De komst van een nieuw asielzoekerscentrum (AZC) in Vlaardingen ligt voorlopig helemaal stil. In de monumentale boerderij op het terrein aan de Zuidbuurtseweg zijn vermoedelijk vleermuizen aangetroffen, en dat zorgt voor grote vertraging.
De beschermde dieren vallen onder de Natuurbeschermingswet, waardoor de gemeente verplicht is eerst uitgebreid ecologisch onderzoek te doen voordat er ook maar één schop de grond in mag.
Het gevolg: de geplande opening van het AZC schuift met minstens een half jaar op.
Beschermde diersoort zet plannen op slot
De ontdekking van de vleermuizen werd gedaan tijdens een zogenoemde quickscan flora en fauna, een verplicht onderzoek bij nieuwe bouwprojecten.
Daaruit bleek dat de Zuidbuurthoeve – de boerderij die moet worden omgebouwd tot opvanglocatie – mogelijk dient als verblijfplaats voor vleermuizen.
Omdat deze diersoort zwaar beschermd is, mag onderzoek naar hun aanwezigheid alleen plaatsvinden in specifieke maanden van het jaar: van mei tot en met september.
Buiten die periode zijn de dieren minder actief en is het onmogelijk om betrouwbaar vast te stellen of ze daadwerkelijk in het gebouw verblijven.
Daardoor zit de gemeente nu vast aan een wettelijke wachtperiode. Pas in het voorjaar van 2026 kan het vervolgonderzoek worden uitgevoerd.
Opening minimaal een half jaar vertraagd
De planning van het AZC verschuift daardoor fors. De gemeente Vlaardingen bevestigt dat de opening, oorspronkelijk voorzien voor eind 2026, nu op zijn vroegst in de zomer van 2027 zal plaatsvinden.
Pas als het vleermuizenonderzoek is afgerond, kan de gemeente een omgevingsvergunning aanvragen en de volgende fase in het traject starten.
Ook de verplichte inspraakronde – waarin omwonenden hun mening en bezwaren mogen indienen – schuift automatisch op.
Zonder duidelijkheid over de ecologische status van het terrein kan het project niet verder.
Waarom onderzoek niet direct kan plaatsvinden
Veel inwoners vragen zich af waarom de gemeente niet alvast verdergaat met voorbereidingen.
De reden ligt volledig in de wetgeving. Vleermuizen zijn een beschermde soort volgens de Europese Habitatrichtlijn en de Nederlandse Wet natuurbescherming.
Dit betekent dat hun verblijfplaatsen niet verstoord of vernietigd mogen worden zolang niet vaststaat dat ze elders veilig kunnen leven.
Ecologen mogen alleen onderzoek doen in de actieve maanden van de dieren, wanneer ze vliegen, jagen en paren. In de herfst en winter trekken ze zich terug in winterslaap en zijn ze nauwelijks te detecteren.
Een meting in die periode zou onbetrouwbare resultaten opleveren en kan leiden tot overtreding van de wet. Daarom moet de gemeente wachten tot het voorjaar.
Mogelijke maatregelen bij aanwezigheid van vleermuizen
Als uit het nader onderzoek blijkt dat er inderdaad vleermuizen in de boerderij wonen, kan dat nog meer gevolgen hebben.
De gemeente zal dan maatregelen moeten nemen om de dieren te beschermen. Dat kan variëren van het plaatsen van speciale vleermuiskasten tot het aanpassen van het bouwontwerp.
In sommige gevallen worden complete dakconstructies pas later vervangen of worden tijdelijke alternatieve verblijfsplekken gecreëerd voordat de oude verwijderd mogen worden.
Dat kost niet alleen extra tijd, maar ook geld. Gemeente Vlaardingen benadrukt dat men zich strikt aan de regels zal houden om boetes of juridische procedures te voorkomen.
Impact op vergunningen en bestemmingsplan
De vertraging heeft ook juridische gevolgen. De Zuidbuurthoeve ligt op een perceel dat momenteel nog niet is bestemd voor bewoning of opvang.
Om er een AZC te mogen vestigen, moet het bestemmingsplan worden gewijzigd. Dat proces kan pas beginnen zodra de ecologische rapporten compleet zijn.
