Voor veel Nederlanders hoort het bij de zomer zoals ijs bij de zon: een haring happen, het liefst met uitjes en een Hollandse vlag in het staartje. Maar de Hollandse Nieuwe, een van de meest iconische lekkernijen van ons land, staat onder druk. De haring zoals we die kennen en waarderen, dreigt onbedoeld het slachtoffer te worden van internationale overbevissing. En dat kan grote gevolgen hebben voor tradities, vissers én liefhebbers.
De haring zwemt verder dan gedacht
Tot voor kort werd aangenomen dat ‘onze’ haring vooral werd gevangen in de traditionele visgebieden in de Noordzee. Maar uit recent genetisch onderzoek blijkt dat deze vis zich veel minder aan die grenzen houdt dan gedacht.
Haringen blijken migratiegedrag te vertonen dat veel verder reikt, waardoor ze ook ver buiten de gebruikelijke zones worden gevangen.
Dat heeft grote gevolgen. Want als meerdere landen, vaak zonder dat ze het zelf beseffen, uit dezelfde populatie vissen, wordt de druk op die visstand groter dan verantwoord.
Het risico? Dat het bestand uitgeput raakt, en de haringpopulatie drastisch afneemt.
De internationale visserij ligt onder vuur
De Europese visserij wordt al langer bekritiseerd vanwege overbevissing en gebrekkige afstemming tussen lidstaten. Elk land wil een zo groot mogelijk deel van de visquota binnenhalen, wat leidt tot spanningen en soms onverantwoord visgedrag.
Haring is een geliefde soort, niet alleen vanwege de smaak, maar ook vanwege de economische waarde. Er wordt flink op gevist – en niet altijd met oog voor de lange termijn.
Nederland vangt zelf maar een beperkt deel van de haring die uiteindelijk als Hollandse Nieuwe in de vitrine ligt. Veel van de haring komt uit internationale wateren, waar andere vissers actief zijn.
Als zij meer haring vangen dan verantwoord is, heeft dat direct invloed op de Nederlandse aanvoer. En dus ook op de beschikbaarheid van de Hollandse Nieuwe.
Traditie en trots staan op het spel
De Hollandse Nieuwe is niet zomaar een visje. Het is een symbool van Nederlandse eetcultuur. Elk jaar worden er festiviteiten georganiseerd rondom de start van het haringseizoen, met vlaggetjesdagen, keuringen en feesten. Generaties groeiden op met het ritueel van het eerste harinkje happen.
Het idee dat deze lekkernij zou kunnen verdwijnen, roept bij veel mensen frustratie en verdriet op. Want als de haring opraakt of duurder wordt door schaarste, raakt dat niet alleen de portemonnee, maar ook het gevoel van verbondenheid en traditie.
Vissers waarschuwen al langer voor problemen
Vissers in Nederland geven al jaren aan dat er sprake is van toenemende druk op het haringbestand. Hoewel er quota zijn, merken ze dat concurrentie toeneemt en dat de vangsten minder voorspelbaar worden. De ene keer zit er volop haring in de netten, de andere keer lijkt het alsof de zee leeg is.
Met name kleinere vissersbedrijven hebben moeite om het hoofd boven water te houden. Voor hen is haring vaak een belangrijke bron van inkomsten, zeker tijdens het hoogseizoen. Als de visstand verslechtert of het vangstgebied krimpt, lopen ze flinke risico’s.
Consumenten merken het al in de portemonnee
De afgelopen jaren zijn de prijzen van Hollandse Nieuwe langzaam maar zeker omhooggegaan. Dat komt deels door inflatie, maar ook doordat de beschikbaarheid steeds wisselvalliger wordt. Een slechte vangst betekent hogere prijzen – en dat merkt de consument direct.
Wie tegenwoordig een portie haring haalt op de markt, betaalt al snel meer dan vroeger. En als de druk op de haringstand aanhoudt, is de kans groot dat deze trend zich voortzet. Er wordt zelfs al gevreesd dat haring een luxeproduct wordt, in plaats van een toegankelijke snack voor iedereen.
Wat kan er gedaan worden om de haring te redden?
Volgens mariene biologen en vissers ligt de sleutel bij betere internationale samenwerking. Er moet helder worden vastgesteld welke haringpopulaties precies worden bevist, en hoeveel druk ze aankunnen. Alleen dan kan overbevissing worden voorkomen.
Daarnaast pleiten experts voor strengere controles op illegale visserij en betere handhaving van quota. Als landen zich niet aan de afspraken houden, moeten daar consequenties aan verbonden zijn.
Ook het delen van gegevens over vangsten en migratiepatronen is essentieel, zodat het ecosysteem van de haring beter beschermd kan worden.
Is er nog hoop voor de Hollandse Nieuwe?
Het goede nieuws is dat de situatie nog niet onomkeerbaar is. De haringstand is op dit moment niet volledig ingestort, maar experts waarschuwen dat het kantelpunt dichterbij komt. Snelle actie is nodig om te voorkomen dat dit iconische product straks alleen nog in geschiedenisboeken te vinden is.
Met meer bewustwording, internationale afspraken en respect voor de natuur is het mogelijk om de Hollandse Nieuwe te behouden. Maar dan moeten politiek en industrie nu wel de juiste keuzes maken – voordat het te laat is.
Wat kun je zelf doen als consument?
Ook de consument kan bijdragen aan het behoud van de haring. Door bewust te kopen bij viskramen en winkels die duurzaamheid hoog in het vaandel hebben staan, wordt de druk op de visstand iets verlicht.
Let op keurmerken, informeer bij de verkoper naar de herkomst van de vis, en kies bewust.
Daarnaast helpt het om het debat over duurzame visserij levend te houden. Deel informatie, stel vragen en laat je stem horen. Want als niemand zich druk maakt, verdwijnt de Hollandse Nieuwe misschien wel in stilte – en dat zou pas echt zonde zijn.
Dit bericht op Instagram bekijken
