Stel je voor: je hebt jaren geleden kanker gehad, je bent behandeld en kreeg te horen dat je schoon bent. Alles leek voorbij. Maar dan, plotseling, komen er uitzaaiingen terug.
Hoe kan dat? Artsen tastten lang in het duister, maar nieuw onderzoek wijst in een opvallende richting: virussen zoals corona – en zelfs de griep – kunnen mogelijk slapende kankercellen weer activeren.
Slapende kankercellen in het lichaam
Wanneer iemand kanker heeft, kunnen sommige kankercellen zich losmaken van de oorspronkelijke tumor. Die cellen gaan dan zwerven door het lichaam en komen vaak terecht in organen zoals de longen, lever of het beenmerg.
Daar komen ze in een soort ruststand terecht. Ze doen niks, vallen niet op en zijn zelfs met scans niet te detecteren. Omdat het er zo weinig zijn en ze niet actief delen, zijn ze bovendien moeilijk te behandelen met bijvoorbeeld chemotherapie.
Maar slapend betekent niet onschadelijk. Deze cellen kunnen op een later moment weer actief worden. Als ze ‘wakker’ worden, kunnen ze zich opnieuw gaan delen en zo voor uitzaaiingen zorgen. Dat is precies wat artsen en patiënten vrezen: dat de kanker ineens terugkomt, soms zelfs jaren na een succesvolle behandeling.
Corona en griep mogelijk de aanzet tot hernieuwde uitzaaiingen
Tot nu toe was het altijd een mysterie wat die cellen precies activeert. Waarom worden sommige mensen opnieuw ziek terwijl anderen voor altijd schoon blijven?
Nieuw onderzoek laat zien dat virussen mogelijk een rol spelen. Onderzoekers ontdekten bij muizen dat infecties – met name luchtweginfecties zoals het coronavirus – slapende kankercellen in de longen weer kunnen ‘aanzetten’.
De ontstekingsreactie van het lichaam op zo’n virus lijkt iets te triggeren in de slapende kankercellen. Hierdoor kunnen ze weer actief worden en opnieuw gaan uitzaaien. Vooral in de longen zijn deze effecten zichtbaar, en dat is opvallend, want dat is ook de plek waar het coronavirus zich meestal nestelt.
Wat betekent dit voor mensen die kanker hebben gehad?
Hoewel het onderzoek nog grotendeels bij muizen is uitgevoerd, zijn er ook bij mensen aanwijzingen dat er iets aan de hand is.
In de eerste jaren van de coronapandemie zagen artsen dat sommige ex-kankerpatiënten na een corona-infectie opnieuw te maken kregen met uitzaaiingen of terugkeer van de ziekte. Toeval? Misschien. Maar het patroon komt vaker voor dan verwacht, en dat roept vragen op.
Toch is het belangrijk om dit soort berichten in de juiste context te plaatsen. Het gaat hier nog om vroege onderzoeksresultaten, en er is geen keihard bewijs dat corona bij mensen daadwerkelijk kanker ‘terugbrengt’. De studies die nu beschikbaar zijn, maken vooral duidelijk dat het mogelijk is – niet dat het bij iedereen gebeurt.
De rol van immuniteit en vaccinaties
Een belangrijk detail is dat het onderzoek zich richtte op gegevens uit de eerste coronajaren. In die periode had vrijwel niemand nog immuniteit tegen het virus.
Inmiddels is dat wel anders. Veel mensen hebben vaccinaties gehad of zijn eerder besmet geweest, waardoor hun afweersysteem beter in staat is om met het virus om te gaan. Daardoor verloopt een besmetting vaak milder dan in het begin van de pandemie.
Dat roept de vraag op: zou een goede immuniteit – via vaccinatie of doorgemaakte infectie – het risico op heractivatie van kankercellen kunnen verlagen?
Daar is nog geen duidelijk antwoord op. Maar het is wel iets dat onderzoekers verder willen uitzoeken. Als blijkt dat vaccinatie bescherming biedt tegen het opnieuw actief worden van kankercellen, kan dat enorme gevolgen hebben voor de nazorg van ex-kankerpatiënten.
Moet je je nu zorgen maken?
Als je in het verleden kanker hebt gehad, kan dit soort nieuws behoorlijk heftig binnenkomen. Toch is er geen reden voor paniek. Onderzoekers benadrukken dat er nog veel onzekerheid is, en dat het vooral gaat om een mogelijke verklaring voor iets wat artsen al langer zien gebeuren.
Het betekent niet dat iedereen die corona heeft gehad en eerder kanker had, automatisch een hoger risico loopt. Wel is het een reminder hoe complex het menselijk lichaam is, en hoeveel invloed virussen kunnen hebben op processen die lang geleden zijn gestart.
Wat kun je zelf doen?
Voor nu is er geen directe actie die je hoeft te ondernemen. Het is wél verstandig om alert te blijven op je gezondheid, zeker als je in het verleden kanker hebt gehad.
Laat regelmatige controles niet schieten en bespreek eventuele zorgen met je arts. Als je symptomen ervaart die je niet vertrouwt – denk aan vermoeidheid, onverklaarbaar gewichtsverlies, of pijn die blijft aanhouden – trek dan aan de bel.
Daarnaast blijft het belangrijk om je immuunsysteem te ondersteunen, of je nu wel of geen corona hebt gehad. Gezonde voeding, voldoende beweging, goed slapen en stress beperken zijn geen garantie, maar ze helpen je lichaam om in balans te blijven.
Hoe nu verder?
Wetenschappers zijn nog lang niet klaar met dit onderwerp. Er wordt verder onderzoek gedaan naar hoe virussen precies invloed hebben op slapende kankercellen, en of bepaalde behandelingen of vaccinaties dat proces kunnen beïnvloeden. De komende jaren zal hier ongetwijfeld meer duidelijkheid over komen.
Voor nu is het vooral belangrijk om goed geïnformeerd te blijven, zonder onnodig bang te worden. Ja, het is een serieus onderwerp. Maar het is ook een stap vooruit in het begrijpen van hoe kanker zich gedraagt en hoe we in de toekomst mogelijk nóg gerichter kunnen behandelen én voorkomen.
Conclusie
Kanker die terugkomt na corona? Het klinkt als een enge theorie, maar het is iets waar wetenschappers nu echt naar kijken. Virussen als corona en griep zouden slapende kankercellen kunnen activeren, vooral in de longen.
Maar het onderzoek staat nog in de kinderschoenen, en er is zeker geen reden om nu in paniek te raken. Wel is het iets om in de gaten te houden – vooral voor wie eerder met kanker te maken heeft gehad.
Bron: Margriet
