JA21-leider Joost Eerdmans heeft vandaag opnieuw een duidelijk signaal afgegeven richting de gevestigde politiek.
Volgens hem is het tijd dat partijen stoppen met het structureel buitensluiten van de PVV van Geert Wilders.
Tijdens zijn gesprek met verkenner Wouter Koolmees maakte hij helder dat een rechts kabinet zijn absolute voorkeur heeft.
“We hebben inhoudelijk veel raakvlakken,” aldus Eerdmans, die vindt dat de kiezer recht heeft op een kabinet dat hun stem serieus neemt.
Gesprek met verkenner Koolmees
De gesprekken van verkenner Wouter Koolmees, namens D66, gaan in hoog tempo door. Na CDA-leider Henri Bontenbal was het woensdag de beurt aan Joost Eerdmans van JA21.
In Den Haag werd uitgekeken naar wat de partijleider te zeggen zou hebben, aangezien JA21 zich de laatste weken nadrukkelijk profileert als een brug tussen rechts-conservatieve partijen.
Voorafgaand aan het gesprek benadrukte Eerdmans dat zijn partij openstaat voor samenwerking, maar dat de voortdurende uitsluiting van de PVV volgens hem niet langer houdbaar is. “Het is tijd dat andere partijen stoppen met het buitensluiten van de PVV,” zei hij.
Volgens Eerdmans is het een democratisch probleem wanneer de tweede partij van Nederland structureel wordt genegeerd.
Een duidelijk rechts kabinet als voorkeur
Eerdmans liet weten dat hij een voorkeur heeft voor een kabinet dat bestaat uit partijen met een rechts profiel. Hij noemde in het bijzonder combinaties met de VVD, PVV, CDA, BBB, SGP en eventueel D66.
Hoewel dat laatste verrassend klonk, benadrukte hij dat JA21 “niets uitsluit” zolang het beleid in de kern rechts en realistisch blijft.
Een coalitie van PVV, VVD, CDA en JA21 zou volgens de huidige zetelverdeling uitkomen op 75 zetels – slechts één zetel te weinig voor een meerderheid.
Dat maakt samenwerking met een vijfde partij noodzakelijk. Welke partij dat zou moeten zijn, liet Eerdmans nog in het midden. Hij noemde het “te vroeg” om daar uitspraken over te doen, maar erkende dat een partij als BBB “inhoudelijk dichtbij” staat.
“Stop met het buitensluiten van kiezers”
De oproep van Eerdmans richt zich niet alleen op de politiek, maar ook op het bredere debat in Nederland. Hij vindt dat de uitsluiting van de PVV neerkomt op het negeren van miljoenen kiezers.
“Als je een partij als de PVV structureel buiten de deur houdt, zeg je eigenlijk tegen die mensen dat hun stem minder waard is,” stelde hij eerder in een interview.
Volgens Eerdmans kan dat op de lange termijn het vertrouwen in de politiek verder ondermijnen. Hij waarschuwt dat steeds meer Nederlanders het gevoel krijgen dat hun stem er niet toe doet. “Dat is gevaarlijk voor de democratie. We moeten luisteren naar de kiezer, niet naar partijbelangen.”
Weinig hoop op samenwerking met GroenLinks-PvdA
Over een mogelijke samenwerking met GroenLinks-PvdA liet Eerdmans weinig twijfel bestaan: “De kans daarop is nihil.” Hij noemde de koers van de linkse combinatie “te ver verwijderd” van wat JA21 nastreeft. Op thema’s als migratie, veiligheid en belastingen liggen de standpunten mijlenver uit elkaar.
Wel erkende hij dat samenwerking met partijen als D66 niet vanzelf zal gaan. “Er zijn grote verschillen, zeker op klimaat en Europese samenwerking,” gaf hij toe. Toch ziet hij ruimte om elkaar te vinden als beide partijen bereid zijn water bij de wijn te doen.
