Woningcorporaties luiden de noodklok over een groeiend probleem in de sociale huursector: woonfraude door statushouders. Hoewel het niet alleen om deze groep gaat, baart het extra zorgen vanwege de voorrang die zij vaak krijgen bij het toewijzen van woningen. In een tijd van woningnood voelen veel woningzoekenden zich al jaren buitenspel gezet, en dit soort fraude maakt het vertrouwen in het systeem er niet beter op.
Illegale onderhuur door statushouders: een groeiend probleem
Uit een recent onderzoek van het AD blijkt dat tientallen statushouders hun sociale huurwoning of delen daarvan onderverhuren zonder toestemming van de woningcorporatie.
Vaak gaat het om forse bedragen. In hartje Amsterdam werd bijvoorbeeld een studio van een Syrische statushouder voor 1500 euro per maand aangeboden, terwijl de man zelf slechts 700 euro huur betaalde aan corporatie Ymere.
Deze praktijk is niet alleen in strijd met het huurcontract, maar ook met het principe van eerlijk woningtoewijzing.
Mensen die met voorrang een woning toegewezen krijgen, wordt verwacht dat ze daar ook daadwerkelijk zelf wonen. Dat dit lang niet altijd gebeurt, leidt tot begrijpelijke frustratie.
Woningcorporaties: ‘We nemen dit heel serieus’
De Rotterdamse woningcorporatie Havensteder noemt het “ernstig en betreurenswaardig” dat er misbruik wordt gemaakt van sociale huurwoningen.
“Onderhuur is woonfraude, en dat nemen we heel serieus,” aldus een woordvoerder. Ook woningcorporatie Ymere benadrukt dat de regels voor iedereen gelden, ongeacht afkomst of achtergrond.
Hoewel statushouders in deze zaak in de schijnwerpers staan, komt woonfraude volgens de corporaties ook voor onder andere huurders.
“Het gebeurt net zo goed in Almere, de Jordaan of Weesp,” laat Ymere weten. “Woningen zijn schaars en dat maakt het aantrekkelijk om er geld aan te verdienen. Maar dat is en blijft zeer kwalijk.”
Topje van de ijsberg
Ymere ontdekte vorig jaar 309 gevallen van woonfraude, waarvan een deel onderhuur betrof. Toch gaat het hier vermoedelijk slechts om een fractie van het werkelijke aantal.
De woordvoerder noemt het “het topje van de ijsberg”, en Havensteder schat dat in Rotterdam bij zo’n 10 procent van de sociale huurwoningen sprake is van illegale onderhuur.
Woonfraude beperkt zich niet alleen tot onderhuur. Ook het runnen van een wietplantage, het verhuren voor prostitutie of andere criminele activiteiten vallen hieronder.
In alle gevallen is de woning niet in gebruik zoals bedoeld, wat de leefbaarheid van wijken aantast en mensen op wachtlijsten benadeelt.
Extra pijnlijk door voorrang
Wat deze vorm van fraude extra gevoelig maakt, is het feit dat statushouders vaak voorrang krijgen bij de toewijzing van sociale huurwoningen. Het ministerie van Volkshuisvesting noemt het daarom “extra wrang” als juist zij het systeem misbruiken.
Deze mensen passeren immers duizenden anderen die soms al jarenlang op een wachtlijst staan. Als vervolgens blijkt dat een woning wordt gebruikt om geld te verdienen in plaats van als hoofdverblijf, leidt dat tot woede bij andere woningzoekenden en zet het hele systeem onder druk.
Ministerie werkt aan huurregister
Het ministerie van Volkshuisvesting is zich bewust van de problemen, maar geeft aan dat het huurcontract een zaak is tussen woningcorporatie en huurder. Daardoor heeft het ministerie zelf weinig zicht op de omvang van de fraude.
Wel werkt men aan een huurregister waarin alle huurcontracten centraal worden opgeslagen. Dit moet helpen om illegale onderverhuur sneller te signaleren.
Tot die tijd blijft het aan woningcorporaties en alerte buurtbewoners om misstanden te melden. In de meeste gevallen komt woonfraude aan het licht door tips van omwonenden of via huisbezoeken.
Veel corporaties, zoals Havensteder, plannen bewust een controlebezoek een paar maanden na het begin van een nieuw huurcontract.
Reacties uit de wijk en maatschappelijke impact
Voor omwonenden is woonfraude niet alleen een papieren probleem. Illegale onderhuur leidt vaak tot wisselende bewoners, meer overlast en een verminderd gevoel van veiligheid in de wijk. Ook kunnen de normen vervagen als buurtbewoners zien dat regels niet worden gehandhaafd.
In een tijd waarin de woningmarkt onder enorme druk staat, wordt elke sociale huurwoning gezien als een kostbaar goed.
Het besef dat sommige woningen illegaal worden doorverhuurd voor commerciële doeleinden, zorgt voor boosheid en frustratie bij mensen die zich netjes aan de regels houden.
Gevolgen voor fraudeurs
Als woonfraude wordt vastgesteld, kan de woningcorporatie het huurcontract opzeggen. In sommige gevallen moet de rechter eraan te pas komen, maar meestal is dat niet nodig.
Door de ophef en media-aandacht realiseren veel fraudeurs zich pas achteraf hoe ernstig hun daad wordt opgevat.
Soms worden ze ook geconfronteerd met online haat en bedreigingen, wat het probleem verder escaleert. Toch benadrukken de betrokken partijen dat regels er zijn voor een reden.
Sociale huurwoningen zijn bedoeld voor mensen die daar daadwerkelijk in wonen, en niet als verdienmodel.
Noodzaak tot stevigere handhaving
De signalen uit Rotterdam en Amsterdam maken duidelijk dat stevigere controle nodig is. Meer huisbezoeken, snellere opvolging van meldingen en betere samenwerking tussen instanties kunnen helpen om het probleem in te dammen.
Ook wordt gepleit voor heldere communicatie richting huurders over wat wel en niet mag. Vooral bij statushouders, die het systeem soms nog niet goed kennen, kan voorlichting helpen om fouten te voorkomen.
Conclusie: strenger toezicht en duidelijke regels nodig
Woonfraude onder statushouders is een pijnlijk en gevoelig onderwerp, maar ook een realiteit waar woningcorporaties niet omheen kunnen.
In een tijd waarin tienduizenden Nederlanders wanhopig wachten op een betaalbare woning, is het van groot belang dat toegewezen woningen eerlijk en rechtmatig worden gebruikt.
Of het nu gaat om statushouders, studenten of gezinnen uit Weesp – iedereen moet zich houden aan de regels. Alleen zo blijft het sociale huursysteem houdbaar én eerlijk.
Bron: NOS
