Armoede lijkt voor veel mensen misschien een ver-van-hun-bedshow, maar ook in Nederland speelt het een steeds grotere rol.
Terwijl supermarkten duurder worden en de energierekening blijft stijgen, vragen steeds meer huishoudens zich af: wat is nu eigenlijk het minimale inkomen dat je nodig hebt om niet als ‘arm’ te worden gezien?
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) is daar een duidelijke grens voor. Die grens bepaalt wie in Nederland als arm wordt beschouwd en wie net genoeg verdient om daarboven te blijven.
Wat verstaan we onder armoede?
In Nederland wordt armoede niet per se gezien als het ontbreken van eten of onderdak. Het gaat hier vaker om relatieve armoede: het niet kunnen meedoen met de samenleving op een manier die als normaal wordt beschouwd.
Dat betekent bijvoorbeeld dat er wel geld is voor basisvoorzieningen zoals huur en boodschappen, maar niet genoeg om een onverwachte rekening te betalen, een sportclub voor de kinderen te bekostigen of mee te doen aan sociale activiteiten.
Het CBS spreekt in dat geval over het leven onder het niet-veel-maar-toereikend criterium. Dat is de inkomensgrens die aangeeft hoeveel je minimaal nodig hebt om rond te komen zonder structureel tekort.
De officiële inkomensgrenzen
Volgens de meest recente cijfers van het CBS liggen de grenzen ongeveer op de volgende bedragen:
Voor een alleenstaande volwassene: rond de €1.400 netto per maand
Voor een stel zonder kinderen: ongeveer €1.900 netto per maand
Voor een gezin met twee kinderen: rond de €2.600 netto per maand
Verdien je minder dan deze bedragen, dan loop je het risico dat je tot de armoedegrens behoort. Dit betekent dat er vaak weinig ruimte is voor extra uitgaven en dat financiële tegenvallers moeilijk zijn op te vangen.
Waarom deze bedragen steeds veranderen
De hoogte van de armoedegrens wordt niet zomaar vastgesteld. Ze hangt af van de kosten voor levensonderhoud, zoals huurprijzen, energiekosten en voedsel. Omdat die prijzen de afgelopen jaren flink gestegen zijn, schuift de grens telkens op.
Dat verklaart ook waarom steeds meer werkenden moeite hebben om rond te komen. Waar een bepaald salaris tien jaar geleden nog prima was, is het vandaag de dag vaak niet meer genoeg. De inflatie en stijgende woonlasten spelen daarbij een grote rol.
Werkenden in armoede
Een opvallend gegeven is dat armoede niet alleen mensen zonder baan treft. Er zijn in Nederland tienduizenden mensen die fulltime werken en toch moeite hebben om boven de armoedegrens uit te komen.
Dit wordt ook wel de groep werkende armen genoemd. Zij verdienen vaak het minimumloon of hebben flexibele contracten met onregelmatig inkomen. De stijgende huurprijzen en zorgkosten drukken daar zwaar op, waardoor er nauwelijks ruimte overblijft voor andere uitgaven.
Gevolgen van armoede
Leven onder de armoedegrens heeft grote gevolgen. Het gaat niet alleen om financiële stress, maar ook om sociale en psychologische effecten.
Mensen die structureel te weinig inkomen hebben, ervaren vaker gezondheidsproblemen, stress en gevoelens van uitsluiting.
Voor kinderen kan dit nog ingrijpender zijn. Opgroeien in armoede betekent minder kansen om mee te doen aan sport, schooluitjes of sociale activiteiten. Dat kan hun ontwikkeling en toekomstperspectief sterk beïnvloeden.
Oplossingen en steunmaatregelen
De overheid probeert via verschillende regelingen mensen te ondersteunen die rond of onder de armoedegrens leven.
Denk aan huurtoeslag, zorgtoeslag of het kindgebonden budget. Ook zijn er gemeentelijke regelingen zoals kwijtschelding van gemeentebelastingen of vergoedingen voor schoolkosten.
Toch bereiken deze regelingen niet altijd iedereen. Veel mensen weten niet dat ze er recht op hebben of schamen zich om hulp te vragen. Daardoor blijft de groep die structureel in armoede leeft groot.
Waarom dit onderwerp steeds belangrijker wordt
De discussie over armoede in Nederland neemt toe omdat de groep die ermee te maken heeft groeit. Het zijn niet langer alleen uitkeringsgerechtigden of mensen met schulden, maar ook gezinnen waarin beide ouders werken.
De hoge woonlasten in combinatie met stijgende prijzen voor energie en boodschappen zorgen ervoor dat zelfs huishoudens met een modaal inkomen soms moeite hebben om rond te komen. Het gesprek over de armoedegrens gaat dus eigenlijk iedereen aan.
Hoe weet je of je risico loopt?
Een handig ijkpunt is om te kijken naar het bedrag dat het CBS hanteert. Zit je netto-inkomen structureel onder die grens, dan loop je risico. Maar ook wie er net boven zit, kan kwetsbaar zijn. Een kapotte wasmachine, een hogere energierekening of medische kosten kunnen al snel problemen veroorzaken.
Huishoudens die meer dan de grens verdienen, maar geen buffer hebben, ervaren vaak dezelfde stress. Het verschil zit hem in de marge: boven de grens is er meestal nét genoeg ruimte voor onverwachte uitgaven.
Conclusie
Om in Nederland niet als arm te worden gezien, heb je minimaal een netto-inkomen nodig van ongeveer €1.400 per maand als alleenstaande en rond de €2.600 voor een gezin met twee kinderen.
Deze bedragen verschuiven mee met de stijgende kosten van levensonderhoud en liggen vandaag de dag hoger dan ooit.
Armoede gaat niet alleen over geldgebrek, maar ook over sociale uitsluiting en het gebrek aan kansen. Het probleem treft steeds meer mensen, waaronder werkenden die ondanks hun baan moeite hebben om rond te komen.
De discussie over wat ‘genoeg verdienen’ eigenlijk betekent, zal de komende jaren alleen maar belangrijker worden. Want zolang de prijzen blijven stijgen en de inkomens niet in hetzelfde tempo meegroeien, blijft de armoedegrens voor veel Nederlanders gevaarlijk dichtbij.