“Ook D66 zal moeten beseffen dat we niet eindeloos geld kunnen blijven uitgeven aan onhaalbare klimaatdoelen,” aldus Eerdmans.
Klimaatbeleid op de rem
Op het gebied van klimaat houdt Eerdmans vast aan de lijn die JA21 al langer voert: realistisch, niet dogmatisch. Hij vindt dat Nederland “op de rem moet trappen” wat betreft de steeds verdergaande klimaatplannen.
Volgens hem worden burgers en bedrijven opgezadeld met torenhoge kosten, terwijl de opbrengsten beperkt zijn.
Hij pleit voor een beleid dat de economie niet schaadt en burgers niet onnodig zwaar belast. “Iedereen is voor een schoner milieu, maar we moeten niet doorslaan,” zei hij.
“Het kan niet zo zijn dat Nederland zichzelf op slot zet terwijl grote landen als China en India doorgaan met uitstoten.”
Voorkeur voor een stabiel meerderheidskabinet
Hoewel er in Den Haag de laatste weken veel wordt gesproken over de mogelijkheid van een minderheidskabinet, ziet Eerdmans daar niets in.
Hij pleit juist voor een stabiel meerderheidskabinet dat duidelijke keuzes kan maken. “Nederland heeft behoefte aan rust, duidelijkheid en daadkracht. Een minderheidskabinet zorgt alleen maar voor onzekerheid,” aldus de JA21-leider.
Volgens hem is de kiezer daar ook klaar mee. “Mensen willen dat er eindelijk eens een kabinet komt dat doet wat het belooft,” zei hij. “Niet een bestuur dat zich verschuilt achter compromissen of steeds nieuwe verkiezingen veroorzaakt.”
JA21 wil verantwoordelijkheid nemen
Eerdmans benadrukte dat JA21 klaar is om verantwoordelijkheid te nemen en mee te regeren. Zijn partij wil volgens hem laten zien dat er een constructieve, realistische rechtse koers mogelijk is – zonder extreme standpunten, maar met gezond verstand.
“We zijn niet bang om te besturen. We willen Nederland vooruithelpen.”
De partijleider liet weten dat zijn gesprek met verkenner Koolmees in goede sfeer verliep. Hij noemde het “een open en eerlijk gesprek” waarin “ruimte was voor inhoud”. Wat de volgende stap zal zijn, is nog niet duidelijk.
Koolmees voert in de komende dagen meer gesprekken met andere partijleiders, waaronder Caroline van der Plas (BBB), die als laatste aan de beurt is.
Politieke puzzel nog lang niet gelegd
De formatie blijft voorlopig onvoorspelbaar. Waar sommige partijen hopen op een breed middenkabinet, groeit aan de rechterkant de druk om een coalitie te vormen die recht doet aan de verkiezingsuitslag.
De oproep van Eerdmans past in die bredere trend: hij wil dat de stem van de rechtse kiezer niet langer wordt genegeerd.
Of dat lukt, hangt af van de bereidheid van andere partijen om de PVV niet langer te weren. Voorlopig lijken met name D66 en GroenLinks-PvdA daar niet toe bereid. Toch lijkt de toon in Den Haag te verschuiven: er klinkt steeds vaker de oproep om over de eigen schaduw heen te stappen.
Conclusie: de druk neemt toe
Met zijn oproep heeft Joost Eerdmans het politieke debat opnieuw op scherp gezet. Zijn boodschap is duidelijk: het negeren van de PVV en haar kiezers is niet langer houdbaar.
Volgens hem verdient Nederland een kabinet dat de uitslag van de verkiezingen respecteert en bereid is samen te werken op inhoud in plaats van op ideologie.
De komende dagen zal blijken of andere partijen gehoor geven aan zijn oproep.
Eén ding is zeker: de druk op de politieke partijen om een stabiele, werkbare coalitie te vormen, neemt met de dag toe – en JA21 wil daar graag een sleutelrol in spelen.
Bron: NRC
