de boete te verhogen, hoopt de overheid dat deze groep zich wel twee keer bedenkt voordat ze de volgende keer zonder geldig vervoerbewijs instappen.
De laatste keer dat de boete werd aangepast was in 2016. Sindsdien is er veel veranderd in het OV-landschap, zeker na de coronapandemie. Lokale vervoerders signaleren al enige tijd een toename van zwartrijders. De hogere boete moet die trend keren.
Hoeveel kost zwartrijden straks echt?
Wie betrapt wordt zonder geldig kaartje, betaalt niet alleen de boete van 70 euro. Daarbovenop komt ook de ritprijs van de reis die eigenlijk gemaakt had moeten worden. Dat betekent dat een ritje van bijvoorbeeld 3 euro uiteindelijk meer dan 70 euro kan kosten.
Voor mensen die denken slim te zijn door expres niet in te checken, kan dat dus flink in de papieren lopen. De verhoging moet dan ook vooral dienen als afschrikmiddel.
Eerlijke verdeling van kosten
De branchevereniging OV-NL is positief over het besluit. Voorzitter Hatte van der Woude stelt dat de verhoging een goede stap is richting eerlijker reizen. “Iedereen die netjes betaalt, draagt bij aan een goed functionerend openbaar vervoerssysteem. Het is niet fair dat een kleine groep gratis meereist op kosten van anderen.”
Zwartrijden is namelijk niet alleen een probleem van gemiste inkomsten, het heeft ook gevolgen voor de dienstverlening. Elke euro die niet binnenkomt, kan niet geïnvesteerd worden in betere dienstregelingen, comfortabelere voertuigen of extra veiligheid op stations en in voertuigen.
Toename zwartrijders sinds corona
Sinds het einde van de coronamaatregelen zien vervoerders dat het aantal zwartrijders weer flink stijgt. Precieze landelijke cijfers ontbreken, maar uit meldingen van regionale vervoerders blijkt dat er steeds vaker mensen zonder kaartje worden aangetroffen.
Mogelijke oorzaken zijn onder meer financiële problemen, onduidelijkheid over het incheckproces of simpelweg laksheid. Wat de reden ook is, de overheid laat nu duidelijk weten: zwartrijden wordt niet getolereerd.
Sociale veiligheid onder druk
Een belangrijke reden achter de verhoging van de boete is het verbeteren van de sociale veiligheid in het OV. Steeds vaker worden incidenten gemeld waarbij conducteurs, controleurs en reizigers zich onveilig voelen. Er zijn zelfs gevallen geweest waarbij fysiek geweld is gebruikt tegen personeel.
Zwartrijders blijken hierin vaker dan gemiddeld betrokken te zijn. Door hen harder aan te pakken, hoopt de overheid dat het OV weer een plek wordt waar iedereen zich prettig voelt. Een hogere boete is volgens Aartsen slechts één van de maatregelen; er wordt ook gewerkt aan meer controles en betere ondersteuning voor OV-personeel.
Reacties uit de samenleving
De meningen over de boeteverhoging zijn verdeeld. Veel reizigers die dagelijks gebruik maken van trein, bus, metro of tram zijn blij dat er strenger wordt opgetreden. “Als ik gewoon betaal, verwacht ik dat anderen dat ook doen,” is een veelgehoorde reactie op sociale media.
Tegelijkertijd klinken er ook kritische geluiden. Sommige mensen vinden de verhoging te fors, zeker voor jongeren of mensen met een laag inkomen. Toch is het duidelijk dat de overheid een signaal wil afgeven: reizen zonder te betalen is geen optie meer.
Wat kun je doen om een boete te voorkomen?
Zorg er altijd voor dat je incheckt met je OV-chipkaart of betaalpas voordat je instapt. Veel vervoerders bieden tegenwoordig ook handige apps aan waarmee je direct kunt zien of je correct bent ingecheckt. Sta je stil op een perron? Check dan nog even of je OV-chipkaart een piep heeft gegeven bij het poortje of de paal.
Ook voor reizigers met abonnementen of studentenkaarten geldt: controleer of je product is geladen en actief is. Een foutje is zo gemaakt en kan je duur komen te staan.
Conclusie: boete zwartrijden fors omhoog, tijd voor actie
De verhoging van de boete voor zwartrijden naar 70 euro is een duidelijke maatregel die moet bijdragen aan een veiliger en eerlijker openbaar vervoer. Reizen zonder geldig vervoerbewijs wordt niet alleen duurder, maar ook risicovoller.
Voor de meeste reizigers verandert er niets: zij betalen gewoon voor hun reis, zoals het hoort. Maar voor degenen die dachten dat zwartrijden weinig gevolgen had, is de boodschap nu duidelijk. De tijd van wegkomen met een kleine boete is voorbij.
Het openbaar vervoer moet toegankelijk, veilig en betrouwbaar zijn. Daar hoort bij dat iedereen zijn steentje bijdraagt – en dat begint bij het kopen van een kaartje.
