Het Voedingscentrum werkt aan een vernieuwde Schijf van Vijf. Aanleiding daarvoor zijn de recent bijgewerkte voedingsrichtlijnen van de Gezondheidsraad. De nieuwe inzichten worden de komende periode verwerkt en de aangepaste versie van de Schijf van Vijf zal naar verwachting in april 2026 beschikbaar zijn.
Met de update zet Nederland opnieuw een stap richting meer plantaardig eten en minder bewerkte dierlijke producten. Vooral de aanbevelingen rondom rood vlees, peulvruchten en voedselkeuzes voor een gezondere leefstijl vallen op.
Duidelijke grens voor rood vlees
Een van de belangrijkste veranderingen komt voort uit nieuwe wetenschappelijke onderzoeken naar de effecten van rood vlees op de gezondheid. De Gezondheidsraad adviseert voortaan om niet meer dan 200 gram rood vlees per week te eten.
Rood vlees omvat producten zoals:
biefstuk
tartaar
gehakt (zonder toevoegingen)
rosbief
lamsvlees
Volgens de nieuwe richtlijn neemt het risico op hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en sommige vormen van kanker toe wanneer iemand structureel méér rood vlees eet dan deze aanbevolen hoeveelheid. Het Voedingscentrum verwerkt deze grens straks zichtbaar in de Schijf van Vijf, zodat consumenten sneller zien wat passend is binnen een gezonde maaltijd.
Bewerkt vlees moet zoveel mogelijk worden vermeden
Niet alleen voor rood vlees geldt een beperking. De Gezondheidsraad benadrukt opnieuw dat bewerkt vlees beter gemeden kan worden. Dit gaat om producten zoals:
spek
salami
knakworst
ham
worstsoorten
Deze producten vallen volgens het advies buiten een gezond eetpatroon, omdat ze vaak ongezonde vetten, zout en additieven bevatten. Het risico op ernstige gezondheidsproblemen, waaronder hartziekten en darmkanker, ligt hierdoor aantoonbaar hoger.
Meer peulvruchten in het menu
Naast beperkingen op vleesconsumptie komt er ook een duidelijke stimulans voor alternatieven. Peulvruchten krijgen een veel prominentere plek.
Waar eerder werd gezegd dat peulvruchten “regelmatig” gegeten konden worden, adviseert de Gezondheidsraad nu een minimumhoeveelheid van 250 gram per week.
Dat komt neer op ongeveer twee tot drie porties. Onder peulvruchten vallen onder andere:
linzen
kikkererwten
bruine bonen
kidneybonen
spliterwten
Peulvruchten zijn rijk aan vezels, eiwit en belangrijke voedingsstoffen, en bevatten nauwelijks verzadigd vet. Ze worden gezien als een duurzaam én gezond alternatief voor vlees.
De Schijf van Vijf blijft herkenbaar
Ondanks deze aanpassingen blijft de basis van de Schijf van Vijf overeind. De bekende indeling in vijf vakken verandert niet. Het doel blijft: in één oogopslag duidelijk maken welke voedingsmiddelen bijdragen aan een gezond eetpatroon.
De vijf vakken blijven bestaan uit:
groenten en fruit
brood, granen en aardappelen
vis, peulvruchten, vlees, zuivel en ei
smeer- en bereidingsvetten
dranken
Wat verandert, zijn de accenten binnen die categorieën. Zo zal plantaardige voeding meer ruimte krijgen dan voorheen, en komt er meer aandacht voor variatie binnen eiwitbronnen.
Meer praktische voorbeelden en toegankelijke uitleg
Het Voedingscentrum wil dat de vernieuwde Schijf van Vijf niet alleen informatief, maar ook praktisch toepasbaar wordt. Daarom wordt gewerkt aan betere uitleg, concretere voorbeelden en visuele ondersteuning.
Het doel: mensen helpen kiezen voor gezonde producten binnen hun eigen leefstijl, cultuur, voorkeuren en budget.
Consumenten krijgen bijvoorbeeld duidelijkere handvatten voor:
het vervangen van (bewerkt) vlees
plantaardige eiwitopties zoals tofu, tempeh en peulvruchten
portiegrootte en weekhoeveelheden
betaalbare en duurzame keuzes
Ook wordt gekeken naar manieren om de Schijf van Vijf aantrekkelijker te maken voor gezinnen met kinderen, studenten en mensen met beperkte kookervaring.
Waarom deze veranderingen nu?
De aanpassingen zijn gebaseerd op grote onderzoeken naar de relatie tussen voeding en gezondheid. In de afgelopen jaren zijn steeds meer onafhankelijke studies verschenen waarin een verband is gevonden tussen de consumptie van rood en bewerkt vlees en chronische ziekten.
Daarnaast spelen bredere maatschappelijke trends een rol:
toenemende aandacht voor duurzaamheid
groeiende belangstelling voor vegetarische en veganistische voeding
zorgen over klimaatimpact van de vleesindustrie
stijgende vraag naar gezonde, plantaardige voedingsrichtlijnen
De nieuwe adviezen sluiten aan bij ontwikkelingen die wereldwijd zichtbaar zijn, zoals de Planetary Health Diet, waarin gezondheid én milieu samen worden meegenomen in voedseladviezen.
Wat betekent dit voor de dagelijkse maaltijd?
De nieuwe richtlijnen betekenen geen verplicht vegetarisch dieet, maar sturen wél richting minder vlees en meer plantaardig eten.
Voorbeelden van kleine aanpassingen die passen in het nieuwe advies:
vlees één of twee keer per week vervangen door bonen, linzen of tofu
minder broodbeleg op basis van bewerkt vlees
vaker kiezen voor vis, eieren of plantaardige eiwitten
groenten en peulvruchten toevoegen aan pastasauzen en ovenschotels
Het Voedingscentrum benadrukt dat verandering stap voor stap mag gaan, en dat ieder klein voordeel al bijdraagt aan een gezond eetpatroon.
Conclusie: een verschuiving naar gezonder en duurzamer eten
De komst van de nieuwe Schijf van Vijf markeert een duidelijke beweging richting meer plantaardige voeding en minder rood en bewerkt vlees. Met deze update wil het Voedingscentrum mensen helpen keuzes te maken die beter zijn voor hun gezondheid én voor de planeet.
Wie de richtlijnen nu al wil volgen, kan voorzichtig starten door vleesvrije dagen in te plannen, vaker peulvruchten op tafel te zetten en te letten op alternatieven voor bewerkt vlees.
In april 2026 volgt de officiële vernieuwde Schijf — herkenbaar, maar duidelijk meer gericht op toekomstbestendig eten.
Bron video: Instagram
