Het was weer raak op de Nederlandse televisie. Tijdens een uitzending over de toekomst van de publieke omroep liepen de emoties hoog op.
Terwijl Joop van den Ende in alle ernst waarschuwde voor het ‘gevaar’ dat de NPO morgen zomaar kan worden afgeschaft, greep Sylvana Simons het moment aan om fel uit te halen naar Geert Wilders.
Volgens haar is het geen toeval dat de PVV kritisch is op de NPO: “Een ongeïnformeerd publiek is makkelijker te misleiden.”
Haar uitspraken zorgden voor felle reacties – niet alleen vanuit de politiek, maar ook van kijkers die zich afvroegen of de NPO nog wel objectief is.
Een avond vol emotie op de NPO
Het begon allemaal met de komst van Joop van den Ende, die aan tafel verscheen om te benadrukken hoe belangrijk de publieke omroep is.
Hij sprak over de culturele waarde van de NPO en over het risico dat Nederland zijn “maatschappelijke spiegel” verliest als er te veel bezuinigd wordt.
Maar zijn waarschuwing ging verder dan dat: Van den Ende schetste een angstbeeld waarin de publieke omroep binnen de kortste keren zou kunnen verdwijnen.
“De NPO is van ons allemaal,” zei hij. “Zonder publieke zenders verliezen we onze verbondenheid en onafhankelijkheid.”
Toch riepen zijn woorden ook vragen op. Want terwijl hij pleitte voor behoud van de NPO, benadrukte hij ook dat er “bezuinigd moet worden” – iets wat feitelijk al gebeurt.
De publieke omroep staat al jaren onder druk en moet elk jaar miljoenen besparen. Wat voegde zijn oproep dan precies toe? En tegen wie was die gericht?
Sommigen zagen het optreden vooral als een symbolisch gebaar. Een moment waarop een van de bekendste theatermannen van Nederland zich even kon profileren als beschermer van de cultuur.
“Ik heb nooit subsidie gehad” – een halve waarheid
Van den Ende liet tijdens het gesprek ook optekenen dat hij “nog nooit een cent subsidie heeft gekregen”.
Daarmee wilde hij onderstrepen dat hij als ondernemer alles op eigen kracht heeft opgebouwd. Een indrukwekkende uitspraak, maar niet helemaal volledig.
Want volgens een door Kunsten ’92 aangehaald economisch rapport is de lage btw op kunst en cultuur feitelijk een vorm van cultuursubsidiëring.
Econoom René Goudriaan noemde dit zelfs “de meest efficiënte vorm van steun aan de sector”. En van die regeling profiteren vooral mensen met hogere inkomens – precies het publiek dat massaal naar Van den Ende’s theaters gaat.
Waarom niemand daar op dat moment een kritische vraag over stelde, blijft een raadsel.
De NPO staat immers bekend om haar ‘diepgravende gesprekken’. Toch lijkt dat criterium niet te gelden als er iemand van cultureel gewicht aan tafel zit.
Sylvana Simons richt pijlen op Geert Wilders
Na Van den Ende was het de beurt aan Sylvana Simons, die haar kans greep om het debat breder te trekken.
Volgens haar is het geen toeval dat de PVV pleit voor het afschaffen van de publieke omroep.
“Een ongeïnformeerd publiek is makkelijker te misleiden,” zei Simons. “We moeten oppassen dat Nederland geen Amerikaanse toestanden krijgt, waar geld en macht bepalen wat mensen denken.”
Simons doelde daarmee op de groeiende invloed van commerciële mediapartijen en het gevaar dat politieke bewegingen kunnen proberen om onafhankelijke nieuwsvoorziening te verzwakken.
Ze verwees daarbij impliciet naar Geert Wilders, die volgens haar “baat heeft bij een bevolking die minder geïnformeerd is”.
De uitspraak sloeg in als een bom. Aan tafel werd het ongemakkelijk stil. Er was nauwelijks tijd voor PVV’er Fleur Agema om te reageren voordat de uitzending werd afgesloten.
“Malle complottheorie” of terechte waarschuwing?
Critici noemen Simons’ uitspraken overdreven en zelfs complotachtig. De suggestie dat Wilders bewust een ongeïnformeerde bevolking zou willen creëren, gaat velen te ver.
