Een overkapping in de tuin is razend populair. Of het nu gaat om een gezellige veranda, een overdekte buitenkeuken of een luxe loungespot: het ziet er mooi uit én je geniet langer van je tuin, zelfs bij slecht weer. Maar mag je zomaar een overkapping plaatsen?
Veel mensen denken van wel, totdat ze ineens met een vergunningsprobleem of boze buren zitten. Daarom is het belangrijk om de regels te kennen – want die zijn er, en niet iedereen weet precies hoe ze werken.
Waarom regels voor overkappingen bestaan
De overheid heeft regels opgesteld voor bouwwerken in de tuin, omdat overkappingen invloed kunnen hebben op zaken als privacy, lichtinval, veiligheid en de ruimtelijke uitstraling van de wijk.
Een fout geplaatst bouwwerk kan flinke problemen veroorzaken, zowel juridisch als met omwonenden. Daarom is het belangrijk om vooraf goed te checken wat wel en niet mag.
Wat is een overkapping volgens de wet?
Een overkapping is een bouwwerk dat aan minimaal één kant open is, vaak met een dakconstructie op palen. Denk aan een veranda, carport of terrasoverkapping. In juridische termen valt een overkapping onder “bijbehorende bouwwerken”. Net als schuren, garages en aanbouwen gelden hiervoor specifieke regels.
Vergunningsvrij bouwen: wanneer mag het wel?
In veel gevallen mag je zonder vergunning een overkapping bouwen, zolang je aan een aantal voorwaarden voldoet:
-
Locatie: de overkapping moet op het achtererfgebied staan. Dus in de achtertuin of aan de zijkant van het huis (mits niet aan de straatzijde).
-
Grootte: je mag tot een bepaald aantal vierkante meters vergunningsvrij bouwen. Dit is afhankelijk van de grootte van je perceel. Hoe groter je tuin, hoe meer je mag bebouwen.
-
Hoogte: de overkapping mag maximaal 3 meter hoog zijn. Bij platte daken is dat meestal geen probleem, maar bij een schuin dak moet je goed opletten.
-
Gebruik: de overkapping moet ondergeschikt zijn aan de woning en geen aparte woning vormen. Je mag het dus niet gebruiken als losstaande woonruimte of Airbnb-huisje.
Wanneer heb je wél een vergunning nodig?
Er zijn situaties waarin je altijd een omgevingsvergunning nodig hebt. Bijvoorbeeld als:
-
de overkapping voor het huis komt of aan de straatzijde van je woning;
-
je op een beschermd dorpsgezicht woont of een monument bezit;
-
de overkapping te dicht bij de erfgrens staat (binnen 1 meter zonder toestemming van de buren);
-
de hoogte of het oppervlak de toegestane limieten overschrijdt;
-
je woont in een wijk met specifieke welstandseisen of bestemmingsplannen.
In al deze gevallen moet je vooraf toestemming vragen bij de gemeente.
Erfgrens en buren: regels die vaak vergeten worden
Zelfs als je vergunningsvrij mag bouwen, betekent dat nog niet dat je helemaal vrij spel hebt. De erfgrens speelt een belangrijke rol. Een overkapping die direct op of tegen de erfgrens wordt geplaatst, kan zorgen voor conflicten.
Volgens het Burgerlijk Wetboek moet je bij bepaalde bouwwerken minimaal 1 meter van de erfgrens blijven. Alleen met schriftelijke toestemming van je buren mag je dichterbij bouwen. Doe je dit zonder overleg? Dan kunnen ze eisen dat het bouwwerk wordt afgebroken, zelfs als het officieel vergunningsvrij is.
Welstandscommissie: ook belangrijk bij vergunningsvrij bouwen
In sommige gemeenten geldt dat ook vergunningsvrije bouwwerken moeten voldoen aan esthetische eisen van de welstandscommissie.
Die kijkt naar de uitstraling van het bouwwerk in de buurt. Als je iets bouwt dat erg uit de toon valt (bijvoorbeeld een felrode overkapping tussen allemaal houten structuren), kan de gemeente alsnog ingrijpen. Check daarom altijd het bestemmingsplan en de lokale welstandsnota.
Overkapping met extra functies: dit zijn de grijze zones
Wil je een overkapping combineren met een buitenkeuken, open haard, sauna of zelfs een jacuzzi? Let dan goed op. Bepaalde installaties kunnen vallen onder andere regels, bijvoorbeeld rondom brandveiligheid of geluidsoverlast.
Ook het aansluiten van elektra en waterleidingen moet veilig en volgens de norm gebeuren. Laat dit altijd doen door een gecertificeerde installateur en meld het bij de gemeente indien nodig.
Mag je een overkapping afsluiten met glazen schuifwanden?
Dit is een veelgestelde vraag. In principe verandert de functie van de overkapping als je deze (deels) afsluit. Een open structuur wordt dan ineens een ‘verblijfsruimte’ of aanbouw, en dat kan invloed hebben op de vergunningsplicht.
In sommige gemeenten is dit niet meer vergunningsvrij, vooral als je ook gaat verwarmen. Informeer dus goed voordat je glazen panelen plaatst.
Hoe kom je erachter wat in jouw geval mag?
Het is verstandig om de vergunningscheck te doen via het Omgevingsloket. Daar zie je snel of je plannen vergunningsvrij zijn. Daarnaast kun je het bestemmingsplan van jouw wijk raadplegen via de website van je gemeente. Daarin staat vaak exact vermeld wat wel en niet is toegestaan op jouw perceel.
Ook kun je bij twijfel een vooroverleg aanvragen met de gemeente. Zo voorkom je verrassingen achteraf.
Veelgemaakte fouten bij het plaatsen van een overkapping
-
Geen toestemming vragen aan buren, terwijl de constructie tegen de erfgrens komt.
-
Verkeerd meten: bij de hoogte telt de hoogste punt van het dak, niet de onderzijde.
-
Vergeten dat het terras zelf ook als verhard oppervlak meetelt voor de maximale bebouwingsgraad.
-
Denken dat vergunningsvrij ook regelvrij betekent – dat is dus niet zo.
-
Achteraf bouwen en dan pas controleren of het mocht.
Conclusie: weet waar je aan begint
Een overkapping kan een geweldige aanvulling zijn op je tuin, maar begin niet zomaar met bouwen. De regels lijken misschien vaag, maar zijn er met een reden. Of je nou een kleine veranda wilt of een complete buitenlounge, controleer eerst de voorwaarden, vraag toestemming waar nodig en voorkom problemen.
Wil je zeker weten of jouw overkapping mag? Check dan altijd eerst het Omgevingsloket of neem contact op met je gemeente. Zo kom je niet voor verrassingen te staan – en kun je zorgeloos genieten van je tuin.
