De erfbelasting – voor velen een doorn in het oog – staat opnieuw op de politieke agenda. Meerdere partijen hebben aangegeven te willen sleutelen aan de huidige regels, en dat kan grote gevolgen hebben voor mensen die in de toekomst een erfenis verwachten of willen nalaten.
Of het nu gaat om het huis van ouders, een spaarrekening of andere bezittingen: de kans is groot dat er binnen enkele jaren veranderingen aankomen in hoe de fiscus hiermee omgaat.
Wat is erfbelasting precies?
Erfbelasting is de belasting die betaald moet worden over geld of bezittingen die iemand ontvangt na het overlijden van een ander. In Nederland zijn de tarieven progressief: hoe groter het bedrag en hoe verder de relatie tot de overledene, hoe hoger het percentage dat naar de Belastingdienst gaat.
Kinderen betalen in de regel tussen de 10% en 20% erfbelasting, terwijl neven, nichten of vrienden zomaar 30% tot 40% kwijt kunnen zijn. Er gelden wel vrijstellingen, maar die zijn relatief beperkt. Zo mogen kinderen in 2025 bijvoorbeeld ruim 25.000 euro belastingvrij erven, maar alles daarboven wordt belast.
Politieke druk neemt toe
In Den Haag wordt steeds vaker gesproken over de rechtvaardigheid van de erfbelasting. Sommige partijen willen de belasting juist verhogen om vermogensongelijkheid aan te pakken, terwijl anderen pleiten voor afschaffing of forse verlaging omdat het volgens hen om ‘dubbele belasting’ gaat – het geld is immers al eerder belast toen het verdiend werd.
Partijen als GroenLinks-PvdA willen het systeem gebruiken om de sterkste schouders de zwaarste lasten te laten dragen.
Zij pleiten voor hogere tarieven bij grote vermogens, maar ook voor een hogere vrijstelling bij kleinere erfenissen. De gedachte: mensen die miljoenen erven, mogen best iets meer bijdragen, terwijl gezinnen die een huis erven niet meteen in de problemen moeten komen.
Aan de andere kant staan partijen als de VVD en BBB, die vinden dat de erfbelasting oneerlijk uitpakt. Zij willen de belasting deels afschaffen of flink verlagen, vooral voor directe familieleden. Volgens hen is het onredelijk dat kinderen belasting moeten betalen over het huis van hun ouders, zeker in een woningmarkt waarin doorverkopen of uitkopen soms onmogelijk is.
Een huis erven? Dat wordt steeds ingewikkelder
Een belangrijk pijnpunt binnen de erfbelasting is het erven van een woning. Door de stijgende huizenprijzen is de kans groot dat het huis van een ouder meer waard is dan je denkt. En dat kan een flink belastingbedrag betekenen, ook al gaat het om een gewone tussenwoning.
Zeker als meerdere kinderen erven en één van hen in het huis wil blijven wonen, wordt het ingewikkeld. De erfbelasting moet immers gewoon afgerekend worden – vaak binnen enkele maanden – en dat vraagt om liquide middelen die niet altijd voorhanden zijn.
Steeds vaker leidt dit tot gedwongen verkoop van het ouderlijk huis. Niet omdat men wil, maar omdat het simpelweg niet anders kan. Politieke partijen die pleiten voor hervorming, wijzen dan ook vaak naar deze voorbeelden om aan te tonen dat het huidige systeem niet aansluit bij de realiteit van veel Nederlandse families.
Slim nalaten wordt belangrijker dan ooit
Nu de politieke plannen steeds concreter worden, groeit de behoefte aan helderheid. Wat kun je doen om erfbelasting te beperken? En hoe bereid je je voor op mogelijke veranderingen?
Notarissen en financieel planners raden aan om nu al goed na te denken over hoe je vermogen wordt verdeeld na overlijden. Denk aan het opstellen van een testament, het gebruikmaken van schenkingsvrijstellingen tijdens leven, en het spreiden van vermogen over meerdere erfgenamen.
Ook schenken met warme hand wordt steeds populairder: wie tijdens leven al geld weggeeft aan zijn kinderen, profiteert van ruime vrijstellingen en voorkomt dat alles in één keer belast wordt bij overlijden.
Wat ligt er op tafel in Den Haag?
Inmiddels circuleren er meerdere plannen in de wandelgangen van de politiek. Enkele voorstellen die momenteel worden besproken:
Hogere vrijstellingen voor directe familieleden, zodat kinderen meer kunnen erven zonder belasting.
Verschillende tariefschijven, waarbij grotere erfenissen zwaarder worden belast dan kleinere.
Uitzonderingen voor het erven van de eigen woning, zodat mensen niet gedwongen worden het huis te verkopen.
Afschaffing van erfbelasting bij kleinere nalatenschappen, bijvoorbeeld onder de 100.000 euro.
Strengere regels voor constructies en belastingontwijking, zoals via buitenlandse trusts of stichtingen.
Het is nog niet duidelijk welke plannen doorgang vinden, maar dat er iets gaat veranderen, lijkt vrijwel zeker.
Wat betekent dit voor jou?
Of je nu verwacht iets te erven, of zelf een nalatenschap achterlaat: het loont om nu al stil te staan bij de erfbelasting.
De keuzes die je vandaag maakt, kunnen je kinderen of andere erfgenamen straks veel geld besparen – of juist onverwacht op kosten jagen. En met de politieke plannen in aantocht, kan het zijn dat regels over een paar jaar heel anders zijn dan nu.
Ook is het goed om te beseffen dat erfbelasting niet alleen financiële impact heeft, maar ook emotionele. Conflicten binnen families komen helaas vaker voor dan je denkt, juist rond de verdeling van een erfenis. Duidelijkheid en transparantie kunnen veel ellende voorkomen.
Blijf alert en volg de ontwikkelingen
De erfbelasting mag dan een onderwerp lijken voor ‘later’, in werkelijkheid speelt het nu al. Met politieke partijen die volop plannen smeden, is het belangrijk om ontwikkelingen te blijven volgen. Wat vandaag nog geldt, kan over een paar jaar verleden tijd zijn.
Een goed doordacht plan, afgestemd op je persoonlijke situatie, is geen overbodige luxe. Laat je adviseren, stel vragen aan een notaris, en wees voorbereid. Want als het aan Den Haag ligt, krijgt de erfbelasting er binnenkort een heel nieuw gezicht bij.