Toch raakt ze aan een gevoelig punt: de strijd om informatie in een tijd waarin media steeds meer onder vuur liggen.
De PVV vindt dat de publieke omroep te veel politiek gekleurd is en te weinig ruimte biedt voor andere geluiden. Vanuit die frustratie komt het voorstel om de NPO drastisch te hervormen of zelfs op te heffen.
Maar volgens tegenstanders, zoals Simons, is dat een gevaarlijke route. Zij vrezen dat een volledig commerciële nieuwsmarkt de onafhankelijkheid van de journalistiek in gevaar brengt.
De waarheid ligt waarschijnlijk ergens in het midden. De publieke omroep heeft haar tekortkomingen – van politieke bias tot hoge kosten – maar is tegelijk een van de weinige plekken waar nieuws en cultuur niet volledig worden bepaald door kijkcijfers of advertentiedruk.
Een debat vol tegenstrijdigheden
Wat opviel tijdens de uitzending, is hoe snel de discussie verzandde in symboliek en zelfverheerlijking.
Van den Ende schilderde zichzelf af als redder van de NPO, terwijl Simons haar politieke tegenstanders neerzette als vijanden van de waarheid.
En ondertussen werd er nauwelijks gesproken over concrete cijfers, beleid of toekomstplannen.
Niemand vroeg bijvoorbeeld:
Hoeveel er de afgelopen jaren al is bezuinigd op de NPO.
Welke programma’s daadwerkelijk dreigen te verdwijnen.
Of het model van publieke financiering nog houdbaar is in het huidige medialandschap.
In plaats daarvan kregen kijkers vooral emotie, drama en grote woorden te zien – precies datgene waar de NPO zelf vaak anderen van beschuldigt.
Het bredere plaatje: de toekomst van de NPO
De discussie over de publieke omroep speelt al jaren. De PVV wil bezuinigen of hervormen, terwijl partijen als D66, PvdA/GroenLinks en BIJ1 juist pleiten voor bescherming van het systeem.
Ondertussen proberen commerciële spelers zoals Talpa en RTL steeds meer marktaandeel te winnen, en zoeken jongeren hun nieuws op TikTok of Instagram.
Het medialandschap verandert razendsnel. De vraag is niet alleen of de NPO moet blijven bestaan, maar vooral hoe die zich kan vernieuwen in een tijd waarin kijkers steeds minder lineaire televisie kijken.
Toch is het debat vaak weinig constructief. Waar het zou moeten gaan over inhoud, kwaliteit en toegankelijkheid, gaat het nu vooral over ego’s en politieke verwijten.
Het oordeel van het publiek
Op sociale media werd de uitzending druk besproken. Veel kijkers vonden dat Simons te ver ging in haar verwijten aan Geert Wilders.
Anderen prezen haar juist om haar durf om politieke intenties te benoemen.
Over één ding waren de meeste reacties het eens: de NPO liet zich van een eenzijdige kant zien.
“Het is geen debat als één partij wordt neergezet als boeman en de andere als redder,” schreef een kijker op X.
Ook de rol van Van den Ende werd bekritiseerd. “Een miljonair die op tv pleit voor subsidie en bescherming — terwijl hij profiteert van lage btw — is niet de meest geloofwaardige boodschapper,” aldus een andere kijker.
De conclusie: minder drama, meer debat
Wat deze uitzending vooral liet zien, is hoe moeilijk het is om een eerlijk gesprek te voeren over de rol van de publieke omroep. Als de NPO werkelijk wil laten zien dat ze onafhankelijk is, zou ze juist kritische vragen moeten stellen — óók aan mensen die haar verdedigen.
En Sylvana Simons? Die heeft met haar uitspraak ongetwijfeld gescoord bij haar achterban, maar ze bewijst haar punt niet door Wilders’ kiezers af te schilderen als “ongeïnformeerd”.
De ironie is duidelijk: de discussie over misleiding, desinformatie en mediavrijheid eindigde in een talkshow vol framing en sentiment. En zolang dat zo blijft, zal het wantrouwen richting de publieke omroep alleen maar groeien.
De vraag is dus niet wie gelijk heeft — Van den Ende, Simons of Wilders — maar of de NPO nog in staat is een écht onafhankelijk debat te voeren. Dat antwoord is op dit moment minstens zo onzeker als de toekomst van de publieke omroep zelf.
