De Europese voedselvoorziening lijkt misschien vanzelfsprekend, maar volgens Steffen Greubel, de CEO van Metro AG, staat deze onder toenemende druk. Tijdens een recente persconferentie sloeg hij de noodklok over de groeiende uitdagingen op het gebied van voedselzekerheid in Europa. Wat begon als een simpele vraag over de inkoopstrategie van Metro, mondde uit in een krachtige boodschap over de toekomst van ons voedsel. “We zullen in Europa een situatie meemaken waarin we moeten zorgen dat we de voedselvoorziening kunnen waarborgen,” aldus Greubel.
De groeiende uitdaging van voedselvoorziening
Greubel, die aan het roer staat van een van de grootste groothandelsbedrijven van Europa, benadrukte dat het steeds lastiger wordt om voedsel en dranken in te kopen. Dit is geen abstract probleem; Metro levert aan duizenden restaurants, cafés en hotels in meer dan 30 landen. Als de aanvoer stokt, merkt Metro dat als eerste.
Wat zorgt voor deze toenemende druk? Volgens Greubel is het een combinatie van factoren: klimaatverandering, politieke regelgeving en economische druk binnen de landbouwsector. “De beschikbaarheid van voedsel zal op de lange termijn een grotere uitdaging zijn dan de prijs,” voorspelde hij. Een waarschuwing die moeilijk te negeren valt.
Klimaatverandering en politieke regelgeving: De dubbele druk
De impact van klimaatverandering is al merkbaar. Extreme weersomstandigheden, droogte en veranderende seizoenen beïnvloeden de landbouwproductie in heel Europa. Hierdoor moeten bedrijven zoals Metro steeds creatiever worden in hun inkoop.
Een concreet voorbeeld: waar Metro vroeger veel varkensvlees uit Duitsland haalde, is het nu vaker aangewezen op Spanje vanwege de dalende veestapel in Duitsland. Maar Spanje heeft op zijn beurt minder capaciteit om citrusvruchten te produceren, waardoor Metro deze producten weer uit Afrika moet halen.
Daarnaast spelen politieke beslissingen een grote rol. Strengere milieuregels, zoals beperkingen op het gebruik van kunstmest, beïnvloeden direct de voedselproductie.
Greubel gaf een sprekend voorbeeld: “Iedereen vraagt zich af waarom de boterprijzen stijgen. Dat komt omdat er minder melkvee is en de melk een lager vetgehalte heeft, door veranderingen in het veevoer als gevolg van nieuwe meststoffenreguleringen.”
Het laat zien hoe ogenschijnlijk kleine beleidswijzigingen een domino-effect kunnen hebben op de voedselprijzen.
De economische druk op boeren
Niet alleen grote bedrijven voelen de druk; boeren in heel Europa staan onder enorme economische spanning. De Vereniging van Milcherzeuger en biologische organisaties zoals Naturland en Bioland waarschuwen al langer dat de economische situatie van biologische boeren precair is.
De productiekosten van biologische melk liggen rond de 70 cent per kilo, terwijl boeren vaak maar 60 cent ontvangen. Dit betekent dat veel boeren zichzelf nauwelijks een leefbaar inkomen kunnen uitbetalen. Sommige stoppen er zelfs helemaal mee.
Dit is een fundamenteel probleem: als boeren niet kunnen overleven, neemt de productie af, wat leidt tot schaarste en stijgende prijzen. Dit dilemma raakt uiteindelijk de consument. Ofwel we betalen meer voor ons voedsel, of we accepteren dat bepaalde producten minder beschikbaar zijn. Een eenvoudige oplossing is er niet.
De impact op restaurants en consumenten
De uitdagingen in de voedselvoorziening hebben directe gevolgen voor de horeca. Restaurants zien hun inkoopkosten stijgen, wat zich vertaalt in hogere prijzen op het menu.
Greubel benadrukte dat prijs, kwaliteit en beschikbaarheid de drie belangrijkste factoren zijn voor horecaondernemers. Dierenwelzijn en duurzame productie zijn vaak ondergeschikt, tenzij de klant bereid is fors meer te betalen.
Dit betekent concreet dat als je €20 betaalt voor een schnitzel in een restaurant, de kans klein is dat het vlees afkomstig is van dieren uit de vrije uitloop. Als we willen dat dit verandert, zullen we als samenleving hogere voedselprijzen moeten accepteren.
Dit raakt aan een bredere discussie: hoeveel zijn we bereid te betalen voor ethisch geproduceerd voedsel?
Handelsakkoorden als oplossing?
Er is wel enige hoop. Recentelijk heeft de Europese Unie een handelsakkoord gesloten met Mercosur, een economische unie van Zuid-Amerikaanse landen zoals Brazilië, Argentinië en Uruguay.
Dit akkoord moet de handel in landbouwproducten versoepelen door invoerrechten af te schaffen, waardoor producten zoals vlees, soja en fruit goedkoper worden.
Maar dit akkoord is niet zonder controverse. Landen als Frankrijk en Polen verzetten zich ertegen, vooral vanwege de zorgen van hun eigen boeren. Zij vrezen dat goedkope importproducten uit Zuid-Amerika hun positie op de Europese markt zullen verzwakken.
Hier zien we opnieuw de complexiteit van voedselvoorziening: oplossingen voor het ene probleem kunnen nieuwe uitdagingen creëren.
De toekomst van voedselzekerheid in Europa
Wat betekent dit alles voor de toekomst? Volgens Greubel moeten we ons voorbereiden op een Europa waar voedselzekerheid niet langer vanzelfsprekend is.
De combinatie van klimaatverandering, politieke keuzes en economische druk op de landbouwsector dwingt ons om anders naar ons voedselsysteem te kijken. “We moeten ervoor zorgen dat we in Europa de productie van voedsel blijven ondersteunen,” benadrukte hij.
Dit vraagt om actie op meerdere fronten. Overheden moeten beleid ontwikkelen dat boeren ondersteunt zonder de duurzaamheid uit het oog te verliezen.
Consumenten zullen hun verwachtingen moeten bijstellen, zowel wat betreft prijs als beschikbaarheid van producten. En bedrijven zoals Metro zullen hun inkoopstrategieën moeten aanpassen aan de veranderende realiteit.
Wat kunnen we doen?
Als consument kunnen we ook bijdragen. Door bewuster te kiezen voor seizoensgebonden en lokaal geproduceerd voedsel, verminderen we de druk op internationale toeleveringsketens.
Ook kunnen we boeren ondersteunen door producten te kopen die een eerlijke prijs garanderen. Uiteindelijk vraagt voedselzekerheid om een gezamenlijke inspanning van overheid, bedrijfsleven én consumenten.
Conclusie
De waarschuwing van Metro-CEO Steffen Greubel is duidelijk: Europa moet nu handelen om de voedselzekerheid voor de toekomst veilig te stellen. Dit is geen probleem dat vanzelf verdwijnt. De keuzes die we vandaag maken, bepalen of we morgen nog toegang hebben tot betaalbaar, kwalitatief goed voedsel. Het is tijd om na te denken over hoe we als samenleving met deze uitdagingen omgaan, voordat het te laat is.
