Met nog elf dagen te gaan tot de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober is de spanning in Den Haag nauwelijks te snijden.
De nieuwste peiling van Maurice de Hond onder bijna 7500 Nederlanders laat zien dat de verhoudingen volledig aan het verschuiven zijn.
Sommige partijen winnen opvallend terrein, terwijl anderen juist steun verliezen. Ook blijkt dat strategisch stemgedrag dit keer een cruciale rol kan spelen.
Na het RTL-debat verandert alles
Volgens de laatste peiling komt een groot deel van de verschuivingen voort uit het RTL-debat van 12 oktober. Dat debat kreeg veel aandacht, niet alleen door de inhoud, maar vooral door de afwezigheid van Geert Wilders vanwege veiligheidsproblemen.
Die leegte werd slim benut door D66-leider Rob Jetten, die onverwacht mocht deelnemen en er volgens veel kijkers als winnaar uitkwam.
Dat succes is meteen terug te zien in de cijfers. D66 stijgt met drie zetels en staat nu op 17. Ook het CDA profiteert en klimt naar 24 zetels, terwijl de VVD er één bij krijgt en nu op 16 komt.
De PVV levert daarentegen drie zetels in en zakt naar 28, en JA21 verliest er twee. Forum voor Democratie (FVD) pakt er juist één bij, terwijl Volt een zetel kwijtraakt aan D66.
Lessen uit 2023: het kan nog alle kanten op
Wie denkt dat de peilingen al iets zeggen over de uitslag, vergist zich. In 2023 stond de PVV elf dagen voor de verkiezingen nog zestien zetels lager dan de uiteindelijke uitslag. De laatste week bleek destijds doorslaggevend, vooral dankzij het SBS-debat dat veel kiezers op het laatste moment richting Wilders trok.
Ook nu kan het tij dus nog keren. Eén debat, één viral moment of een slippertje van een lijsttrekker kan het hele speelveld veranderen. De campagne zit vol onzekerheden, en dat maakt deze verkiezingen spannender dan ooit.
Wie weet al zeker op wie hij stemt?
Uit het onderzoek blijkt dat 52% van de kiezers zegt al zeker te weten waar het stemvakje straks wordt ingevuld. De PVV heeft de trouwste achterban: 61% van hun aanhang zegt niet meer te twijfelen.
Daarna volgen GroenLinks-PvdA (54%), VVD (48%), CDA (43%) en JA21 (38%).
Toch is er ook een groot grijs gebied. Veel kiezers houden hun opties open en kunnen nog van gedachte veranderen.
De PVV heeft bijvoorbeeld nog een groeipotentieel van zo’n 6%, wat neerkomt op negen extra zetels – vooral afkomstig van JA21 en FVD. Ook D66, GroenLinks-PvdA en het CDA hebben nog ruimte om 3 tot 5 zetels te winnen.
Het theoretische maximum: waar ligt de grens?
Maurice de Hond rekende in zijn onderzoek niet alleen het huidige aantal zetels uit, maar ook het maximale potentieel als alle twijfelende kiezers alsnog voor een partij kiezen.
Daaruit blijkt dat de PVV, ondanks een kleine dip, nog steeds de partij is met de grootste groeimarge. Als slechts een deel van de twijfelaars overstapt, kan Wilders opnieuw een eindsprint trekken – net als in 2023.
De rol van opkomst en motivatie
De opkomst wordt mogelijk de doorslaggevende factor. Als minder dan 77% van de stemgerechtigden opkomt, kan dat gunstig uitpakken voor partijen met loyale achterbannen, zoals de PVV en BBB. Zij kunnen rekenen op kiezers die, weer of geen weer, altijd gaan stemmen.
Een hogere opkomst kan juist voordelig zijn voor partijen met meer stedelijke of progressieve aanhang, zoals GroenLinks-PvdA en D66. Vooral jongeren en hoger opgeleiden stemmen vaker op het laatste moment en kunnen daarmee de balans nog flink verstoren.