Omdat de gemeente het traject zorgvuldig wil doorlopen, is besloten voorlopig geen stappen te zetten die later moeten worden teruggedraaid.
Het betekent dat niet alleen de bouw wordt opgeschort, maar ook alle administratieve processen die eraan verbonden zijn.
Omwonenden blijven langer in onzekerheid
Voor de buurtbewoners betekent de vertraging vooral meer onzekerheid. De plannen voor het AZC liggen al maanden gevoelig in Vlaardingen.
Bewoners van de omgeving uitten eerder zorgen over de verkeersdrukte, de bereikbaarheid van het gebied en de impact op de leefbaarheid.
Nu het project met zeker zes maanden wordt uitgesteld, blijft ook hun toekomst onduidelijk. De gemeente belooft omwonenden regelmatig te blijven informeren, maar erkent dat concrete stappen voorlopig niet genomen kunnen worden.
COA en gemeente onderzoeken alternatieven
Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) en de gemeente Vlaardingen staan voor een lastige keuze.
Door het uitstel dreigt de druk op de opvangcapaciteit verder toe te nemen. Er wordt gekeken naar tijdelijke oplossingen om de vertraging deels op te vangen, zoals het gebruik van andere panden of het plaatsen van tijdelijke opvanglocaties.
Volgens een gemeentewoordvoerder onderzoekt men momenteel verschillende scenario’s.
“De nood aan opvangplekken blijft groot. We willen voorkomen dat deze vertraging direct gevolgen heeft voor mensen die op een plek wachten. Maar wetgeving rond natuur en ecologie is niet iets waar we omheen kunnen.”
Niet het eerste project dat vastloopt door vleermuizen
De situatie in Vlaardingen staat niet op zichzelf. In de afgelopen jaren zijn meerdere bouwprojecten in Nederland stilgelegd vanwege de aanwezigheid van beschermde dieren.
In Utrecht, Nijmegen en Leeuwarden moesten complete renovaties worden uitgesteld toen vleermuizen of huismussen werden aangetroffen in oude gebouwen.
Volgens ecologen komt dat steeds vaker voor omdat de leefomgeving van deze soorten onder druk staat.
Oude boerderijen, schuren en woningen bieden ideale schuilplaatsen. Zodra er plannen zijn om te verbouwen of te slopen, komt dat direct in conflict met de natuurregels.
De kosten van vertraging
De gemeente Vlaardingen verwacht dat de vertraging ook financiële gevolgen zal hebben.
Elk uitstel van een bouwproject betekent hogere kosten voor planning, vergunningen en eventueel noodzakelijke aanpassingen. Bovendien stijgen de bouwprijzen, wat het project op termijn nog duurder maakt.
Toch benadrukt wethouder Ruimtelijke Ordening dat zorgvuldigheid voorop staat. “De wet is duidelijk. Zolang niet vaststaat of er vleermuizen aanwezig zijn, mag er niet gebouwd worden. Dat is geen keuze, dat is een verplichting.”
Balans tussen mens en natuur
Het voorval in Vlaardingen illustreert hoe complex de balans tussen mens en natuur inmiddels is geworden.
Aan de ene kant is er de dringende noodzaak om meer opvangplekken te creëren in Nederland. Aan de andere kant dwingt de wet gemeenten om de leefomgeving van bedreigde diersoorten te beschermen.
Critici noemen de regels soms te streng, terwijl natuurbeschermers juist waarschuwen voor het negeren van ecologische verantwoordelijkheid.
Vlaardingen bevindt zich precies op dat snijvlak: de wil om snel te handelen botst met wettelijke beperkingen die geen ruimte laten voor haast.
Voorlopig in wachtstand
De gemeente verwacht in het voorjaar van 2026 meer duidelijkheid te krijgen. Pas daarna kan worden besloten of en hoe het project verdergaat.
Tot die tijd blijft het AZC-dossier in Vlaardingen letterlijk en figuurlijk op de plank liggen.
De vleermuizen zelf hebben daar geen boodschap aan. Terwijl het maatschappelijk debat doorgaat, blijven de beschermde dieren rustig in hun vermeende onderkomen aan de Zuidbuurthoeve.
Voor de gemeente rest niets anders dan afwachten – want zonder ecologisch groen licht, geen opvangcentrum.
