Zelfscankassa’s zijn niet meer weg te denken uit de moderne supermarkt. Ze beloven snelheid, gemak en minder wachtrijen.
Toch blijkt er ook een keerzijde: diefstal bij zelfscankassa’s neemt toe. Onderzoek laat zien dat steeds meer klanten producten bewust niet scannen, of een goedkoop product invoeren terwijl ze eigenlijk een duurder item meenemen.
Voor supermarkten is dit een groot probleem dat niet alleen invloed heeft op de winst, maar uiteindelijk ook de prijzen voor alle consumenten opdrijft.
Gelukkig werken winkels aan slimme oplossingen om dit tegen te gaan. Nieuwe technieken en maatregelen moeten ervoor zorgen dat klanten eerlijk blijven scannen en dat winkeldiefstal via de zelfscan aanzienlijk afneemt.
Zelfscannen: gemak met een risico
Het succes van zelfscankassa’s is groot. Steeds meer mensen kiezen ervoor om hun boodschappen zelf te scannen en af te rekenen, in plaats van in de rij bij de traditionele kassa te wachten. Vooral op drukke momenten, zoals in de avonduren of op zaterdag, blijkt dit een uitkomst.
Maar juist dat gemak maakt de methode gevoelig voor misbruik. Waar een caissière vroeger elk product langs de scanner haalde, ligt de verantwoordelijkheid nu bij de klant.
En dat geeft verleiding: een zak druiven niet scannen, een dure avocado laten doorgaan als een goedkope appel, of simpelweg producten in de tas schuiven zonder ze te registreren.
Onderzoek naar zelfscan-diefstal
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat het aantal diefstallen bij zelfscankassa’s de laatste jaren sterk is gestegen. Een deel daarvan komt door opzet – mensen die bewust profiteren van het systeem – maar er zijn ook klanten die uit gemak of slordigheid fouten maken.
Voor supermarkten is het lastig om onderscheid te maken. Is iemand bewust een dief of was het gewoon een foutje? Precies om die reden zetten ketens steeds meer technologie in om dit probleem te beperken.
Slimme weegschalen als controlepunt
Een van de belangrijkste innovaties is de introductie van slimme weegschalen. Bij veel zelfscankassa’s ligt er een weegplateau naast de scanner. Zodra een klant een product scant en neerlegt, controleert het systeem of het gewicht klopt met het gescande artikel.
Wordt er bijvoorbeeld een duur stuk vlees gescand als “wortelen” en klopt het gewicht niet, dan gaat er direct een alarm af. Dit maakt het lastiger om te sjoemelen met goedkope codes of om artikelen helemaal niet te scannen.
Meer toezicht in de supermarkt
Naast technologie zetten supermarkten ook in op menselijk toezicht. Bij veel filialen is een medewerker speciaal belast met het overzicht van de zelfscanrij. Deze persoon kijkt mee op schermen, houdt de omgeving in de gaten en kan direct ingrijpen als er iets verdachts gebeurt.
Het idee dat er altijd iemand meekijkt, werkt preventief. Veel klanten durven daardoor minder snel te frauderen. Bovendien kunnen medewerkers snel helpen bij echte fouten of technische problemen.
Willekeurige controles bij de kassa
Een andere maatregel die inmiddels breed wordt toegepast, is de willekeurige controle van winkelwagens of tassen. Nadat een klant heeft afgerekend, kan de kassa aangeven dat een steekproef plaatsvindt. Een medewerker vergelijkt dan de bon met de inhoud van de tas.
Dit systeem werkt niet alleen afschrikwekkend, maar maakt ook duidelijk dat supermarkten serieus controleren. Zelfs klanten die het maar een keer zouden willen “uitproberen”, lopen zo een groot risico om betrapt te worden.
Bewustwording en communicatie
Supermarkten proberen ook meer aandacht te besteden aan bewustwording. Door duidelijke communicatie bij de kassa’s, borden met waarschuwingen en online campagnes laten ze zien dat zelfscan-diefstal geen “onschuldig foutje” is, maar gewoon diefstal.
Bovendien wijzen ze op de consequenties: wie betrapt wordt, kan een boete krijgen of zelfs een winkelverbod. Het doel hiervan is niet alleen om fraudeurs af te schrikken, maar ook om gewone klanten extra alert te maken bij het scannen.
Beloningen voor eerlijke klanten
Een opvallende en positieve benadering is het idee van beloningen voor trouwe en eerlijke klanten. Sommige supermarkten experimenteren met een puntensysteem waarbij klanten die vaak zelfscannen en nooit in de fout gaan, beloond worden met kortingen of extra’s.
Dit werkt als een positieve stimulans. In plaats van alleen te focussen op straffen, worden klanten ook gemotiveerd om eerlijk te blijven scannen. Het creëert een gevoel van vertrouwen en waardering.
Waarom eerlijk scannen belangrijk is
Misschien denken sommige mensen dat een “vergeten” product geen groot probleem is. Maar alle kleine beetjes bij elkaar kosten supermarkten miljoenen per jaar. Deze verliezen moeten ergens worden opgevangen – vaak door hogere prijzen of minder aanbiedingen.
Met andere woorden: wie fraudeert bij de zelfscan, laat indirect álle klanten meebetalen. Eerlijk scannen is dus niet alleen een kwestie van eerlijkheid, maar ook van solidariteit. Alleen zo kan zelfscannen goedkoop, snel en efficiënt blijven bestaan.
De toekomst van zelfscan
De verwachting is dat zelfscankassa’s alleen maar populairder worden. Het gemak, de snelheid en de efficiëntie spreken veel consumenten aan. Tegelijkertijd zullen supermarkten blijven investeren in nieuwe technologieën om fraude tegen te gaan.
Van camera’s met gezichtsherkenning tot kunstmatige intelligentie die afwijkend winkelgedrag detecteert: de mogelijkheden zijn groot. Toch blijft er altijd een balans nodig tussen veiligheid en klantvriendelijkheid. Te veel controles kunnen het gemak juist wegnemen.
Conclusie: gemak behouden door eerlijkheid
Zelfscannen is een handige uitvinding die veel voordelen biedt, maar het systeem werkt alleen als klanten zich eerlijk gedragen. Daarom investeren supermarkten in slimme weegschalen, toezicht, steekproeven, communicatie en zelfs beloningen.
De boodschap is duidelijk: wie probeert te frauderen, loopt steeds meer risico om betrapt te worden. En wie gewoon eerlijk scant, profiteert van de voordelen van snel en makkelijk boodschappen doen.
Uiteindelijk is dat de beste garantie dat zelfscannen een blijvende en betaalbare service blijft voor iedereen.
