De spanningen tussen grote techbedrijven en de Europese Unie zijn opnieuw opgelopen, en dit keer spelen Elon Musk en Geert Wilders de hoofdrol.
Na het opleggen van een enorme boete aan X (voorheen Twitter) door de Europese Commissie, ontstond er een opvallende alliantie tussen de PVV-leider en de miljardair die het platform bezit.
Hun gezamenlijke kritiek op Brussel zet het debat over Europese macht, online vrijheid en politieke beïnvloeding verder op scherp.
Waarom X een boete van 120 miljoen euro boven het hoofd hangt
De Europese Commissie legde X een sanctie op die kan oplopen tot maar liefst 120 miljoen euro. De boete vloeit voort uit de Digital Services Act (DSA), een wet die de grootste techplatforms verplicht om transparant, veilig en verantwoord te opereren binnen de EU.
Volgens Brussel schiet X op diverse punten tekort. Vooral het misleidende gebruik van betaalde ‘blauwe vinkjes’ staat centraal.
Waar verificatie ooit bedoeld was om echtheid te garanderen, zou de betaaldienst volgens de Commissie juist voor verwarring zorgen, omdat nepaccounts makkelijker geloofwaardig lijken.
Daarnaast hekelt de Europese Commissie het beperkte inzicht dat onderzoekers krijgen in de advertentiedata van X.
Dat is cruciaal om nepnieuws, manipulatie en desinformatie te kunnen bestrijden. Ook ontbreken volgens Brussel belangrijke transparantie-instrumenten, waardoor burgers moeilijker kunnen beoordelen welke informatie betrouwbaar is en welke niet.
De stevige aanpak maakt duidelijk dat de EU de strijd tegen desinformatie en ongereguleerde techmacht serieus neemt. Maar diezelfde strenge koers leidt ook tot felle reacties uit politieke en technologische hoek.
Wilders grijpt moment aan voor kritiek op Brusselse macht
Geert Wilders reageerde vrijwel direct op het nieuws en uitte stevige kritiek op de Europese Commissie. Via X liet hij een duidelijk statement achter: volgens hem bevestigt de boete dat Brussel zich gedraagt als een ondemocratisch orgaan dat enorme macht heeft zonder echte legitimiteit.
Wilders noemde de EC een “totalitaire institutie” die “vrijheid van meningsuiting niet eens kan spellen”. In zijn bericht richtte hij de pijlen niet alleen op de boete zelf, maar op de Europese structuur als geheel.
Volgens de PVV-leider is het tijd om niet alleen de sanctie te verwerpen, maar de Europese Commissie als instituut af te schaffen.
Het past volledig binnen zijn jarenlange pleidooi voor een Nexit — een Nederlandse uittreding uit de Europese Unie.
Voor hem vormt de beslissing tegen X het zoveelste bewijs dat Brussel te ver doorschiet in het beperken van vrijheden en het opleggen van regels zonder mandaat van burgers.
Elon Musk staat schouder aan schouder met Wilders
Dat Wilders fel reageert op Europese regelgeving is geen verrassing. Dat Elon Musk zich er persoonlijk in mengt, is des te opmerkelijker.
De eigenaar van X reageerde direct op Wilders’ bericht met een krachtig “Absolutely!” en breidde zijn steun vervolgens verder uit. Musk stelde dat de Europese Commissie de “god van de bureaucratie” aanbidt en Europa “verstikt met regels”.
Hij beschuldigde Brussel van het creëren van een systeem waarin innovatie en digitale vrijheid worden belemmerd door eindeloze voorschriften.
Het komt niet vaak voor dat een Amerikaanse techmiljardair zich op deze manier achter een Europese partijleider schaart.
Musk is wel vaker uitgesproken over regelgeving die zijn bedrijven raakt, maar zijn expliciete steun aan Wilders geeft het debat een nieuwe dimensie.
De weerstand tegen Europese bemoeienis verenigt in dit geval twee totaal verschillende figuren: een Nederlandse politicus en een van de rijkste ondernemers ter wereld.
Wat staat er op het spel voor X en de EU?
De boete voor X is onderdeel van een bredere strategie van de EU om digitale platformen te dwingen tot meer openheid.
Sinds de invoering van de DSA worden grote techbedrijven strenger gecontroleerd en kunnen ze rekenen op forse straffen bij overtreding.
Toch is de impact van deze zaak groter dan alleen een juridisch geschil. Het raakt aan meerdere gevoelige thema’s:
De rol van techbedrijven in het publieke debat
X is voor miljoenen Europeanen een belangrijk kanaal voor nieuws en meningsvorming. Een boete kan worden gezien als een poging om het platform beter te reguleren, maar critici vrezen dat Brussel hierdoor indirect invloed krijgt op online vrijheden.De vraag hoe ver de EU mag gaan in het reguleren van digitale markten
Terwijl sommigen de DSA als noodzakelijk zien, ervaren anderen het als machtsmisbruik.De politieke uitstraling van het conflict
Dat Musk zich mengt in Europese politiek, voedt discussies over buitenlandse invloed op het Europese besluitvormingsproces.
Waarom Musk zich zo fel opstelt
Musk profileert zich de afgelopen jaren steeds meer als voorvechter van ‘absolute free speech’.
Sinds de overname van Twitter heeft hij gekozen voor een radicalere koers waarin moderatie wordt teruggeschroefd en het platform zich positioneert als vrijplaats voor ongefilterde meningsuiting.
De regels van de EU staan haaks op die filosofie. Waar Musk pleit voor maximale vrijheid, pleit Brussel voor maximale controle. De botsing tussen die twee werelden lijkt hiermee een nieuwe fase te bereiken.
De bredere politieke impact in Nederland en Europa
Dat Wilders en Musk dezelfde boodschap verkondigen, heeft gevolgen. Voor eurosceptische partijen vormt de uitspraak van Musk een onverwacht cadeau.
Het versterkt het beeld dat niet alleen politici, maar ook internationale innovators zich verzetten tegen Europese bureaucratie.
Tegelijkertijd kan de steun van Musk juist meer argwaan oproepen bij partijen die bang zijn voor de invloed van grote techbedrijven op de democratie. Zij vinden dat Brussel niet minder, maar juist meer moet reguleren om private macht in te tomen.
De kwestie rond de boete lijkt dan ook meer te zijn dan een juridische afrekening: het is een strijd over de toekomst van het internet, de macht van de EU en de vrijheid van meningsvorming in een steeds digitalere wereld.
Hoe nu verder?
X heeft nog de mogelijkheid om bezwaar te maken tegen de boete. Ondertussen blijft de discussie oplopen. Voorstanders van de EU-regels benadrukken dat platforms verantwoordelijkheid moeten dragen voor hun maatschappelijke invloed.
Tegenstanders waarschuwen dat Europa zichzelf buitenspel zet op technologisch gebied en de vrijheid van burgers beperkt.
Wat wel zeker is: de publieke steun van Musk voor Wilders heeft het debat op scherp gezet. Het is een ongebruikelijke combinatie, maar één die laat zien hoe digitale en politieke werelden steeds sterker vervlochten raken.
