Steeds meer mensen trekken eropuit met een mandje en een app op zak: wildplukken is hip, duurzaam en lijkt heerlijk natuurlijk. Waarom dure kruiden kopen in de supermarkt als je zelf brandnetel, vlierbloesem of bramen kunt vinden in het bos?
Maar er zit een flinke adder onder het gras: wildplukken is in Nederland lang niet altijd toegestaan. En wie denkt dat een takje rozemarijn uit het park gratis is, kan zomaar met een boete van honderden euro’s thuiskomen.
Waarom wildplukken zo populair is
De laatste jaren is wildplukken flink in opkomst. Op social media zie je steeds meer foto’s van mensen die zelf hun ingrediënten uit de natuur halen.
Denk aan paddenstoelen, kastanjes, eetbare bloemen of kruiden. Het past perfect bij de trend van zelfvoorzienend leven, duurzaamheid en terug naar de basis. Bovendien is het een leuke activiteit in de buitenlucht, of je nu in een bos wandelt of gewoon in een stadspark bent.
Veel mensen doen het voor de ervaring: het idee dat je zelf iets uit de natuur haalt en daar een gerecht mee maakt, geeft voldoening. Maar lang niet iedereen staat stil bij de regels die eraan verbonden zijn.
Is wildplukken legaal in Nederland?
Het korte antwoord? Nee, in principe niet.
Volgens de Nederlandse wet is alles wat in de natuur groeit en bloeit, eigendom van iemand – of dat nou een particulier, Staatsbosbeheer of de gemeente is. Planten, bloemen, noten en vruchten zijn dus niet zomaar voor het grijpen. In de meeste gevallen is wildplukken juridisch gezien diefstal, ook al neem je maar een klein beetje mee.
Op grond van artikel 461 van het Wetboek van Strafrecht geldt dat je zonder toestemming van de eigenaar geen producten mag meenemen uit andermans terrein. En dat geldt dus ook voor bossen en parken die eigendom zijn van de overheid of natuurorganisaties.
Wat zijn de uitzonderingen?
Gelukkig zijn er plekken waar je wél mag wildplukken, maar vaak gelden daar strikte regels. Zo hanteert Staatsbosbeheer op sommige locaties een zogenaamd “handplukbeleid”.
Dat betekent dat je kleine hoeveelheden mag meenemen voor eigen gebruik – denk aan een paar bramen, wat vlierbloesem of een handje vol kastanjes. Grote zakken vol rapen of met tassen vol paddenstoelen naar huis gaan is absoluut niet de bedoeling.
Let op: dit handplukbeleid is niet landelijk, maar gebiedsafhankelijk. In sommige natuurgebieden is zelfs het plukken van één bloem al verboden. De boswachter of terreinbeheerder bepaalt de regels, en daar wordt regelmatig op gecontroleerd.
Hoe hoog is de boete voor wildplukken?
Wie betrapt wordt op wildplukken op een plek waar het niet is toegestaan, kan een flinke boete verwachten. De hoogte varieert, maar ligt vaak tussen de 100 en 450 euro.
Bij herhaling of als je plukt op een beschermde locatie (zoals een Natura2000-gebied), kunnen de sancties nog zwaarder zijn.
En ja, ook als je “alleen maar wat kruiden” hebt geplukt, kun je in overtreding zijn. De regels zijn streng, juist omdat de natuur bescherming nodig heeft. Planten, bomen en dieren vormen samen een kwetsbaar ecosysteem, en te veel plukken kan de balans verstoren.
Waarom zijn die regels eigenlijk zo streng?
Veel mensen vragen zich af waarom het zo’n probleem is om een paar bramen of bloemetjes te plukken. Maar er zit een goede reden achter. Massaal wildplukken – zeker als het zonder kennis gebeurt – kan grote schade aanrichten aan de natuur.
Denk bijvoorbeeld aan mensen die in het paddenstoelenseizoen met grote zakken het bos ingaan en alles meenemen wat ze tegenkomen. Niet alleen verdwijnen daardoor voedselbronnen voor dieren, ook kunnen bepaalde planten- en paddenstoelsoorten lokaal verdwijnen.
Bovendien is het risico groot dat mensen eetbare soorten verwarren met giftige varianten, wat kan leiden tot gezondheidsproblemen.
Door regels te stellen, proberen natuurbeheerders die schade te beperken.
Mag je wel iets meenemen uit je eigen tuin of openbaar terrein?
Uit je eigen tuin mag je natuurlijk alles plukken wat je wilt. Maar bij openbaar terrein ligt het net wat anders. In veel gemeenten is er sprake van “openbaar groen”, zoals plantsoenen en parken.
Die worden onderhouden door de gemeente en vallen dus ook onder het verbod op wildplukken. In sommige gemeenten wordt het oogluikend toegestaan zolang het kleine hoeveelheden betreft, maar ook hier geldt: check altijd de lokale regels.
Bovendien is er een verschil tussen plukken en vernielen. Iets afsnijden zonder toestemming is hoe dan ook niet toegestaan. Zelfs het afbreken van een takje kan in theorie strafbaar zijn.
Wat mag je dan wél doen?
Wil je toch graag leren wildplukken? Dan zijn er gelukkig ook veilige en legale opties:
Volg een wildplukwandeling: Er zijn in Nederland verschillende gidsen en organisaties die cursussen en wandelingen aanbieden, waarbij je op legale plekken leert wat je wel en niet kunt plukken.
Ga naar een pluktuin: Pluktuinen zijn plekken waar je tegen betaling (of soms gratis) je eigen bloemen, kruiden of groenten mag verzamelen.
Check de regels van Staatsbosbeheer: Op hun website kun je per gebied zien of er een handplukbeleid is.
Gebruik een wildplukkaart of app: Er zijn apps die aangeven waar en wat je mag plukken. Let wel op: deze geven geen juridische garanties, dus blijf kritisch.
Samenvattend: wildplukken kan leuk zijn, maar weet wat je doet
Wildplukken is een mooie manier om met de natuur in contact te komen, maar het brengt ook verantwoordelijkheden met zich mee.
Je kunt niet zomaar overal iets meenemen, hoe onschuldig het ook lijkt. Informeer jezelf, wees respectvol naar de natuur en houd je aan de regels. Zo voorkom je boetes, schade én teleurstellingen.
