In Nederland maken nog altijd zo’n 535.000 huishoudens gebruik van een analoge draaischijfmeter, ook wel bekend als de Ferrarismeter.
Vooral huishoudens met zonnepanelen koesteren deze oude meter, omdat zij hiermee in theorie onbeperkt kunnen blijven salderen.
Vanaf 1 januari 2026 komt daar echter verandering in. Dan wordt de slimme of digitale meter verplicht gesteld. Voor wie weigert, liggen zelfs dwangsommen in het verschiet.
Uit berekeningen blijkt dat dit vooral huishoudens met zonnepanelen in de portemonnee gaat raken. Zij zullen namelijk te maken krijgen met extra kosten die kunnen oplopen tot honderden euro’s per jaar.
Hogere energierekening door verplicht digitaal meten
Volgens een analyse van Energievergelijk.nl gaat een huishouden met zonnepanelen en een analoge meter dat jaarlijks zo’n 2.500 kWh teruglevert, gemiddeld 326 euro per jaar meer betalen zodra de meter vervangen is. Dat komt neer op zo’n 27 euro per maand.
Hoe meer stroom er wordt teruggeleverd, hoe groter de kostenstijging. Bij een bescheiden teruglevering van 1.000 kWh gaat het om zo’n 100 euro per jaar extra. Maar bij 10.000 kWh teruglevering kan de jaarlijkse meerprijs oplopen tot wel 1.345 euro.
Het verschil is eenvoudig te verklaren: de slimme en digitale meters registreren apart hoeveel stroom er teruggeleverd wordt, en op basis daarvan rekenen leveranciers terugleverkosten. Bij de oude analoge meter was dat niet mogelijk.
Nieuwe Energiewet maakt slimme meter verplicht
De verplichting is onderdeel van de nieuwe Energiewet die per 1 januari 2026 in werking treedt. Vanaf die datum beginnen netbeheerders met het grootschalig vervangen van de resterende analoge meters.
Dat gaat niet zonder slag of stoot, want naar schatting zijn er ruim een half miljoen oude meters in omloop.
Weigeren wordt straks geen optie meer. De Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) gaat toezien op naleving en kan dwangsommen opleggen aan huishoudens die geen slimme of digitale meter willen.
Hoe hoog deze boetes precies worden, is nog niet duidelijk. Wel staat vast dat de vrijblijvendheid die er nu nog is, straks helemaal verdwijnt.
Achtergrond: afbouw van de salderingsregeling
De discussie over de slimme meter hangt nauw samen met de afbouw van de salderingsregeling. Per 1 januari 2027 stopt deze regeling definitief.
Dat betekent dat huishoudens met zonnepanelen hun opgewekte stroom niet langer volledig kunnen wegstrepen tegen hun verbruik.
Voor bezitters van een analoge draaischijfmeter leek er een uitweg: die meter registreert namelijk niet hoeveel stroom er apart wordt teruggeleverd.
Alleen het nettoverbruik wordt vastgesteld. Daardoor was het in theorie mogelijk om eindeloos te blijven salderen, ook na de afschaffing van de regeling. Precies dat voordeel verdwijnt nu met de komst van de verplichte digitale of slimme meter.
Waarom zoveel mensen hun analoge meter willen houden
De populariteit van de analoge draaischijfmeter bij zonnepaneelbezitters is eenvoudig te verklaren. De techniek is simpel: de meter loopt vooruit bij verbruik en achteruit bij teruglevering.
Voor energieleveranciers is daardoor alleen het saldo zichtbaar. Er kan geen onderscheid worden gemaakt tussen verbruikte en teruggeleverde stroom.
Dit systeem maakte het jarenlang aantrekkelijk voor huishoudens met zonnepanelen. Zij betaalden alleen voor het nettoverbruik, zonder terugleverkosten. Met een slimme of digitale meter is dat verleden tijd, omdat die exact bijhoudt hoeveel zonnestroom terug het net in gaat.
