De afgelopen jaren is er in Nederland steeds meer aandacht voor luchtkwaliteit en de impact van houtstook op het milieu en de volksgezondheid.
Dit heeft geleid tot discussies binnen de politiek over het al dan niet verbieden van vuurkorven en het reguleren van barbecues. Maar hoe zit het nu precies? Komt er daadwerkelijk een verbod op gasbarbecues en vuurkorven? En wat zijn de overwegingen van de politiek hierin?
Houtstook en de impact op de luchtkwaliteit
Het gebruik van vuurkorven, houtkachels en open haarden draagt bij aan de uitstoot van fijnstof en andere schadelijke stoffen. Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) is houtstook een significante bron van fijnstof in de lucht.
Deze fijnstofdeeltjes kunnen diep in de longen doordringen en gezondheidsproblemen veroorzaken, vooral bij kwetsbare groepen zoals kinderen, ouderen en mensen met luchtwegaandoeningen.
Daarnaast draagt houtstook bij aan de uitstoot van koolmonoxide en andere schadelijke stoffen die de luchtkwaliteit negatief beïnvloeden.​
Initiatieven op gemeentelijk niveau
Verschillende Nederlandse gemeenten hebben maatregelen genomen of overwegen dit te doen om de negatieve effecten van houtstook te beperken. Een opvallend voorbeeld is de gemeente Utrecht. In november 2023 besloot de Utrechtse gemeenteraad om vanaf 1 januari 2025 het stoken van hout in de open lucht te verbieden.
Dit betekent dat het gebruik van vuurkorven en kampvuren binnen de gemeentegrenzen niet langer is toegestaan. Het verbod is ingevoerd om de luchtkwaliteit te verbeteren en de overlast voor omwonenden te verminderen.
Het voorstel voor dit verbod werd ingediend door GroenLinks en de Partij voor de Dieren. Zij benadrukten de gezondheidsrisico’s van houtrook en de overlast die het veroorzaakt voor omwonenden.
Volgens GroenLinks-raadslid Rachel Heijne is houtstook een groot probleem in Utrecht, met name vanwege de impact op de luchtkwaliteit en de gezondheid van kwetsbare groepen.
Reacties en discussie
Het besluit van de gemeente Utrecht heeft geleid tot verdeelde reacties. Sommige inwoners en organisaties, zoals scoutinggroepen, uitten hun zorgen over de impact van het verbod op hun activiteiten.
Scoutingverenigingen maken traditioneel gebruik van kampvuren als onderdeel van hun programma’s. Zij vrezen dat het verbod hun activiteiten zal beperken.
In reactie hierop gaf de Partij voor de Dieren aan open te staan voor uitzonderingen voor specifieke groepen, zoals scoutingverenigingen, mits dit geen significante impact heeft op de luchtkwaliteit.
Gasbarbecues versus houtgestookte barbecues
Een belangrijk onderscheid dat in de discussie wordt gemaakt, is het verschil tussen gasbarbecues en houtgestookte barbecues. Houtgestookte barbecues, zoals die op houtskool of briketten, produceren meer rook en fijnstof dan gasbarbecues.
Om die reden worden gasbarbecues vaak gezien als een milieuvriendelijker alternatief. In het voorstel van GroenLinks en de Partij voor de Dieren in Utrecht wordt dan ook specifiek vermeld dat barbecueën op gas, elektriciteit, houtskool of briketten nog wel is toegestaan, terwijl het stoken van hout in vuurkorven wordt verboden.
Landelijke regelgeving en toekomstperspectief
Op dit moment zijn er geen concrete plannen op landelijk niveau om gasbarbecues of vuurkorven volledig te verbieden.
De maatregelen en verboden worden voornamelijk op gemeentelijk niveau geïmplementeerd, afhankelijk van de lokale situatie en prioriteiten. Het is echter mogelijk dat, naarmate de aandacht voor luchtkwaliteit en milieubescherming toeneemt, meer gemeenten soortgelijke maatregelen zullen overwegen.​
Daarnaast speelt de bewustwording onder de bevolking een cruciale rol. Organisaties zoals Milieu Centraal wijzen op de gezondheidsrisico’s van houtrook en adviseren om het gebruik van vuurkorven en houtgestookte barbecues te beperken.
Zij benadrukken dat het verbranden van hout niet alleen schadelijk is voor de luchtkwaliteit, maar ook bijdraagt aan klimaatverandering door de uitstoot van CO2.
Conclusie
Hoewel er op dit moment geen sprake is van een landelijk verbod op gasbarbecues en vuurkorven, is er een duidelijke trend zichtbaar waarbij gemeenten maatregelen nemen om de negatieve effecten van houtstook op de luchtkwaliteit en volksgezondheid te beperken.
Het verbod op het stoken van hout in de open lucht in Utrecht vanaf 2025 is een voorbeeld van dergelijke maatregelen.
Gasbarbecues worden over het algemeen als een milieuvriendelijker alternatief beschouwd en blijven vooralsnog toegestaan. Het is echter belangrijk voor burgers om op de hoogte te blijven van de lokale regelgeving en bewust om te gaan met het gebruik van vuurkorven en barbecues, rekening houdend met de impact op de omgeving en de gezondheid van medebewoners.
Voor veel mensen is een zomeravond in eigen tuin niet compleet zonder het knetterende geluid van een vuurkorf of het gezellige gesis van een barbecue. Het hoort bij het ultieme buitengevoel: marshmallows roosteren, vlees op de grill en gezellig samen rond het vuur zitten. Maar met de groeiende zorgen over luchtkwaliteit, gezondheid en milieu, komt deze beleving steeds meer onder druk te staan.
Gemeenten kijken kritischer naar wat er nog wel en niet kan – en de vraag is niet óf maar wannéér andere steden Utrecht zullen volgen in een verbod.
Wie graag een vuurtje stookt of een barbecue aanzet, doet er dus goed aan om zich te verdiepen in lokale regels en bewustere keuzes te maken.
Misschien betekent het afscheid nemen van de traditionele vuurkorf en overstappen op een gasbarbecue of elektrische grill. Misschien betekent het ook meer rekening houden met buren die last hebben van rook of fijnstof.
Eén ding is zeker: het beeld van de Nederlandse tuin op een zwoele zomeravond is langzaam maar zeker aan het veranderen. En of je dat nu toejuicht of betreurt, het is duidelijk dat het gesprek over vuur, rook en verantwoordelijkheid nog lang niet voorbij is.
