De zomer lijkt nu echt voorbij, en het lijkt erop dat we de warme dagen voorlopig kunnen vergeten. Na nog maar net op het terras te hebben gezeten, lopen we nu alweer in onze jas over straat. De regen en het plotselinge temperatuurverschil zijn al een flinke overgang, maar daar komt nog een verrassing bij: het gaat mogelijk vriezen. Donderdagavond is er kans op de eerste nachtvorst sinds de zomer.
De oorzaak van deze koude nacht is de heldere hemel, die ervoor zorgt dat de temperatuur flink daalt. Zodra de buien donderdagavond wegtrekken, koelt het snel af. Volgens meteoroloog Jordi Huirne kan de temperatuur lokaal dalen tot 2 graden.
Aan de grond is het zelfs mogelijk dat de temperatuur dicht bij het vriespunt komt of zelfs onder nul zakt. Dit betekent dat we waarschijnlijk te maken krijgen met de eerste vorst van het najaar. Voor veel mensen betekent dit dat de handschoenen weer uit de kast kunnen worden gehaald.
Wat deze tijd van het jaar zo gevoelig maakt voor nachtvorst, is de combinatie van langere nachten en een heldere hemel. Wanneer de zon ondergaat, koelt het snel af, vooral als er geen wolken zijn om de warmte vast te houden.
Als de wind ook nog wegvalt, kan de temperatuur aan de grond flink dalen. Dit kan leiden tot de eerste vorst van het najaar, wat niet ongewoon is voor september of oktober.
In vergelijking met vorig jaar, toen het pas op 16 oktober voor het eerst ging vriezen, zijn we dit jaar iets vroeger. Toch is dat nog lang niet zo vroeg als in sommige andere jaren. In de afgelopen drie jaar gebeurde de eerste nachtvorst rond 20 of 21 september.
Dit jaar lijken we dus goed op schema te liggen voor een typisch herfstpatroon, waarbij de temperaturen ’s nachts al flink dalen.
Er zijn echter ook jaren geweest waarin de vorst veel vroeger toesloeg. In 2018 en 2012 werd op 1 september al een beetje vorst gemeten. Hoewel het uitzonderlijk is, kan het dus gebeuren dat we al zo vroeg in het seizoen vorst aan de grond zien.
Vooral op plekken waar de omstandigheden optimaal zijn voor afkoeling, zoals open velden zonder wind, kan de temperatuur snel dalen. Dit soort situaties komt vooral voor op heldere nachten zonder veel wind.
De vroegste vorst in Nederland werd echter gemeten in augustus. Het is zelfs twee keer gebeurd dat er in die maand al grondvorst werd geregistreerd. In 1973, op 22 augustus, werd er op de weerstations van Soesterberg, Valkenburg en Twente vorst aan de grond gemeten.
Ook in 1993 vond er in augustus een vroege nachtvorst plaats. Toen werd op 29 augustus op verschillende locaties zoals Soesterberg, Gilze-Rijen, Volkel en Eindhoven lichte vorst aan de grond gemeten.
Toch blijft het zeldzaam dat we in augustus al vorst zien. Op officiële KNMI-stations is er nog nooit vorst gemeten tussen 20 juli en 21 augustus. Dit laat zien dat vorst in de zomermaanden echt een uitzondering is, hoewel het in september en oktober al vaker voorkomt.
Voor nu is het vooral belangrijk om voorbereid te zijn op de koude nachten die eraan komen. De eerste nachtvorst is vaak een teken dat de herfst echt begonnen is, en dat betekent dat we ons langzaam kunnen voorbereiden op de winter. Handschoenen, warme jassen en misschien zelfs het opstoken van de verwarming zijn geen overbodige luxe meer.
De kans op mist is ook groot, omdat de combinatie van een heldere nacht en een afkoelende bodem vaak leidt tot condensatie. Dit kan voor mooie mistige ochtenden zorgen, maar het maakt het ook belangrijk om voorzichtig te zijn op de weg. Vooral als de temperatuur net onder het vriespunt zakt, kan het glad worden.
Kortom, het lijkt erop dat de zomer definitief voorbij is. Donderdagnacht zal het waarschijnlijk voor het eerst sinds de zomer gaan vriezen, en dat is een duidelijk signaal dat de herfst zijn intrede heeft gedaan.
Hoewel het altijd even wennen is aan de kou, is het ook een tijd van warme dranken, knusse avonden en de prachtige kleuren van de herfst.
(Bron: Hartvannederland)
