PVV-leider Geert Wilders ligt opnieuw onder vuur. Dit keer draait het om een afbeelding die hij onlangs plaatste op X (voorheen Twitter), en die volgens duizenden mensen discriminerend en kwetsend is.
De ophef is groot: er zijn al meer dan 12.500 meldingen binnengekomen bij het landelijke meldpunt Discriminatie.nl, en meerdere organisaties hebben aangifte gedaan. Volgens een hoogleraar rechtssociologie is de kans aanzienlijk dat Wilders daadwerkelijk wordt vervolgd.
Wat stond er op de afbeelding?
De omstreden afbeelding toont twee vrouwen. De eerste is blond, lachend en voorzien van de tekst ‘PVV’. De tweede vrouw is ouder, boos kijkend, draagt een hoofddoek en staat naast de tekst ‘PvdA’.
De afbeelding werd gedeeld in aanloop naar de verkiezingen, en moest volgens critici duidelijk een negatief beeld schetsen van moslima’s en kiezers van de PvdA.
Veel melders wezen op de gelijkenis met propaganda uit de Tweede Wereldoorlog. De visuele stijl en de manier waarop een groep werd neergezet, deed hen denken aan antisemitische afbeeldingen uit die tijd.
Recordaantal meldingen bij Discriminatie.nl
Discriminatie.nl ontving naar eigen zeggen nog nooit zoveel meldingen over één incident. Meer dan 12.500 mensen stuurden een klacht in over de afbeelding.
Het hoge aantal maakt de zaak bijzonder opvallend. Volgens hoogleraar rechtssociologie Ashley Terlouw van de Radboud Universiteit is dat aantal niet alleen symbolisch, maar ook juridisch relevant.
“Met zoveel meldingen kan het Openbaar Ministerie moeilijk doen alsof er niets aan de hand is,” legt ze uit. “Je staat als officier van justitie in de schijnwerpers als je besluit niet te vervolgen.”
Waarom de kans op vervolging groot is
Terlouw ziet meerdere juridische redenen waarom het Openbaar Ministerie (OM) zou kunnen besluiten tot vervolging. De afbeelding kan volgens haar onder verschillende artikelen van het Wetboek van Strafrecht vallen, waaronder het verbod op discriminerende uitingen, groepsbelediging en het aanzetten tot haat.
“Het gaat hier niet alleen om een belediging richting de islam als religie, maar ook om een directe aanval op een specifieke groep mensen – in dit geval moslima’s,” aldus Terlouw. “Dat maakt de juridische basis voor vervolging sterker.”
Vergelijking met eerdere veroordeling van Wilders
Geert Wilders is eerder veroordeeld voor groepsbelediging. Dat gebeurde in 2016 naar aanleiding van zijn beruchte ‘minder, minder’-uitspraak over Marokkanen tijdens een verkiezingsbijeenkomst in 2014. Hij kreeg toen geen straf, maar de rechter stelde wel vast dat hij de wet had overtreden.
Volgens Terlouw vertoont de huidige situatie duidelijke overeenkomsten. “Ook nu gaat het om een uiting die specifiek gericht is tegen een herkenbare groep mensen. In dit geval zijn dat vrouwen met een hoofddoek, die op een karikaturale en kwetsende manier worden afgebeeld.”
De rol van Wilders als politicus
Politici genieten in Nederland een ruime vrijheid van meningsuiting. Ze mogen scherpe uitspraken doen en mogen kritisch zijn op maatschappelijke kwesties. Tegelijkertijd hebben zij een zwaardere verantwoordelijkheid dan gewone burgers om discriminatie te voorkomen.
“De overheid moet het goede voorbeeld geven,” benadrukt Terlouw. “Dat geldt zeker voor politici. Zij hebben invloed, bereik en een voorbeeldfunctie. Wanneer zij discriminerende of haatdragende uitingen doen, kan dat bijdragen aan het normaliseren van dat gedrag in de samenleving.”
Mogelijke juridische stappen
Als het OM besluit om Wilders te vervolgen, zal dat proces niet snel afgerond zijn. Eerdere rechtszaken tegen hem duurden minstens een jaar, vaak langer. Daarbij gaat het niet alleen om de vraag of de afbeelding discriminerend is, maar ook om hoe deze juridisch wordt geïnterpreteerd.
In de rechtszaal zullen zaken als de intentie achter de afbeelding, de context waarin deze werd gedeeld en de impact op de samenleving een rol spelen. Ook zal gekeken worden naar vergelijkbare jurisprudentie, waaronder de eerdere veroordeling van Wilders.
Reacties uit de samenleving
De reacties op de zaak zijn verdeeld. Critici vinden dat Wilders een grens heeft overschreden en dat zijn bericht geen plaats heeft in het publieke debat. Zij wijzen op de schade die dergelijke uitingen kunnen veroorzaken, vooral voor groepen die al vaker doelwit zijn van discriminatie.
Aan de andere kant zijn er ook mensen die vinden dat Wilders gewoon gebruikmaakt van zijn recht op vrije meningsuiting, hoe onsmakelijk zijn boodschap ook wordt gevonden. Zij waarschuwen voor het gevaar dat politieke satire en scherpe kritiek te snel strafbaar worden gesteld.
Het spanningsveld tussen vrije meningsuiting en discriminatieverbod
De zaak raakt aan een bekend spanningsveld in de Nederlandse rechtsstaat: hoe ver reikt de vrijheid van meningsuiting, en waar begint strafbare discriminatie?
Vrijheid van meningsuiting is een fundamenteel recht, maar kent wettelijke grenzen. Uitingen die aanzetten tot haat of groepen mensen beledigen op basis van hun afkomst, religie of uiterlijk, kunnen strafbaar zijn.
In het geval van Wilders zal de rechter moeten beoordelen of de afbeelding onder die strafbare grenzen valt. Dat maakt deze zaak juridisch interessant én complex.
Vooruitblik
Het is nog onduidelijk wanneer het OM een beslissing neemt over vervolging. Gezien de omvang van de ophef en het hoge aantal meldingen is de kans groot dat er in ieder geval serieus onderzoek wordt gedaan.
Mocht het tot een proces komen, dan zal dat waarschijnlijk veel media-aandacht trekken, net als bij eerdere rechtszaken tegen Wilders.
Conclusie
De omstreden afbeelding die Geert Wilders op X plaatste, heeft geleid tot een golf van meldingen en meerdere aangiftes.
Volgens hoogleraar Ashley Terlouw is de kans aanzienlijk dat hij wordt vervolgd, mede vanwege de juridische basis en de omvang van de maatschappelijke ophef. De zaak legt opnieuw het spanningsveld bloot tussen vrije meningsuiting en het verbod op discriminatie.
Of het daadwerkelijk tot een veroordeling komt, zal pas over langere tijd duidelijk worden, maar één ding staat vast: deze kwestie zal nog lang onderwerp van debat blijven.
Bron: Trouw