Wilders en Timmermans als tegenpolen
De campagne wordt meer dan ooit gedomineerd door twee namen: Geert Wilders en Frans Timmermans. Volgens de peiling zijn ze elkaars grootste tegenpolen en verdelen ze het land in twee kampen.
Maar er is ook een opmerkelijk patroon: 52% van de Nederlanders staat “heel negatief” tegenover het idee dat Wilders premier wordt, terwijl 49% datzelfde zegt over Timmermans.
De cijfers zijn bijna elkaars spiegelbeeld – een teken van hoe diep de politieke verdeeldheid in Nederland inmiddels is.
Strategisch stemmen bepaalt de eindstrijd
Ongeveer een kwart van de kiezers overweegt om strategisch te stemmen. Dat betekent dat ze niet stemmen op hun favoriete partij, maar op de partij die de meeste kans maakt om hun politieke tegenstanders te blokkeren.
Aan de rechterkant betekent dit dat sommige kiezers hun stem verplaatsen van JA21 of FVD naar PVV, VVD of CDA – partijen die een grotere kans hebben op regeringsdeelname. Aan de linkerkant overwegen veel GroenLinks- en PvdA-stemmers juist om zich achter Timmermans te scharen, in de hoop Wilders buiten het Torentje te houden.
Volgens de peiling heeft de PVV het grootste aantal potentiële strategische kiezers: goed voor zo’n acht extra zetels. Maar of die kiezers daadwerkelijk trouw blijven of op het laatste moment overstappen, blijft de grote vraag.
De laatste tien dagen zijn cruciaal
De komende dagen worden doorslaggevend. Donderdag staat het grote SBS-debat gepland, dat vooral populair is bij rechtse kijkers. Als Wilders daar sterk voor de dag komt, kan dat het tij voor de PVV weer doen keren.
Daarnaast volgen nog meerdere debatten bij de publieke omroep, waar partijen als D66, CDA en GroenLinks-PvdA hopen de laatste twijfelaars te overtuigen. Politiek Nederland houdt zijn adem in, want één viral moment kan alles veranderen.
Een vloeibaar politiek landschap
De cijfers van De Hond laten zien hoe grillig het politieke landschap is geworden. Er is niet langer één duidelijke winnaar of verliezer; elke partij heeft nog ruimte om te groeien of juist in te storten.
Zelfs een kleine verschuiving van twee à drie procent kan leiden tot een totaal andere coalitie.
De vraag is niet alleen wie de grootste wordt, maar vooral welke partijen straks met elkaar kunnen samenwerken.
Een centrumrechts kabinet is nog steeds mogelijk, maar alleen als VVD, CDA, NSC en misschien JA21 bereid zijn compromissen te sluiten. Een centrumlinks kabinet met GroenLinks-PvdA, D66 en mogelijk VVD of NSC behoort eveneens tot de opties.
De strijd om het Torentje
De race om het Torentje is dus allesbehalve beslist. Wilders lijkt de koppositie vast te houden, maar voelt de hete adem van Timmermans in de nek.
Jetten heeft met zijn debatoptreden nieuw leven in D66 geblazen, terwijl CDA verrassend aan een comeback werkt.
Wat de doorslag zal geven? Emotie, timing en strategie. Kiezers stemmen niet alleen op standpunten, maar vooral op gevoel. En in deze laatste fase draait alles om de vraag: wie vertrouwen ze het meest met de toekomst van Nederland?
De verkiezingsweek belooft vuurwerk
Nog tien dagen, nog talloze debatten en nog miljoenen twijfelaars. De campagne van 2025 laat zien hoe onvoorspelbaar de Nederlandse politiek is geworden. Alles kan nog gebeuren – en waarschijnlijk zal dat ook gebeuren.
Blijft Wilders aan kop of weet Timmermans een eindsprint te trekken? Kan Jetten zijn opmars vasthouden, of herpakt de PVV zich in de slotweek? Eén ding is zeker: deze verkiezingen worden tot de laatste minuut spannend.
Wat denk jij? Wordt het Wilders, Timmermans of toch een verrassende derde? Deel je mening en praat mee over de laatste politieke ontwikkelingen op onze Facebookpagina.
