Afwassen hoort voor de meeste mensen niet tot de favoriete bezigheden in huis. Maar als het aankomt op kosten, is de discussie opeens een stuk interessanter.
Want wat is nu eigenlijk goedkoper: elke dag de vaat in de machine stoppen, of ouderwets met de hand afwassen? Het antwoord is niet zo simpel als het lijkt. Er zijn namelijk verschillende factoren die meespelen, zoals waterverbruik, energie, afwasmiddel en zelfs de manier van afwassen.
Waterverbruik: wie gebruikt meer liters?
Eén van de grootste verschillen zit in het waterverbruik. Moderne vaatwassers zijn verrassend zuinig. Een zuinige vaatwasser gebruikt gemiddeld tussen de 6 en 10 liter water per wasbeurt. Dat klinkt misschien als veel, maar vergelijk dat eens met de handafwas.
Wie de kraan laat lopen tijdens het afwassen, zit al snel op 15 tot 40 liter per keer. Zelfs als je in een teiltje afwast, loopt het waterverbruik al snel op, zeker bij meerdere afwasmomenten per dag.
Daarom is de vaatwasser in de meeste gevallen de winnaar als het om waterverbruik gaat. Zeker als je pas draait als de machine volledig vol is, bespaar je behoorlijk wat liters water.
Energieverbruik: warm water of een verwarmd apparaat?
Ook het energieverbruik speelt mee in de vergelijking. Een vaatwasser gebruikt stroom om het water te verwarmen, te sproeien en te drogen. Moderne energiezuinige vaatwassers verbruiken gemiddeld zo’n 0,8 tot 1,2 kWh per beurt. Dat komt neer op ongeveer 25 tot 35 eurocent per wasbeurt, afhankelijk van je energietarief.
Met de hand afwassen lijkt op het eerste gezicht energiezuiniger, maar schijn bedriegt. In veel gevallen wordt warm water gebruikt uit de boiler of CV-ketel, en die gebruikt gas of stroom om het water op te warmen. Afhankelijk van het type verwarming en hoeveel water er nodig is, kan de energie die je gebruikt voor warm water hoger uitvallen dan je denkt.
Wie slim met de vaatwasser omgaat (eco-stand, alleen draaien bij volle lading) zit vaak goedkoper dan wie drie keer per dag warm water uit de kraan tapt voor kleine afwasjes.
Afwasmiddel: druppels of tabletten?
Ook afwasmiddel telt mee. Voor de vaatwasser zijn tabletten of poeders nodig, soms gecombineerd met glansspoelmiddel en zout. Afhankelijk van het merk en type ben je gemiddeld tussen de 10 en 30 cent kwijt per wasbeurt.
Bij de handafwas gebruik je vaak afwasmiddel in vloeibare vorm. Een fles lijkt goedkoop, maar gaat sneller op dan je denkt, zeker als er royaal wordt geschonken. Bovendien geldt: hoe vaker je afwast, hoe meer afwasmiddel er nodig is.
In veel gevallen zijn de kosten per afwasbeurt vergelijkbaar, tenzij je dure tabletten gebruikt of juist heel zuinig bent met afwasmiddel.
Levensduur van je spullen: wie is zachter voor servies?
Een aspect waar weinig mensen aan denken, is de slijtage van je servies en bestek. Bij met de hand afwassen is het risico op beschadigingen groter, zeker als het snel of slordig gebeurt. Een bord dat uit je handen glipt of een kras op een pan: het komt vaker voor dan je denkt.
Vaatwassers zijn in dat opzicht vaak veiliger, al moeten sommige delicate materialen (zoals houten lepels, kristal of scherpe messen) juist nÃet in de machine. Als je de juiste spullen in de vaatwasser stopt en het goede programma kiest, gaan ze vaak langer mee.
Tijd is ook geld
Natuurlijk draait het bij kosten niet alleen om euro’s. Tijd is ook een waardevolle factor. Een gemiddelde afwasbeurt met de hand kost tussen de 15 en 30 minuten, afhankelijk van de hoeveelheid vaat. Een vaatwasser vullen en leeghalen kost hooguit 10 minuten in totaal.
Wie zijn tijd slim wil benutten, bespaart dus niet alleen moeite maar ook indirect geld door de vaatwasser zijn werk te laten doen. Zeker in een druk huishouden of bij mensen die meerdere keren per dag afwassen, is de vaatwasser een verademing.
Milieu: welke keuze is duurzamer?
Bij de keuze tussen handmatig afwassen en een vaatwasser speelt het milieu voor veel mensen ook een rol. Wie met koud water afwast, zonder de kraan te laten lopen, is qua CO2-uitstoot vaak zuiniger. Maar dat gebeurt zelden.
De meeste mensen wassen met warm water en spoelen af onder een stromende kraan. In dat geval is de vaatwasser, zeker op de eco-stand, vaak beter voor het milieu. Moderne machines zijn ontworpen om zuinig om te gaan met water en stroom, wat de ecologische voetafdruk flink vermindert.
Kosten op de lange termijn
Een vaatwasser kost in aanschaf geld: gemiddeld tussen de 300 en 800 euro. Daarnaast moet je rekening houden met installatie en eventueel onderhoud. Maar wie dagelijks afwast, kan deze kosten in een paar jaar tijd terugverdienen via lagere water- en energierekeningen én tijdswinst.
Met de hand afwassen kost niets in aanschaf, maar juist daardoor blijft het vaak een verborgen kostenpost. Zeker in huishoudens waar veel en vaak wordt afgewassen, lopen de verbruikskosten op zonder dat je het direct merkt.
Slim omgaan met beide opties
Het hoeft geen alles-of-niets-verhaal te zijn. Wie zuinig wil zijn, combineert het beste van beide werelden. Gebruik de vaatwasser alleen bij een volle lading en kies voor de eco-stand. Heb je slechts een paar borden en bekers? Dan is een korte handafwas misschien efficiënter.
Ook afspoelen voordat iets de vaatwasser in gaat, is zelden nodig en kost onnodig water. Door bewust om te gaan met zowel je vaat als je middelen, bespaar je het meest.
Conclusie: de vaatwasser is vaak voordeliger dan je denkt
Hoewel veel mensen denken dat met de hand afwassen goedkoper is, blijkt uit de cijfers dat een moderne, zuinige vaatwasser in de meeste gevallen voordeliger uitpakt. Zeker als het gaat om water- en energieverbruik én tijdsbesparing.
Natuurlijk hangt het af van je situatie, gewoontes en het type apparaat, maar wie slim omgaat met de vaatwasser bespaart op de lange termijn geld, moeite én milieu-impact.
