Nederland wordt vaak gezien als een land waar mensen een nieuw leven kunnen opbouwen.
Toch groeit onder asielzoekers de wens om juist weg te gaan. Het gevoel dat ze niet worden geaccepteerd, speelt hierbij een grote rol.
Uit persoonlijke verhalen en recente onderzoeken blijkt dat discriminatie, wantrouwen richting de politiek en negatieve beeldvorming belangrijke factoren zijn.
Gevoel van buitensluiting
Veel asielzoekers ervaren dagelijks dat ze niet volledig worden opgenomen in de samenleving.
Dat gevoel komt niet alleen voort uit persoonlijke ervaringen, maar ook uit de manier waarop er in de politiek en media over hen wordt gesproken. Het beeld dat ze vaak worden neergezet als last in plaats van als deel van de samenleving, zorgt voor vervreemding.
Een jonge student legt uit: “Ik werk hard, betaal belasting en draag gewoon bij. Toch wordt er in de politiek over mij gesproken alsof ik een probleem ben.” Dit soort ervaringen maken dat velen zich hier niet welkom voelen.
Gebrek aan vertrouwen in politiek
Een groot obstakel is het vertrouwen in de overheid en de politiek. Uit onderzoek blijkt dat bijna negen op de tien asielzoekers nauwelijks vertrouwen hebben in politici en beleidsmakers.
Vooral mensen met een Syrische achtergrond noemen dat zij zich niet vertegenwoordigd voelen. Ook onder andere groepen, zoals Eritreeërs, leeft dat gevoel sterk.
Deze cijfers laten zien dat het probleem niet incidenteel is. Het wantrouwen is breed en diepgeworteld. Het idee dat beleidsmakers niet opkomen voor hun belangen versterkt de wens om elders een toekomst op te bouwen.
Rol van populistische partijen
De afgelopen jaren is de toon in het politieke debat veranderd. Populistische en anti-immigratiepartijen hebben veel invloed gekregen en hun standpunten halen vaak de voorpagina’s.
Door asielzoekers te framen als een bedreiging voor de samenleving, ontstaat er een negatieve sfeer waarin velen zich niet langer thuis voelen.
Dit politieke klimaat werkt door in de samenleving. Vooroordelen nemen toe en asielzoekers ervaren vaker dat ze worden buitengesloten of zelfs gediscrimineerd. Dat maakt het moeilijk om een toekomst in Nederland te zien.
Somber toekomstbeeld
Veel asielzoekers zien de toekomst in Nederland niet rooskleurig. Slechts een derde denkt dat hun situatie in de komende jaren zal verbeteren.
Een even groot deel ziet de toekomst juist negatief in. Deze sombere kijk wordt gevoed door zorgen over discriminatie, kansen op werk en de mogelijkheid om een stabiel leven op te bouwen.
Wie zich constant moet verdedigen vanwege afkomst of achtergrond, verliest op den duur het vertrouwen dat het in Nederland anders kan. Dit verklaart waarom steeds meer mensen de blik naar andere landen richten.
Redenen om te vertrekken
De overweging om Nederland te verlaten komt voort uit verschillende factoren. Veiligheid is daar één van: velen voelen zich simpelweg niet veilig door de vijandige houding in hun omgeving.
Daarnaast speelt de wens om in een land te wonen waar afkomst niet telkens een discussiepunt is.
Landen als Canada en Spanje worden vaak genoemd als alternatieve bestemmingen. Daar verwachten asielzoekers meer kansen en een betere ontvangst.
Sommigen denken er zelfs over terug te keren naar hun land van herkomst, ondanks de risico’s die dat kan meebrengen.
Persoonlijke verhalen
Een 29-jarige man die in Amsterdam woont, vertelt hoe moeilijk het is om zich ergens thuis te voelen: “Ik hou van Nederland, maar Nederland houdt niet van mij. Elke dag voel ik me een buitenstaander.
Ik moet mezelf steeds verdedigen, en dat put me uit.” Zijn verhaal is geen uitzondering. Veel asielzoekers delen dezelfde gevoelens van frustratie en machteloosheid.
Deze persoonlijke ervaringen laten zien dat achter de statistieken echte levens schuilgaan, met dromen en hoop die onder druk staan door negatieve omstandigheden.
Invloed van mediabeeld
De manier waarop media berichtgeving brengen, speelt een grote rol in hoe asielzoekers zichzelf en hun plek in de samenleving ervaren.
Negatieve koppen en stereotype verhalen versterken bestaande vooroordelen. Hierdoor voelen asielzoekers zich nog meer geïsoleerd.
Tegelijkertijd geven veel van hen aan dat er behoefte is aan positieve verhalen die laten zien hoe zij bijdragen aan Nederland.
Denk aan werk, vrijwilligersactiviteiten of ondernemerschap. Zulke verhalen komen minder vaak naar voren, waardoor het beeld scheef blijft.
Mogelijke oplossingen
Om deze negatieve trend te keren, is samenwerking nodig tussen overheid, gemeenten en maatschappelijke organisaties.
Beleidsmaatregelen alleen zijn niet voldoende. Er moet actief gewerkt worden aan inclusie en het wegnemen van vooroordelen.
Praktische initiatieven, zoals ontmoetingsprogramma’s en werkprojecten, kunnen helpen om bruggen te slaan.
Daarnaast is het belangrijk dat de politiek een evenwichtiger toon aanslaat. Door niet alleen te spreken over problemen, maar ook over kansen en positieve bijdragen, kan er meer vertrouwen ontstaan.
Samenleven en respect
Het doel moet zijn om een samenleving te creëren waarin mensen niet op basis van afkomst worden beoordeeld, maar op hun inzet en kwaliteiten.
Dit vraagt om een cultuur van respect, waarin diversiteit wordt gezien als verrijking in plaats van als bedreiging.
Asielzoekers die zich welkom voelen, zijn eerder geneigd zich in te zetten voor hun nieuwe omgeving.
Dat versterkt de sociale cohesie en vermindert de kans op spanningen. Het is dus niet alleen een morele plicht, maar ook in het belang van Nederland zelf.
Wat betekent dit voor de toekomst?
De toekomst van asielzoekers in Nederland hangt sterk af van hoe deze vraagstukken worden aangepakt.
Als er ruimte komt voor inclusie en begrip, kan Nederland een land blijven waar mensen een nieuw begin maken. Maar als uitsluiting en negativiteit de boventoon blijven voeren, zullen steeds meer mensen hun geluk elders zoeken.
Het is nu aan politiek en samenleving om keuzes te maken. Wordt Nederland een plek waar mensen ondanks hun achtergrond een kans krijgen, of een land dat talent en inzet ziet vertrekken? Het antwoord op die vraag bepaalt hoe de komende jaren eruit gaan zien.
