De Nederlandse politiek lijkt zich op te maken voor een spannende herindeling. De nieuwste peiling van onderzoeksbureau Ipsos laat zien dat de verhoudingen tussen links en rechts opnieuw in beweging zijn.
Waar de PVV en VVD lange tijd stevig in het zadel zaten, moeten ze nu flink inleveren. Ondertussen maken andere partijen slim gebruik van de situatie om hun positie te versterken.
De verkiezingsstrijd is hiermee allesbehalve beslist – het politieke landschap lijkt onvoorspelbaarder dan ooit.
VVD zakt naar vierde plek in de peilingen
Een van de opvallendste resultaten in de nieuwste Ipsos-peiling is de daling van de VVD. De partij zakt van 24 naar 20 zetels, wat betekent dat vier virtuele zetels verloren zijn gegaan in slechts een maand tijd.
Daarmee verdwijnt de VVD uit de top-3, een zeldzame situatie voor de partij die jarenlang een stabiele pijler vormde van de Nederlandse politiek.
Critici wijzen op de onduidelijke koers van de partij in recente maanden. De kiezers lijken meer behoefte te hebben aan uitgesproken standpunten en duidelijke keuzes, terwijl de VVD volgens sommigen te veel probeert te balanceren tussen centrum en rechts.
PVV verliest koppositie
Ook de PVV van Geert Wilders krijgt een klap te verwerken. De partij die eerder nog met afstand de grootste was in de peilingen, daalt van 30 naar 27 zetels.
Daarmee komt de PVV op het laagste punt sinds de verkiezingen. Voor veel aanhangers komt dit als een verrassing, zeker gezien het feit dat de partij zich doorgaans stevig weet te handhaven in de peilingen.
Een mogelijke verklaring is de groeiende aandacht voor kleinere rechtse alternatieven die zich duidelijker profileren op thema’s als immigratie, veiligheid en economische zelfstandigheid.
JA21 profiteert van onvrede aan rechterzijde
Waar PVV en VVD zetels verliezen, zijn het partijen zoals JA21 die daarvan lijken te profiteren. De partij verdubbelt haar zetelaantal naar 7 in de Ipsos-peiling en doet het vergelijkbaar in andere onderzoeken. Voor een partij die nog relatief nieuw is in de Kamer, is dat een duidelijke bevestiging dat hun boodschap weerklank vindt bij de kiezer.
De duidelijke, conservatieve lijn van JA21 spreekt vooral teleurgestelde VVD- en PVV-stemmers aan. Deze groei suggereert dat het rechtse kamp verder gefragmenteerd raakt, maar ook dat er nog volop beweging is binnen deze hoek van het politieke spectrum.
CDA terug van weggeweest
Misschien wel de grootste verrassing in de peiling is het herstel van het CDA. De partij stijgt naar 24 zetels en komt daarmee op gelijke hoogte met GroenLinks-PvdA. Het lijkt erop dat partijleider Henri Bontenbal langzaam maar zeker vertrouwen weet te winnen bij een bredere groep kiezers.
Zijn rustige, bedachtzame stijl en duidelijke christendemocratische boodschap zorgen ervoor dat ook gematigde VVD-stemmers zich aangesproken voelen. Bontenbal wordt door velen gezien als een betrouwbare factor in een tijd waarin de politiek vaak als onvoorspelbaar wordt ervaren.
GroenLinks-PvdA verliest terrein maar blijft relevant
Aan de linkerzijde van het politieke spectrum blijft GroenLinks-PvdA een grote speler, maar de nieuwste cijfers laten wel een daling zien. De combinatie gaat van 29 naar 24 zetels in de Ipsos-peiling, en staat daarmee niet langer bovenaan. Toch blijft de partij volgens andere peilingen, zoals die van EenVandaag en Peil.nl, nog steeds dicht bij de koppositie.
De koers van de partij wordt vooral gesteund door jongere kiezers en stedelijke gebieden, maar er lijkt sprake van een lichte verzadiging. Linkse kiezers spreiden hun voorkeuren steeds meer over andere partijen zoals D66 en de Partij voor de Dieren.
D66 en kleinere partijen kruipen dichterbij
D66 klimt voorzichtig omhoog en staat inmiddels op 12 zetels in de Ipsos-peiling. Daarmee laat de partij zien dat het nog steeds een relevante kracht is in het politieke midden. Tegelijkertijd blijven kleinere partijen zoals Volt, DENK en de SP ook vechten om zichtbaarheid.
Hoewel hun zetelaantallen relatief laag blijven, zijn ze van invloed op de grotere machtsverschuivingen, vooral omdat ze in een versplinterd politiek landschap mogelijk als kingmaker kunnen fungeren.
BBB en NSC vallen (nog) buiten beeld
Opvallend is ook de tanende steun voor BBB en NSC. De BoerBurgerBeweging, die eerder piekte na de Provinciale Statenverkiezingen, lijkt nu terug te vallen naar slechts 4 zetels. Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt lijkt vrijwel uit beeld verdwenen en zakt in de Ipsos-peiling zelfs naar 1 zetel.
Hoewel beide partijen nog steeds loyale achterbannen hebben, lijkt hun invloed in de landelijke peilingen op dit moment beperkt.
Verkiezingsstrijd nog lang niet beslist
Wat deze peiling vooral laat zien, is dat er nog alles te winnen (en verliezen) valt. Geen enkele partij weet zich écht los te trekken van de rest, en de onderlinge verschillen zijn klein genoeg om te spreken van een nek-aan-nekrace. De positie van partijen verschilt bovendien behoorlijk per onderzoek, zoals blijkt uit de vergelijkingen met EenVandaag en Peil.nl.
Dat maakt de komende maanden tot een spannende periode waarin campagnes, leidersdebatten en media-optredens doorslaggevend kunnen worden.
Laatste peilingoverzicht per partij (Ipsos, 30 juli 2025)
PVV: 27 zetels
GroenLinks-PvdA: 24 zetels
CDA: 24 zetels
VVD: 20 zetels
D66: 12 zetels
JA21: 7 zetels
SP: 6 zetels
PvdD: 6 zetels
DENK: 4 zetels
Volt: 4 zetels
SGP: 4 zetels
CU: 4 zetels
FVD: 3 zetels
BBB: 4 zetels
NSC: 1 zetel
Conclusie: Nederland is verdeeld en de kiezer is kritisch
De afbrokkelende steun voor de traditionele partijen en de opkomst van kleinere en nieuwere spelers laten zien dat het vertrouwen van de kiezer niet vanzelfsprekend is. Iedere zetel moet verdiend worden, en iedere misstap wordt afgestraft.
De strijd tussen links en rechts is nog lang niet gestreden. Integendeel: het is misschien wel spannender dan ooit tevoren.
