De zorgen onder katteneigenaren nemen toe nu er opnieuw berichten zijn verschenen over vogelgriep in Nederland.
Hoewel het risico dat een kat daadwerkelijk besmet raakt volgens virologen nog altijd klein is, ligt het gevaar tegenwoordig wel hoger dan in eerdere jaren.
Dat roept belangrijke vragen op. Waar moeten katteneigenaren nu op letten? Hoe herken je mogelijke symptomen? En wat kun je doen om besmetting te voorkomen?
In dit artikel een uitgebreid overzicht van wat er momenteel bekend is, wat experts zeggen en welke maatregelen slim zijn om te nemen.
Waarom het risico op vogelgriep voor katten is toegenomen
Katten kunnen in uitzonderlijke gevallen besmet raken met vogelgriep wanneer ze nauw contact hebben met besmette vogels.
Tot een paar jaar geleden kwam dat bijna nooit voor, maar door veranderingen in verspreiding en bepaalde varianten van het virus zien virologen nu dat het risico voor zoogdieren iets hoger ligt dan vroeger.
Er zijn verschillende redenen waarom dit risico is toegenomen:
Meer besmette wilde vogels
De vogelgriep grijpt in bepaalde periodes harder om zich heen bij wilde vogelpopulaties. Hierdoor komen katten sneller in aanraking met zieke of dode vogels.Varianten die beter overspringen
Sommige varianten die de afgelopen jaren opdoken, lijken zich makkelijker aan te passen aan zoogdieren. Dat betekent niet dat katten nu massaal risico lopen, maar het geeft wel een lichte verschuiving in de kans.Hoge dichtheid aan vogels in woongebieden
In veel woonwijken lopen katten vrij buiten rond. Door voederplekken voor vogels, vijvers en stadsparken komen katten sneller in contact met mogelijke besmettingsbronnen.
Virologen benadrukken dat het nog steeds om een klein risico gaat, maar dat katteneigenaren beter alert kunnen zijn dan voorheen.
Hoe katten in aanraking kunnen komen met vogelgriep
Katten raken vrijwel altijd besmet door rechtstreeks contact met een besmet dier. Dit kan gaan om een zieke vogel, maar ook om een dode vogel die ze vinden en ermee spelen of eraan knabbelen.
De meest voorkomende manieren waarop katten besmet raken:
Een dode vogel meenemen of opeten.
Spelen met een zieke vogel.
Contact met ontlasting van besmette vogels.
Indirect contact via waterplassen of voerplekken waar veel besmette vogels komen.
Binnenkatten lopen vrijwel geen risico, tenzij er thuis rauw gevogelte wordt gevoerd dat besmet is (wat in Nederland zeer uitzonderlijk is door strenge controles).
Buitenkatten hebben logischerwijs meer kans om in aanraking te komen met vogels en lopen daarom het grootste risico.
Welke symptomen kunnen wijzen op vogelgriep bij katten
De meeste katten worden nooit ziek, maar in het zeldzame geval dat het toch gebeurt, kunnen symptomen vrij snel opvallen. Het is belangrijk om signalen vroeg te herkennen, omdat snelle medische hulp de kans op herstel kan vergroten.
Let vooral op deze klachten:
Koorts of opvallend lusteloos gedrag
Benauwdheid of moeilijk ademen
Waterige of ontstoken ogen
Neurologische klachten zoals wankel lopen
Onverklaarbaar braken
Verminderde eetlust
Plotseling veel slapen of zich afzonderen
Niet elk van deze symptomen hoeft direct op vogelgriep te wijzen. Katten kunnen ziek worden van talloze andere oorzaken.
Toch is het verstandig om alert te blijven als er recent veel dode vogels in de buurt zijn gesignaleerd.
Wanneer katteneigenaren extra alert moeten zijn
De meeste katten lopen vrij rond zonder ooit in de problemen te komen. Maar bepaalde situaties vragen wel om extra aandacht.
