De bijstandsstatistieken laten een opvallende trend zien: jongeren vormen de snelst groeiende groep binnen dit vangnet. Alleen al in het eerste kwartaal kwamen er ruim 3.000 jongeren bij die afhankelijk zijn van een bijstandsuitkering. Terwijl de arbeidsmarkt op papier nog steeds kansen biedt, blijkt de werkelijkheid voor veel jongeren een stuk weerbarstiger. Hoe kan het dat juist zij zo hard worden geraakt?
Waarom jongeren steeds vaker in de bijstand belanden
De reden dat jongeren vaker in de bijstand terechtkomen, is niet zo eenvoudig als “geen werk willen”. Het probleem zit dieper. Steeds meer werkgevers kiezen voor flexibele contracten, vaak van korte duur.
Voor bedrijven is dat ideaal: minder risico’s, lagere kosten en meer aanpassingsmogelijkheden in economisch onzekere tijden. Maar voor jongeren werkt dit heel anders uit.
Wie pas is afgestudeerd, wil natuurlijk graag werken, maar met tijdelijke contracten is stabiliteit ver te zoeken. Als je contract niet wordt verlengd en je hebt nog niet genoeg werkervaring, dan heb je geen recht op een WW-uitkering. Het enige vangnet dat overblijft? Bijstand.
Deze situatie is extra schrijnend voor jongeren die hun diploma net op zak hebben. De arbeidsmarkt lijkt voor hen een doolhof. Zonder een sterk netwerk en de juiste ervaring is het lastig om een vaste baan te bemachtigen. Het gevolg: na een paar korte contracten of nulurenbanen volgt vaak een periode zonder inkomen.
De invloed van een veranderende arbeidsmarkt
De arbeidsmarkt verandert continu. Waar vroeger vaste banen de norm waren, domineren nu flexbanen, uitzendwerk en zzp-constructies. Vooral jongeren merken dit als eersten.
Het CBS laat zien dat jongeren een relatief kleine groep vormen binnen de totale beroepsbevolking, maar procentueel gezien neemt het aantal bijstandsontvangers onder hen flink toe.
Arbeidseconomen, zoals Ronald Dekker, leggen uit dat dit komt door de kwetsbare positie van jongeren. Kleinere verschuivingen in de economie hebben voor hen een groot effect.
Oudere werknemers, die vaak al jaren ervaring hebben, beschikken over zekerheden zoals WW of een vangnet via hun werkgever. Jongeren missen die buffer en belanden daardoor sneller in de bijstand.
Strengere regels maken het extra lastig
Er is nog een factor die het probleem verergert: strenger beleid voor sociale uitkeringen. De regels voor werkloosheidsuitkeringen zijn aangescherpt.
Dat betekent dat je langer moet hebben gewerkt om in aanmerking te komen voor WW. Voor jongeren met korte contracten en periodes van werkloosheid wordt het daardoor bijna onmogelijk om die rechten op te bouwen.
Het resultaat? Jongeren komen steeds sneller terecht bij de gemeente voor bijstand. Dit legt niet alleen financiële druk op henzelf, maar ook op het sociale systeem.
En laten we niet vergeten: bijstand aanvragen is geen makkelijke route. Er komen plichten en verplichtingen bij kijken, wat extra stress geeft aan een groep die vaak al onzeker is over de toekomst.
Waarom mannen vaker in de bijstand belanden dan vrouwen
Opvallend is dat mannen vaker in de bijstand terechtkomen dan vrouwen. Eind maart stond de teller op zo’n 180.000 mannelijke bijstandsontvangers. Bij vrouwen ligt dat aantal lager.
Een van de redenen? Vrouwen zijn gemiddeld hoger opgeleid, waardoor ze betere kansen hebben op de arbeidsmarkt. Daarnaast kiezen vrouwen vaker voor sectoren waarin nog steeds veel vraag naar personeel is, zoals zorg en onderwijs.
Mannen daarentegen zijn oververtegenwoordigd in sectoren die gevoelig zijn voor schommelingen in de economie, zoals bouw of logistiek. Als daar minder werk is, voelen zij dat direct.
Arbeidsmarkt koelt af, maar vraag naar personeel blijft
Toch is het niet alleen maar slecht nieuws. De arbeidsmarkt vertoont tekenen van afkoeling, maar de onderliggende vraag naar personeel blijft groot. In sectoren zoals techniek, zorg en ICT is er zelfs sprake van structurele tekorten. Voor jongeren ligt hier dus een kans, mits zij hun vaardigheden afstemmen op de vraag van werkgevers.
Dat betekent wel dat jongeren soms bereid moeten zijn om in zichzelf te investeren, bijvoorbeeld door bijscholing of omscholing.
Ook netwerken speelt een grote rol. Stages, vrijwilligerswerk of tijdelijke klussen kunnen deuren openen naar een vast contract. Het zijn misschien geen snelle oplossingen, maar ze vormen wel een springplank naar meer zekerheid.
De gevolgen voor de maatschappij
De stijging van jongeren in de bijstand heeft niet alleen impact op henzelf, maar ook op de samenleving. Het kost gemeenten geld, zorgt voor extra druk op sociale voorzieningen en kan leiden tot maatschappelijke spanningen.
Jongeren die langdurig afhankelijk blijven van bijstand, lopen bovendien meer risico om in armoede terecht te komen of schulden op te bouwen.
Daarnaast kan dit probleem doorwerken naar de woningmarkt. Wie in de bijstand zit, heeft weinig kans om een hypotheek te krijgen, waardoor de kloof tussen jongeren met een stabiele baan en jongeren zonder perspectief alleen maar groter wordt.
Wat moet er veranderen?
Experts pleiten voor meerdere oplossingen. Denk aan investeren in vaste banen voor starters, het versoepelen van regels voor uitkeringen voor jongeren en meer inzet op scholing.
Ook bedrijven moeten hun verantwoordelijkheid nemen door niet alleen te denken in korte contracten, maar te investeren in duurzame relaties met werknemers.
Voor jongeren zelf blijft het belangrijk om actief te blijven zoeken, flexibel te zijn en zich te ontwikkelen. Want hoe onzeker de situatie ook is, er liggen nog steeds kansen voor wie bereid is om ze te grijpen.
Conclusie
De stijging van het aantal jongeren in de bijstand is een serieus signaal. Korte contracten, strengere regels en een veranderende arbeidsmarkt maken het jongeren lastig om een stabiele basis op te bouwen. Met ruim 3.000 nieuwe jongeren in één kwartaal is dit een trend die niet genegeerd kan worden.
De oplossing ligt deels bij de overheid, deels bij werkgevers en deels bij jongeren zelf. Door samen te werken en te investeren in opleiding, kansen en zekerheid, kan deze neerwaartse spiraal worden doorbroken.
Want één ding is duidelijk: jongeren verdienen beter dan een toekomst waarin bijstand de enige optie lijkt.
Bron: Manflix.nl