Uitdagingen voor netbeheerders
Voor netbeheerders is het vervangen van de meters technisch gezien geen ingewikkelde klus. Het plaatsen van een slimme meter duurt gemiddeld een uur.
De echte uitdaging zit in de groep notoire weigeraars. Dat zijn huishoudens die in de afgelopen tien jaar al meerdere keren het aanbod hebben afgeslagen om hun meter te vervangen.
Netbeheer Nederland verwacht dat het vooral tijd kost om bij deze groep binnen te komen. Volgens woordvoerder Theo Scholte is het probleem niet de installatie zelf, maar de hardnekkige houding van mensen die absoluut geen andere meter willen.
Mogelijke vertraging bij de uitrol
Hoewel de verplichting officieel in 2026 ingaat, zal het vervangen van alle analoge meters waarschijnlijk jaren duren. Netbeheer Nederland mikt op volledige vervanging voor 2030, terwijl de RDI eind 2028 als streefdatum hanteert.
Het kan dus zijn dat sommige huishoudens nog tot ver na 2026 gebruik blijven maken van hun analoge meter en daardoor tijdelijk kunnen blijven profiteren van de voordelen.
Toch is de boodschap duidelijk: uiteindelijk moet iedereen overstappen, of men dat nu wil of niet. Wie blijft weigeren, kan dwangsommen verwachten.
Privacy-argument niet meer geldig
Tot nu toe konden huishoudens nog weigeren om een slimme meter te laten plaatsen met als reden dat zij hun privacy wilden beschermen.
Met de nieuwe Energiewet is dat argument niet langer geldig. Huishoudens hoeven namelijk niet per se een slimme meter te nemen die automatisch gegevens doorstuurt. Er kan ook gekozen worden voor een digitale meter die niet verbonden is met internet.
Het verschil is dat de meterstanden in dat geval handmatig moeten worden doorgegeven. Toch blijft het effect hetzelfde: ook deze digitale meters registreren afzonderlijk hoeveel stroom er teruggeleverd wordt. Daarmee vervalt het oneindige voordeel van de analoge draaischijfmeter.
Wat betekent dit concreet voor huishoudens?
Voor huishoudens met zonnepanelen betekent de komst van de slimme of digitale meter simpelweg een hogere energierekening.
De hoogte van die stijging hangt af van de hoeveelheid stroom die wordt teruggeleverd. Wie weinig teruglevert, merkt misschien een verschil van enkele tientjes per jaar. Maar grote zonnepaneelbezitters kunnen geconfronteerd worden met honderden euro’s extra kosten.
Het advies van energiedeskundigen is daarom om goed te kijken naar het eigen verbruik en mogelijkheden om meer opgewekte stroom direct in huis te gebruiken.
Denk aan het timen van huishoudelijke apparaten zoals wasmachines of vaatwassers op momenten dat de zon volop schijnt. Zo kan een deel van de extra kosten worden beperkt.
Conclusie
De verplichte invoering van de slimme of digitale meter vanaf 1 januari 2026 betekent een grote verandering voor huishoudens met zonnepanelen.
De dagen van onbeperkt salderen met de analoge draaischijfmeter zijn geteld. Waar de oude meter de ideale uitkomst bood voor zonnepaneelbezitters, zorgt de nieuwe meter voor transparantie in teruglevering – en dus voor extra kosten.
Weigeren wordt geen optie: netbeheerders gaan alle oude meters vervangen en de RDI kan boetes opleggen aan weigeraars.
Voor veel huishoudens betekent dit een hogere energierekening, die kan oplopen tot meer dan duizend euro per jaar afhankelijk van de hoeveelheid teruggeleverde stroom.
De vraag is niet of de overstap komt, maar wanneer. Eén ding is zeker: met ingang van 2026 verdwijnt de analoge draaischijfmeter langzaam maar zeker uit Nederland, en wordt de slimme meter de nieuwe standaard.
Bron: BNN Vara