Let vooral op:
Meldingen over vogelgriep in jouw regio
Een periode waarin veel dode vogels worden gevonden in de omgeving
Seizoenpieken waarin vogelgriep vaker voorkomt
Katten die vaker vogels vangen en meenemen
Katten die veel tijd doorbrengen bij vijvers, parken of natuurgebieden
In deze situaties is het verstandig om het gedrag van je kat iets beter in de gaten te houden.
Wat katteneigenaren kunnen doen om het risico te verkleinen
Hoewel het risico klein is, kunnen baasjes wel degelijk iets doen om een besmetting nóg onwaarschijnlijker te maken. Kleine aanpassingen maken vaak al verschil.
1. Beperk contact met vogels tijdens risicoperioden
Laat de kat bij voorkeur binnen als er een uitbraak speelt in de regio. Niet elke kat vindt dat leuk, maar tijdelijk binnenhouden kan een simpele manier zijn om risico’s te verminderen.
2. Houd dode vogels uit de buurt
Zie je een dode vogel in de tuin, raak die dan zelf niet aan met blote handen. Ruim hem veilig op met handschoenen of laat de gemeente dit doen. Katten zijn vaak nieuwsgierig en zullen anders gaan snuffelen of spelen.
3. Maak geen gebruik van voederplekken vlak bij de grond
Vogels die eten laten vaak restjes en ontlasting achter. Probeer vogelvoer hoger op te hangen, zodat katten minder snel in direct contact komen met besmet materiaal.
4. Let op na een vangst
Heeft je kat een vogel gevangen, houd dan de gezondheid van de kat een paar dagen extra in de gaten. Meestal loopt het goed af, maar alertheid kan nooit kwaad.
5. Laat je kat geen rauw gevogelte eten
Hoewel de kans klein is dat winkelvlees besmet is, blijft het raadzaam om geen rauw gevogelte te voeren. Door verhitting wordt het virus sowieso gedood.
6. Controleer je kat in risicoperiodes vaker
Een snelle check op wondjes, rare ogen of afwijkend gedrag kan helpen om problemen vroeg te signaleren.
Waarom binnenkatten nauwelijks risico lopen
Binnenkatten komen niet in contact met wilde vogels en lopen daardoor bijna geen risico.
Alleen wanneer er onbedoeld een besmette vogel het huis binnenkomt (bijvoorbeeld door een open raam) of wanneer er rauw besmet vlees wordt gevoerd, ontstaat er een kans. Die situaties zijn echter zeldzaam.
Toch is het ook voor binnenkatten verstandig om tijdens uitbraken alert te blijven en te voorkomen dat ze met dode of zieke dieren in aanraking komen via bijvoorbeeld een balkon of open tuin.
Wanneer een dierenarts raadplegen
Bij twijfel is het altijd verstandig om even contact op te nemen met een dierenarts. Zeker wanneer:
de kat plotseling heel ziek wordt
neurologische klachten optreden
de kat recent contact heeft gehad met een zieke of dode vogel
meerdere symptomen tegelijk zichtbaar zijn
Dierenartsen kunnen een inschatting maken, eventueel testen uitvoeren en passende zorg bieden.
Het echte risico: klein maar niet te negeren
Volgens virologen blijft het belangrijk om kalm te blijven. Katten raken nog steeds zeer zelden besmet met vogelgriep. Toch betekent het toegenomen risico dat katteneigenaren goed geïnformeerd moeten blijven, zeker in gebieden waar veel dode vogels worden gevonden.
De kern is eenvoudig:
Het risico is klein.
Maar niet nul.
En het is iets groter dan een paar jaar geleden.
Met een beetje extra alertheid, zeker in risicoperiodes, kan vrijwel elk baasje ervoor zorgen dat de kans op besmetting minimaal blijft.
Katten kunnen gelukkig nog steeds veilig naar buiten, spelen en hun vertrouwde rondjes maken, zolang eigenaren zich bewust blijven van de signalen en risico’s.
