Hoewel corona voor velen naar de achtergrond is verdwenen, blijft het virus zich in hoog tempo ontwikkelen.
Dat bewijst de opkomst van een nieuwe subvariant met de naam Stratus. Deze variant, officieel bekend onder de naam XFG, verspreidt zich momenteel razendsnel, ook in Europa en Duitsland. Wat vooral opvalt: het meest gemelde symptoom is heesheid, iets wat eerder niet prominent werd geassocieerd met corona.
Wat is er bekend over variant Stratus (XFG)?
De nieuwe subvariant XFG kreeg de bijnaam “Stratus” en is een recombinante variant, ontstaan uit twee eerdere lijnen: LF.7 en LP.8.1.2. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft de variant inmiddels aangemerkt als “variant onder observatie”, wat betekent dat ze de ontwikkeling ervan nauwlettend in de gaten houden.
Voor het eerst werd XFG eind januari 2025 vastgesteld. Sindsdien heeft de verspreiding wereldwijd een flinke versnelling doorgemaakt. In slechts vier weken tijd verdrievoudigde het aandeel van Stratus op het wereldwijde besmettingspercentage: van 7,4 procent begin mei naar 22,7 procent begin juni.
Dominantie in Zuid-Azië en opmars in Europa
Met name in Zuid- en Zuidoost-Azië is de variant al zeer dominant. In landen als India en delen van Indonesië is Stratus verantwoordelijk voor bijna 70 procent van de huidige coronabesmettingen.
Ook in Europa wordt de variant steeds zichtbaarder. Volgens de UK Health Security Agency is Stratus inmiddels verantwoordelijk voor het merendeel van de nieuwe besmettingen in Engeland. In Duitsland is het aandeel van XFG inmiddels opgelopen tot zo’n 16,7 procent, en de verwachting is dat dit de komende weken verder zal stijgen.
Heesheid als opvallendste symptoom van Stratus
Wat Stratus onderscheidt van eerdere varianten, is het klinische beeld. Artsen in onder meer India merken op dat heesheid opvallend vaak voorkomt bij patiënten die besmet zijn met deze subvariant.
Volgens medische rapporten uit meerdere ziekenhuizen is dit het symptoom waar de meeste mensen zich als eerste over beklagen. In veel gevallen gaat het gepaard met een droge of prikkelende hoest en milde keelpijn.
Naast heesheid en keelpijn komen ook de meer bekende klachten weer terug, waaronder:
Neusverkoudheid
Koorts
Hoofdpijn
Spier- en gewrichtspijn
Vermoeidheid
In ernstiger gevallen: kortademigheid
Hoewel zeldzamer, worden er ook gevallen gemeld van maag- en darmklachten zoals misselijkheid, buikpijn en diarree. Daarnaast worden bindvliesontsteking, huiduitslag en zelfs lichte verwarring of duizeligheid soms gemeld bij patiënten.
Is Stratus gevaarlijker dan eerdere varianten?
De opmars van een nieuwe variant roept direct vragen op over de ernst ervan. Tot nu toe zijn er echter geen signalen dat Stratus leidt tot zwaardere ziekteverschijnselen dan eerdere subvarianten, zoals JN.1 of “Nimbus”.
Wel is duidelijk dat het virus zich snel verspreidt, met een hogere overdraagbaarheid dan sommige voorgangers. Toch stelt de WHO dat er op dit moment geen reden is tot verhoogde zorg. Zowel de ernst van de ziekte als de zogenaamde immuunontwijking – het vermogen van het virus om de bescherming van eerdere infecties of vaccinaties te omzeilen – lijken beperkt te blijven.
Bescherming door vaccins nog steeds effectief
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie bieden de huidige coronavaccins nog steeds bescherming tegen ernstige ziekte en ziekenhuisopname bij besmetting met de Stratus-variant. Dit komt doordat de meeste vaccins gericht zijn op het opwekken van een brede immuunrespons, die ook bij varianten met spike-mutaties nog effectief kan zijn.
Er wordt wel geadviseerd om bij nieuwe klachten – ook als het slechts om heesheid of vermoeidheid gaat – alert te blijven en, indien mogelijk, een test te doen. Zeker in kwetsbare omgevingen zoals ziekenhuizen, verzorgingstehuizen en scholen is extra waakzaamheid op zijn plaats.
Wat betekent “variant onder observatie”?
Stratus is door de WHO voorlopig geclassificeerd als een variant onder monitoring (VUM) – de lichtste vorm van risicobeoordeling bij nieuwe virusmutaties.
Dit betekent dat de variant genetische veranderingen bevat die mogelijk leiden tot snellere verspreiding, maar nog geen bewijs leveren voor verhoogde ziekte-ernst of verminderde vaccinwerking. Mocht dat in de toekomst wel blijken, dan kan een upgrade volgen naar “variant of interest” (VOI) of zelfs “variant of concern” (VOC).
Hoe groot is de kans op een nieuwe coronagolf?
Of Stratus uiteindelijk zal leiden tot een nieuwe coronagolf, is nog niet duidelijk. Veel hangt af van factoren zoals het gedrag van mensen, de dekking van vaccinaties, het seizoen en de precieze mate van besmettelijkheid.
Gezondheidsinstanties houden de verspreiding in elk geval nauwlettend in de gaten. In sommige landen zijn de testlocaties en monitoringssystemen weer deels opgeschaald, zodat nieuwe pieken vroegtijdig kunnen worden opgemerkt.
Conclusie: alert blijven, maar geen paniek
De komst van de Stratus-variant laat zien dat het coronavirus nog steeds actief is en blijft veranderen. Toch is er op dit moment geen sprake van verhoogde dreiging.
Het belangrijkste symptoom – heesheid – klinkt misschien onschuldig, maar kan dus wel wijzen op een coronabesmetting. Wie zich niet lekker voelt, wordt aangeraden om thuis te blijven, goed te rusten en waar nodig contact op te nemen met de huisarts.
Voor nu geldt: geen paniek, maar wél bewustzijn. Het virus is niet verdwenen – maar met goede monitoring, bestaande vaccins en gezond verstand kunnen ook nieuwe varianten zoals Stratus onder controle blijven.
