De heftige rellen in Den Haag afgelopen weekend hebben flink wat politieke reacties losgemaakt.
Vooral de rol van Geert Wilders en de PVV wordt daarbij onder de loep genomen.
Frans Timmermans, leider van GroenLinks-PvdA, vindt dat Wilders zich duidelijk moet uitspreken voor de democratie en afstand moet nemen van het straatgeweld dat volgens hem mede is aangewakkerd door de retoriek van de PVV.
Rellen in Den Haag zorgen voor grote opschudding
Zaterdag liep een aangekondigde demonstratie op het Malieveld volledig uit de hand. Meer dan duizend mensen verlieten het demonstratieterrein en trokken de A12 op.
Daar werden stenen en glas gegooid, politie en journalisten belaagd en voertuigen vernield. Uiteindelijk moest de politie traangas inzetten om de menigte uiteen te drijven.
Het geweld verplaatste zich daarna richting de binnenstad, waar onder meer vernielingen plaatsvonden bij het Binnenhof en het partijbureau van D66.
Voor velen een schokkend beeld dat deed denken aan eerdere grote ordeverstoringen in Nederland.
Timmermans wijst naar de PVV-retoriek
Volgens Frans Timmermans kondigde dit geweld zich al langere tijd aan. Hij stelt dat veiligheidsdiensten als de AIVD en de NCTV al jaren waarschuwen voor de gevaren van extreemrechts en de mogelijke stap naar geweld.
Nu het daadwerkelijk zover is gekomen in Den Haag, vindt hij dat de politiek verantwoordelijkheid moet nemen. Daarbij legt hij nadrukkelijk de vinger bij Geert Wilders.
Volgens hem is het de retoriek van de PVV die het idee wekt dat mensen de straat op moeten om hun gelijk te halen, in plaats van politieke besluiten te accepteren.
Democratische beslissingen moeten gerespecteerd worden
Timmermans benadrukt dat het in een democratie draait om het accepteren van meerderheidsbesluiten, ook al ben je het er zelf niet mee eens.
Hij vindt dat Wilders als volksvertegenwoordiger duidelijk moet zeggen dat besluiten van gemeenteraad en andere bevoegde organen gerespecteerd moeten worden.
Mensen het idee geven dat je via straatprotesten je zin kan doordrukken, is volgens hem een gevaarlijke ontwikkeling.
“Als de gemeenteraad een besluit neemt over een azc, dan is dat democratie. Dan ga je niet de straat op om het met geweld tegen te houden,” aldus Timmermans.
Het debat in de Tweede Kamer
Timmermans heeft de Tweede Kamer opgeroepen om in debat te gaan over de rellen in Den Haag.
Hij wil dat politici gezamenlijk een duidelijk signaal afgeven: politiek geweld hoort niet thuis in Nederland en de democratische rechtsorde moet worden beschermd.
Hoewel Wilders zelf al heeft gezegd geweld af te wijzen, vindt Timmermans dat er meer nodig is.
Hij hoopt dat Wilders zich expliciet zal uitspreken voor het respecteren van democratische processen.
Niet alleen de schuld van de PVV?
Toch klinkt er ook kritiek op de manier waarop het debat wordt gevoerd. Politiek verslaggever Tessa van Viegen benadrukt dat het probleem niet enkel bij de PVV kan worden neergelegd.
Volgens haar is er een bredere onderstroom van onvrede in de samenleving, gevoed door complottheorieën en wantrouwen richting de politiek. Die onvrede komt in sommige groepen samen en kan uitmonden in geweld.
Van Viegen noemt de rellen daarom deels een politiek probleem, maar ook een symptoom van bredere maatschappelijke spanningen.
Relschoppers niet altijd politiek gemotiveerd
Oud-hoofdredacteur Sjuul Paradijs sluit zich deels aan bij Timmermans, maar vindt dat het te makkelijk is om alles als politiek geweld te bestempelen.
Hij wijst erop dat veel van de relschoppers waarschijnlijk gewoon uit waren op confrontatie.
Volgens hem gaat het om dezelfde groepen die ook op voetbaltribunes voor problemen zorgen en die nu een demonstratie gebruiken als aanleiding om te rellen.
“Het is niet zo dat alle PVV-stemmers op het Malieveld stonden. Dit gaat om een kleine groep die gewoon wil knokken,” aldus Paradijs.
Toch ook politieke leuzen
Van Viegen nuanceert dat beeld weer door te wijzen op de leuzen die tijdens de demonstratie werden geroepen.
Er werd gesproken over asielzoekerscentra en het ‘terugwinnen van Nederland’, thema’s die duidelijk een politieke lading hebben en veelvuldig terugkomen in het discours van extreemrechtse bewegingen.
Volgens haar kan het geweld dus niet volledig los worden gezien van politieke motieven.
Politiek moet antwoorden vinden
De vraag die nu boven de markt hangt: hoe moet de politiek omgaan met deze situatie? Van Viegen stelt dat het belangrijk is dat ontevreden burgers serieus worden genomen.
Mensen die zich niet gehoord voelen, zoeken sneller extreme uitwegen. Als de politiek die zorgen blijft negeren, groeit het risico op herhaling.
Het debat in de Kamer moet daarom niet alleen gaan over veroordelingen en vingerwijzen, maar vooral ook over oplossingen om het vertrouwen in de democratie te herstellen.
De balans tussen protest en geweld
Demonstreren hoort bij een gezonde democratie, daar zijn vrijwel alle politici het over eens. Maar het overschrijden van de grens naar geweld maakt dat demonstratierecht onder druk komt te staan.
Timmermans benadrukt dat Wilders als prominent oppositieleider de verantwoordelijkheid heeft om dit onderscheid glashelder te maken.
Het recht om te demonstreren mag nooit een vrijbrief worden voor rellen, bedreigingen en vernielingen.
Wat dit betekent voor de toekomst
Het debat dat waarschijnlijk later deze week in de Tweede Kamer plaatsvindt, zal naar verwachting fel worden.
Timmermans wil een breed gedragen afwijzing van politiek geweld en een duidelijke bevestiging van de democratische spelregels.
Maar er zal ook discussie zijn over de oorzaken van de rellen en over hoe de politiek met de onderstroom van onvrede moet omgaan.
Of Wilders zich daadwerkelijk op de manier zal uitspreken waar Timmermans op hoopt, blijft de vraag. Zeker is wel dat dit onderwerp voorlopig niet van de politieke agenda verdwijnt.
.@F__Timmermans wil een discussie in de Kamer over de rellen in Den Haag, omdat “extreemrechts op de drempel staat van geweld en we moeten voorkomen dat het nogmaals gebeurt”. @geertwilderspvv geeft het idee “dat mensen zich niets hoeven aan te trekken van bevoegd gezag”. #WNL pic.twitter.com/p2luDNnd69
— WNL Vandaag (@WNLVandaag) September 23, 2025
