In de straten van Praag is het een bekend beeld: daklozen die bij cafés en restaurants hun plek zoeken om te bedelen of simpelweg te overnachten.

Voor veel ondernemers is dit een dagelijks terugkerende ergernis. Klanten voelen zich ongemakkelijk of haken zelfs af, en het schrikt toeristen soms letterlijk af.

Maar één restauranthouder in de Tsjechische hoofdstad had er genoeg van en besloot tot actie over te gaan. Zijn methode? Niet vriendelijk, wel doeltreffend – en behoorlijk verrassend.

Een hardnekkig probleem aan de voordeur

De man in kwestie runt een goedlopend restaurant in het centrum van Praag, een stad die jaarlijks miljoenen toeristen ontvangt.

Toch merkte hij dat het aantal klanten dat zijn terras opzocht afnam. Niet vanwege het eten, de prijzen of de sfeer, maar door de aanwezigheid van een vaste bezoeker: een dakloze man die dag in, dag uit voor de ingang zat.

Volgens omstanders was deze dakloze geen onbekende in de buurt. Hij zat er niet alleen passief, maar sprak gasten actief aan, bedelde om geld of restjes en liet zich niet snel wegsturen. De restauranthouder probeerde het eerst vriendelijk. Hij vroeg de man meerdere keren beleefd om verderop te gaan zitten. Ook de politie werd erbij gehaald. Maar telkens keerde de dakloze gewoon weer terug.

Praktisch denken in plaats van blijven klagen

In plaats van eindeloos te blijven mopperen over het probleem, besloot de restauranthouder dat het tijd was voor een originele aanpak. Als klassieke methodes zoals praten of handhaving niet werken, moet je out of the box denken. En dat deed hij.

Wat bleek? De man liet zich niet afschrikken door woorden of waarschuwingen, maar hij hield niet van water. Niet vanwege de regen, maar vanwege nat worden. En dus kwam de ondernemer met een plan dat menig katteneigenaar bekend in de oren zal klinken.

Een simpele watersproeier als afweermiddel

De restauranthouder installeerde vlak boven zijn entree een bewegingssensor gekoppeld aan een discrete watersproeier. Zodra iemand langdurig voor de ingang bleef hangen – zoals de dakloze man gewend was – ging het systeem af en werd de persoon besprenkeld met een straaltje koud water. Geen emmer, geen harde stralen, maar genoeg om onaangenaam te zijn.

Het resultaat was direct merkbaar. De volgende dag bleef de plek voor de deur leeg. Klanten merkten niets van de installatie, maar de vaste ‘gast’ had zijn les geleerd. Sindsdien is hij niet meer gezien voor het restaurant, tot grote opluchting van de eigenaar en het personeel.

Effectief of respectloos? Opinies verdeeld

De actie roept gemengde reacties op. Sommigen vinden het een slimme en doeltreffende manier om overlast aan te pakken zonder direct geweld of politie-inzet. Anderen vinden het onmenselijk om iemand die het al moeilijk heeft nat te spuiten alsof het een zwerfdier betreft.

Toch is het niet ongebruikelijk dat ondernemers naar alternatieve methodes grijpen om ongewenste situaties aan te pakken. Denk aan scherpe muziek om hangjongeren te weren, blauwe verlichting in openbare toiletten om drugsgebruik te ontmoedigen, of speciale verf op muurtjes die oncomfortabel zijn om op te zitten.

Het verschil in deze zaak is vooral de zichtbaarheid. De restauranthouder koos niet voor confrontatie of boetes, maar voor een automatische reactie op gedrag dat hij als storend ervoer.

De grens tussen overlast en empathie

Het blijft een ingewikkelde kwestie: hoe ga je om met mensen die op straat leven en voor overlast zorgen?

Voor veel ondernemers is het een dagelijkse worsteling tussen empathie en het draaiend houden van hun zaak. Iedereen verdient een menswaardige behandeling, maar klanten die zich onveilig of ongemakkelijk voelen, kosten omzet.

De actie van de restauranthouder ligt precies op dat snijvlak. Hij loste het probleem op zonder fysiek geweld of boetes, maar wel op een manier die voor sommigen respectloos aanvoelt. De discussie laait vooral op omdat het gedrag van één persoon leidt tot een methode die voor velen zichtbaar en voelbaar is.

Wat zegt de wet in Tsjechië hierover?

In Tsjechië zijn er geen specifieke wetten die ondernemers verbieden om dit soort systemen te gebruiken, zolang ze geen gevaar opleveren voor personen of eigendommen.

De watersproeier is dus – hoe controversieel ook – legaal. Toch wordt er wel gekeken naar proportionaliteit. Als iemand gewond zou raken of in gevaar zou komen, kan dat juridische gevolgen hebben.

Ook worden dit soort methoden vaak door gemeenteraden besproken. In sommige steden wordt preventief beleid gevoerd om dakloosheid op te vangen en te begeleiden. In andere steden is het ieder voor zich – en dat lijkt hier het geval te zijn.

Een aanpak die navolging krijgt?

Nu het nieuws zich verspreidt via lokale media en sociale netwerken, reageren andere horecaondernemers met interesse. Niet zozeer omdat ze het leuk vinden om daklozen nat te maken, maar omdat het een keerpunt lijkt te zijn in de frustratie van kleine ondernemers die zich jarenlang genegeerd voelden.

Of deze methode op meer plekken gaat opduiken is nog maar de vraag. Maar dat het gesprek over dakloosheid, overlast en ondernemersvrijheid opnieuw wordt gevoerd, staat vast.

Conclusie: slim of schofterig?

Wat voor de één een slimme, creatieve oplossing is, voelt voor de ander als onmenselijk gedrag. Toch blijkt in dit geval één ding duidelijk: de restauranthouder heeft zijn probleem effectief opgelost, al is het op een manier die niet iedereen zal waarderen.

De dakloze is vertrokken, de klanten zijn terug en de ondernemer kan weer rustig zijn zaak runnen – zonder bedelgedrag op de stoep.

Maar de onderliggende vraag blijft: is dit een maatschappelijk probleem dat we met water moeten oplossen, of moeten we structureel iets doen aan het groeiend aantal mensen dat letterlijk buiten de samenleving valt? Die discussie is nog lang niet klaar.