Tijdens de Bundesliga-wedstrijd tussen Bayern München en Werder Bremen was het vrijdagavond niet alleen de 4-0 overwinning die de aandacht trok.
In het stadion ontvouwden fanatieke supporters spandoeken met een opvallende boodschap. De tekst liet weinig aan de verbeelding over: ‘Iedereen die Antifa verbiedt, wil fascisme. F*ck Trump, f*ck Wilders en… Make Antifa Great Again!’
Daarmee werd niet alleen de Amerikaanse oud-president Donald Trump op de korrel genomen, maar ook PVV-leider Geert Wilders.
Het zorgde direct voor opschudding, zowel in Duitsland als in Nederland.
Antifa centraal op de tribunes
De naam Antifa dook meerdere keren op in het stadion. Antifa staat voor antifascisme en is een verzamelnaam voor groepen die zich fel verzetten tegen extreemrechtse bewegingen en partijen.
De supporters van Bayern München kozen ervoor om dit standpunt luid en duidelijk uit te dragen.
Opvallend detail: één van de spandoeken was in het Nederlands geschreven. Met de tekst “Maak Antifa weer geweldig!” probeerden de Duitse supporters hun boodschap nog dichter bij Nederland te brengen. Dat Wilders specifiek werd genoemd, maakte de actie extra beladen.
Politieke lading in het stadion
Voetbal en politiek worden vaak als gescheiden werelden gezien, maar in werkelijkheid komen ze geregeld samen. Stadiontribunes bieden een podium waar groepen supporters hun maatschappelijke en politieke ideeën delen.
In dit geval grepen de fans van Bayern München het moment aan om zich uit te spreken tegen de plannen om Antifa te verbieden.
Het was niet zomaar een statement in de lucht. De timing speelde een grote rol. Een dag eerder had Donald Trump in de VS aangekondigd dat hij de Antifa-beweging als terroristische organisatie wilde bestempelen.
In Nederland werd vrijwel direct daarna in de Tweede Kamer een motie ingediend met dezelfde strekking.
De rol van de Nederlandse politiek
De motie in Nederland kwam van partijen als Forum voor Democratie, BBB en de PVV van Geert Wilders.
Ook VVD, JA21 en de SGP schaarden zich achter het voorstel. Hun idee: ook in Nederland moet Antifa worden aangemerkt als een terroristische organisatie.
Het kabinet was echter kritisch en ontraadde het plan. Volgens deskundigen zou een dergelijk besluit te ver gaan en vooral symboolpolitiek zijn.
Toch is het opvallend dat een meerderheid van de Kamerpartijen zich achter de motie schaarde, wat de discussie in Nederland verder aanwakkerde.
Kritiek van experts
Voormalig AIVD-medewerker Berrie Hanselman, jarenlang gespecialiseerd in onderzoek naar linkse extremistische bewegingen, waarschuwde voor het labelen van Antifa als terroristisch. In zijn ogen zou dat een “inflatie van het woord terrorisme” betekenen.
Volgens Hanselman is Antifa weliswaar een extremistische beweging die zich soms buiten de kaders van de wet begeeft, maar het staat niet in verhouding tot terreurgroepen die daadwerkelijk geweld gebruiken met grootschalige impact.
Daarmee werd duidelijk dat er in de veiligheidswereld terughoudendheid bestaat om zo’n vergaand label toe te passen.
Waarom Wilders op het spandoek?
Dat de naam van Geert Wilders op de tribunes van Bayern München opdook, heeft alles te maken met zijn actieve steun aan de motie in Nederland.
Wilders geldt internationaal als een uitgesproken politicus die vaak fel uithaalt naar linkse bewegingen.
Voor de Duitse fans die zich identificeren met antifascistische ideeën, was het logisch om hem naast Trump te plaatsen als symbool van verzet tegen Antifa.
Voor veel Nederlandse voetbalfans was het een opmerkelijk gezicht om hun politieke leider terug te zien op een Duits spandoek, met een boodschap die bepaald niet mals was.
Stadioncultuur en activisme
Bayern München staat bekend om een fanatieke supportersschare die zich vaker uitspreekt over politieke en maatschappelijke thema’s. In Duitsland is dat bovendien niet uniek.
Supportersgroepen van clubs als St. Pauli, Borussia Dortmund en Union Berlin hebben een lange traditie van antifascistische en linkse statements op de tribunes.
De Duitse voetbalcultuur is dus meer gewend aan dit soort boodschappen dan veel andere landen.
Voor Nederlandse kijkers kan het vreemd of overdreven lijken, maar in Duitsland is het eerder onderdeel van een bredere supportersidentiteit.
Reacties op sociale media
Nadat beelden van de spandoeken opdoken, barstte ook online de discussie los. Voorstanders vonden het een krachtig signaal tegen fascisme en een terechte waarschuwing richting politici die Antifa willen verbieden.
Tegenstanders spraken juist van een “schandalige politisering van voetbal” en wezen erop dat stadiontribunes niet de plek zijn voor dit soort statements.
In Nederland leidde vooral de vermelding van Wilders tot verhitte reacties. PVV-aanhangers vonden het respectloos dat buitenlandse supporters hun partijleider op zo’n manier wegzetten.
Tegenstanders van Wilders zagen er juist een bevestiging in dat zijn koers ook internationaal fel bekritiseerd wordt.
De bredere discussie over Antifa
Wat deze actie vooral blootlegt, is de voortdurende discussie over hoe je met Antifa omgaat. Voor sommige mensen is het een noodzakelijke beweging die opkomt tegen extreemrechts.
Voor anderen is het een club die zelf de grenzen overschrijdt en door intimidatie en geweld geen plaats verdient in de samenleving.
Het spandoek in München liet zien dat Antifa ook buiten de politieke arena leeft als onderwerp van discussie.
Supportersgroepen maken er deel van uit en laten zo zien dat de strijd om interpretatie niet alleen in de Tweede Kamer of het Witte Huis gevoerd wordt, maar ook in volle stadions.
Wat betekent dit voor de toekomst?
Of Antifa daadwerkelijk verboden of als terroristische organisatie aangemerkt gaat worden in Nederland, is nog onduidelijk.
Het kabinet heeft de motie weliswaar ontraden, maar de steun van meerdere grote partijen maakt duidelijk dat de roep ernaar serieus is. De kans bestaat dat dit de komende tijd voor nieuwe debatten en spanningen zorgt.
Voor Wilders zelf is het incident in München een teken dat zijn naam ook buiten Nederland onderdeel is van politieke strijd.
Voor de fans van Bayern was het vooral een manier om hun stem te laten horen, op een podium waar honderdduizenden mensen meekijken.
