Voor huurders in Nederland was de afgelopen zomer opnieuw een bittere pil om te slikken. Terwijl er nog niet zo lang geleden plannen lagen om de huren tijdelijk te bevriezen, stegen de maandlasten opnieuw stevig.
Volgens nieuwe cijfers van het CBS lagen de huren in juli gemiddeld 4,9 procent hoger dan een jaar eerder. Dat is fors meer dan de inflatie, die rond de 3 procent bleef steken. Voor veel huurders betekent dit simpelweg: nog meer geld kwijt aan woonlasten, terwijl het dagelijks leven al duur genoeg is.
Plannen voor huurbevriezing verdwenen met de kabinetsval
Het inmiddels demissionaire kabinet had eerder dit jaar nog het voornemen om de huren van sociale huurwoningen twee jaar lang te bevriezen. Dat zou huurders tijdelijk lucht hebben gegeven in een periode waarin boodschappen, energie en zorgkosten al flink opliepen.
Maar door de val van het kabinet kwam er niets van terecht. De bevriezing verdween van tafel en daarmee was er ruimte voor verhuurders om de huren opnieuw te verhogen. En dat hebben ze massaal gedaan.
De stijging van deze zomer is niet de hoogste ooit, maar wel de op één na grootste van de afgelopen decennia. Alleen in 2024 gingen de huren harder omhoog.
Minder huurwoningen beschikbaar
Tegelijkertijd neemt het aantal beschikbare huurwoningen verder af. Veel particuliere verhuurders hebben hun woningen de afgelopen tijd verkocht.
Nieuwe regels maakten verhuren minder aantrekkelijk, waardoor meer panden naar de koopmarkt gingen. Het Kadaster bevestigde eerder dat de totale voorraad huurwoningen daalt, ondanks dat er her en der nieuwe woningen worden bijgebouwd.
Voor huurders betekent dit dat er minder keuze is én dat de huurprijzen hoger liggen. De marktwerking doet zijn werk: minder aanbod, meer vraag en dus hogere prijzen.
Sociale huur stijgt het hardst
Het CBS rekende precies voor waar de pijn het grootst zit. Bij sociale huurwoningen van woningcorporaties (tot ongeveer 900 euro per maand) stegen de huren gemiddeld met 5,1 procent.
Daarmee ligt de stijging daar net iets boven het landelijk gemiddelde. Dat is opvallend, omdat woningcorporaties juist de groep moeten bedienen die het minst kan hebben.
Andere sociale huurwoningen, bijvoorbeeld van particuliere verhuurders, stegen met 4,7 procent. Nog altijd fors, maar wel iets minder hard.
In de vrije sector, waar de huurprijzen vaak al hoog liggen, kwam de gemiddelde stijging uit op 4,4 procent. Ook dat is boven de inflatie.
Maximale verhogingen opgezocht
Verhuurders hebben de grenzen van de wet opgezocht. Voor sociale huurwoningen mocht de huur met maximaal 5 procent omhoog. Voor de vrije sector lag de grens op 4,1 procent. Toch kwamen de feitelijke stijgingen net iets hoger uit. Hoe dat kan? Dat heeft vooral te maken met verhuizingen.
Bij een wisseling van bewoners zijn verhuurders minder strikt gebonden aan de maximale verhoging. Ze kunnen de nieuwe huurprijs dan fors hoger inzetten.
Het CBS becijferde dat dit effect gemiddeld goed was voor 0,8 procentpunt van de totale stijging. Dat maakt duidelijk dat juist de groep die al krap zit en noodgedwongen moet verhuizen, het hardst geraakt wordt.
Rotterdam spant opnieuw de kroon
Van de grote steden sprong Rotterdam er dit jaar opnieuw uit. Net als in 2024 stegen daar de huren het hardst, gemiddeld met 5,3 procent.
De belangrijkste reden? Er zijn in de Maasstad relatief veel verhuizingen, waardoor verhuurders vaker de kans krijgen om een hogere huurprijs te vragen.
Amsterdam en Utrecht zagen de huren ook stevig stijgen, maar zonder die bewonerswisselingen zouden de cijfers daar waarschijnlijk nog iets hoger zijn uitgekomen.
Op provinciaal niveau voeren Flevoland en Drenthe de lijst aan met een gemiddelde stijging van 5,2 procent. Limburg kende de laagste stijging, maar zelfs daar gingen de huren met 4,5 procent omhoog. Het laat zien dat huurders in het hele land hard geraakt worden, niet alleen in de Randstad.
Waarom deze stijging zo gevoelig ligt
De huidige huurstijging komt extra hard aan, omdat de lonen en uitkeringen niet in hetzelfde tempo meestijgen. Terwijl de inflatie wel wat is gezakt, zijn veel vaste lasten hoog gebleven.
Energiekosten zijn weliswaar wat gedaald ten opzichte van de piek in 2022, maar de prijzen liggen nog steeds boven het oude niveau. Voeg daar de hoge boodschappenprijzen en zorgpremies aan toe, en de rek is er bij veel huishoudens simpelweg uit.
Voor huurders betekent dit dat ze opnieuw moeten schuiven in hun budget. Minder geld voor vrije tijd, minder ruimte voor sparen en in sommige gevallen zelfs de vraag of de huur nog wel betaald kan worden. Steeds meer mensen komen hierdoor in de knel.
Kritiek op de politiek en verhuurders
De reacties op de nieuwe cijfers zijn fel. Huurdersorganisaties spreken van een gemiste kans van de politiek om huurders te beschermen. De belofte van een huurbevriezing gaf hoop, maar bleek uiteindelijk een loze belofte.
Ook verhuurders krijgen kritiek. Hoewel zij binnen de regels zijn gebleven, wijst men erop dat het moreel discutabel is om altijd de maximale verhoging door te voeren. Voor veel bewoners voelt het alsof er geen enkele ruimte is voor coulance, terwijl de wooncrisis iedereen raakt.
Hoe nu verder?
De vraag is wat er de komende jaren gaat gebeuren. Zonder stevige ingrepen lijkt het erop dat de huren blijven stijgen.
Nieuwe woningen bouwen kost tijd, en de voorraad huurwoningen neemt nog steeds af. Daarbij blijft de vraag naar betaalbare woonruimte hoog.
Mogelijke maatregelen waarover gesproken wordt, zijn een nieuwe huurbevriezing, strengere regels voor particuliere verhuurders en het versneld bijbouwen van sociale huurwoningen. Maar zolang er geen nieuw kabinet is dat deze knopen doorhakt, blijft de situatie onzeker.
Conclusie
Huurders in Nederland hebben deze zomer opnieuw een forse stijging van hun maandlasten voor de kiezen gekregen. Gemiddeld gingen de huren met bijna 5 procent omhoog, waarbij Rotterdam en de provincies Flevoland en Drenthe de grootste uitschieters lieten zien.
De beloofde huurbevriezing is door de kabinetsval van tafel geveegd en verhuurders maakten volop gebruik van de ruimte die er wél was.
Voor huurders betekent dit opnieuw hogere kosten in een tijd waarin alles al duur is. Het debat over betaalbaar wonen is daarmee urgenter dan ooit, maar concrete oplossingen laten voorlopig nog op zich wachten.
Bron: Nu.nl
