In veel Europese landen neemt het gebruik van contant geld razendsnel af. Betaalpassen, smartphones en zelfs smartwatches hebben de rol van bankbiljetten grotendeels overgenomen. Toch gaat Oostenrijk tegen die trend in.
Terwijl Nederland steeds minder geldautomaten heeft en marktkramen QR-codes tonen, blijft cash in Oostenrijk springlevend.
Een recent onderzoek laat zien dat ruim zestig procent van de Oostenrijkers nog steeds liever met briefjes en munten betaalt. Wat maakt contant geld daar zo belangrijk?
Cash als cultureel erfgoed
Voor Oostenrijkers is contant geld meer dan een betaalmiddel. Het wordt gezien als een symbool van betrouwbaarheid, stabiliteit en zelfstandigheid.
Vooral oudere generaties geven aan zich veiliger te voelen wanneer ze fysiek geld in hun portemonnee hebben. Het tastbare karakter van biljetten en munten geeft mensen een gevoel van controle dat digitaal betalen simpelweg niet kan bieden.
Wanneer je een briefje uit je portemonnee haalt en overhandigt, ervaar je bewust dat je geld uitgeeft. Dat maakt het verschil met contactloos pinnen, dat vaak zo snel en abstract gebeurt dat mensen nauwelijks stilstaan bij hun uitgaven.
Beter grip op je geld
Een belangrijke reden waarom Oostenrijkers cash trouw blijven, is de invloed op budgetbeheer. Contant betalen zorgt voor een visuele herinnering bij elke uitgave.
Het verdwijnen van een biljet maakt direct duidelijk hoeveel er nog over is. Hierdoor worden impulsaankopen sneller voorkomen en houden mensen meer overzicht.
Digitale betalingen daarentegen voelen onzichtbaar aan. Een tik met je telefoon of pinpas, en het bedrag is weg zonder dat je het echt doorhebt. Juist in een tijd waarin schuldenproblematiek groeit, zien veel Oostenrijkers cash als een natuurlijke rem op overbesteding.
Privacy en vrijheid
Naast overzicht en controle speelt privacy een grote rol. In een samenleving waar bijna alles wordt geregistreerd, biedt contant geld nog iets unieks: anonimiteit.
Betaal je met cash, dan worden er geen digitale sporen achtergelaten. Geen banken die je bestedingen volgen, geen apps die profielen opbouwen en geen algoritmes die voorspellen wat je morgen gaat kopen.
In Oostenrijk is die vrijheid een belangrijk argument. Veel inwoners willen niet dat elke koffie, bioscoopkaart of broodje in de supermarkt digitaal wordt opgeslagen. Contant geld staat daarmee symbool voor persoonlijke vrijheid en onafhankelijkheid van grote bedrijven of overheden.
Praktisch voordeel in het dagelijks leven
In stedelijke gebieden lijkt digitaal betalen vanzelfsprekend, maar in landelijke regio’s ligt dat anders. Op boerenmarkten, bij lokale bakkers en in dorpen in de bergen is cash vaak de enige optie.
Ook speelt de betrouwbaarheid van techniek mee. Een stroomstoring, slechte internetverbinding of een defecte betaalautomaat kan digitaal betalen onmogelijk maken. Contant geld blijft in zulke situaties altijd werken.
Dat maakt cash niet ouderwets, maar juist robuust en betrouwbaar. Het functioneert onafhankelijk van technologie en blijft bruikbaar in crisissituaties waarin digitale systemen falen.
Wantrouwen tegenover digitalisering
Een andere factor is de groeiende argwaan richting digitalisering. Veel Oostenrijkers kijken kritisch naar de macht van banken, techbedrijven en overheden. De angst bestaat dat volledige afhankelijkheid van digitale betalingen leidt tot verlies van controle.
Wat gebeurt er als je per ongeluk wordt uitgesloten van het systeem, bijvoorbeeld door een technische fout of een negatieve profielscore?
Zonder contant geld sta je letterlijk buitenspel. Cash wordt daardoor gezien als een vangnet dat je beschermt tegen misbruik of overmatige controle van bovenaf.
Het contrast met Nederland
Vergelijk dat eens met Nederland, waar het aantal contante transacties snel daalt. Veel winkels accepteren geen cash meer, pinautomaten verdwijnen uit dorpen en contactloos betalen is de norm. Voor jongeren voelt dat misschien efficiënt en modern, maar ouderen raken hierdoor vaak buitengesloten.
Daarnaast groeit ook in Nederland de zorg over privacy. Steeds meer mensen vragen zich af of het wel wenselijk is dat banken en techbedrijven precies weten waar hun geld naartoe gaat. Ook het verlies van grip op persoonlijke financiën door het gemak van digitaal betalen wordt steeds vaker besproken.
Waarom keuzevrijheid zo belangrijk is
Het voorbeeld van Oostenrijk laat zien hoe belangrijk keuzevrijheid is. Niet iedereen wil of kan volledig overstappen op digitale betalingen.
Door contant geld in stand te houden, blijft het mogelijk om op je eigen manier met geld om te gaan. Dat is niet alleen prettig voor ouderen, maar ook voor mensen die simpelweg meer overzicht willen of bewust waarde hechten aan hun privacy.
Een samenleving waarin beide betaalvormen naast elkaar bestaan, is daarmee het meest inclusief. Digitaal betalen kan snel en handig zijn, maar cash biedt zekerheid en onafhankelijkheid. Die combinatie zorgt ervoor dat iedereen zelf kan kiezen wat het beste past bij zijn of haar situatie.
Toekomst: digitaal én contant naast elkaar
De kans is groot dat we in de toekomst een hybride model blijven zien, waarin zowel cash als digitale middelen een rol spelen.
Technologie zal steeds geavanceerder worden, maar dat mag nooit ten koste gaan van menselijke autonomie. Oostenrijk laat zien dat contant geld ook in de moderne tijd waardevol blijft.
Cash is geen overblijfsel uit het verleden, maar een bewuste keuze voor vrijheid, privacy en grip op je financiën. Juist daarom blijft het in Oostenrijk springlevend. Misschien is het tijd dat ook Nederland zich afvraagt of de volledige afschaffing van contant geld wel zo’n vooruitgang is.
