De activistenbeweging Extinction Rebellion (XR) heeft opnieuw de confrontatie gezocht met het kabinet. In een harde verklaring laat de groep weten dat Nederland volgens haar moreel en wettelijk verplicht is om sancties tegen Israël in te stellen.
Gebeurt dat niet, dan wil de organisatie het land letterlijk “platleggen”. Het ultimatum verloopt op woensdag 8 oktober om 12:00 uur.
Ultimatum aan het kabinet
Volgens Extinction Rebellion is de maat vol. De beweging, die normaal gesproken actievoert tegen klimaatvervuiling en fossiele subsidies, richt zich nu op het buitenlandse beleid van Nederland.
XR eist dat de regering onmiddellijk sancties instelt tegen Israël vanwege de situatie in Gaza.
De actiegroep spreekt van “genocide” en stelt dat Nederland zich medeplichtig maakt zolang het kabinet geen concrete maatregelen neemt.
In een reeks berichten op sociale media laat XR weten dat het kabinet niet langer kan wegkijken. Ze verwijzen naar een grote demonstratie die afgelopen weekend in Amsterdam plaatsvond.
Volgens de organisatie kwamen daar “300.000 mensen” samen om te protesteren tegen wat zij zien als de Nederlandse medeverantwoordelijkheid voor het geweld in Gaza.
Verwijten aan de premier
De toon van de verklaring laat weinig aan de verbeelding over. Extinction Rebellion beschuldigt de premier van lafheid en passiviteit. In hun woorden sprak hij “met laffe, passieve woorden over immens leed, zonder Israël één keer te benoemen”.
Volgens de groep probeerde hij zich voor te doen als sympathisant van de demonstranten, terwijl de betoging juist was gericht tegen de houding van zijn kabinet.
XR stelt dat de Nederlandse regering zich niet kan verschuilen achter diplomatieke taal. In hun ogen heeft Nederland volgens internationaal recht de plicht om genocide te voorkomen en betrokken partijen ter verantwoording te roepen.
Dat de premier dat nalaat, wordt door de beweging gezien als “medeplichtigheid”.
De beschuldigingen van XR
De organisatie verwijst in haar berichten naar meerdere incidenten die volgens haar bewijzen dat Nederland niet langer aan de zijlijn kan staan.
Zo haalt ze de “Global Sumud Flotilla” aan, een internationaal initiatief dat volgens XR in internationale wateren werd tegengehouden door Israëlische troepen.
Daarbij zouden opvarenden zijn “ontvoerd en gefolterd”, schrijft de beweging in een van haar tweets.
Volgens Extinction Rebellion is dit niet alleen een morele kwestie, maar ook een juridische.
Ze stelt dat Nederland medeverantwoordelijk is zolang het geen diplomatieke of economische sancties instelt. “Ons land heeft een plicht om genocide te voorkomen, niet om toeschouwer te blijven,” aldus XR.
“Nederland moet kiezen”
De boodschap van XR is helder: het kabinet krijgt tot woensdagmiddag 12:00 uur de tijd om actie te ondernemen.
In hun statement schrijven ze: “Woensdag 8 oktober om 12:00 uur sancties tegen Israël, of we leggen het spoor stil en het land plat.” Daarmee dreigt de groep met grootschalige blokkades van wegen, spoorlijnen en mogelijk havens.
De organisatie benadrukt dat ze deze stap “niet lichtzinnig” neemt. “Niet omdat we dat willen, maar omdat stilzitten erger is. Wij zijn wanhopig. Geen normale gang van zaken zolang onze regering genocide steunt,” aldus de verklaring.
Van klimaat naar politiek activisme
Opvallend is dat Extinction Rebellion zich met deze actie nadrukkelijk mengt in een geopolitiek conflict.
Waar de beweging eerder vooral bekend stond om blokkades tegen fossiele subsidies, het bezetten van snelwegen en het verstoren van aandeelhoudersvergaderingen van Shell en KLM, richt ze zich nu op een buitenlands thema.
Critici vinden dat XR daarmee haar oorspronkelijke missie uit het oog verliest. “Ze noemen zichzelf een klimaatbeweging, maar gedragen zich steeds meer als een politieke actiegroep,” klinkt het op sociale media.
Anderen prijzen juist de moed van de organisatie om ook op internationaal vlak stelling te nemen.
Dreiging met blokkades
Wat de dreiging concreet inhoudt, blijft nog onduidelijk. XR staat bekend om goed georganiseerde, maar niet altijd vreedzame acties.
In het verleden werden snelwegen geblokkeerd, vliegvelden stilgelegd en spoorlijnen bezet. Als ze hun dreigement waarmaken, zou het land daadwerkelijk ontregeld kunnen raken.
De politie heeft al laten weten alert te zijn op mogelijke verstoringen. Ook vervoersbedrijven volgen de ontwikkelingen op de voet.
ProRail en de NS hebben nog geen maatregelen aangekondigd, maar benadrukken dat veiligheid vooropstaat.
Politieke reacties
In Den Haag zijn de reacties voorspelbaar verdeeld. Rechtse partijen noemen de actie “chantage” en “pure intimidatie van de democratie”. VVD-Kamerleden stellen dat activisten geen voorwaarden kunnen stellen aan het beleid van de regering.
PVV en JA21 spraken van “politiek extremisme dat steeds verder ontspoort”.
Aan de andere kant tonen sommige linkse politici begrip voor de woede van de demonstranten, al keuren ze de dreiging met blokkades af.
Een PvdA-woordvoerder zei: “Iedereen mag demonstreren, maar het platleggen van een land is niet de manier om gehoord te worden.”
Publieke opinie verdeeld
Op sociale media wordt fel gediscussieerd over de actie. Sommigen vinden het dapper dat Extinction Rebellion haar invloed gebruikt om aandacht te vragen voor humanitaire misstanden.
Anderen vinden dat de beweging de grens overschrijdt door burgers te gijzelen met verstorende acties.
De hashtag #XRdreigtNederlandPlat werd dinsdagochtend al duizenden keren gebruikt op X.
Onder de reacties valt op dat veel mensen vinden dat XR het verkeerde doelwit kiest. “Ze moeten vechten tegen CO₂-uitstoot, niet tegen Israël,” schrijft een gebruiker.
Een groeiende radicalisering?
De afgelopen jaren is de toon van Extinction Rebellion merkbaar harder geworden. Waar de groep begon als een idealistische klimaatbeweging die pleitte voor bewustwording, lijkt ze steeds vaker de confrontatie te zoeken met overheid en bedrijven.
Door zich nu te mengen in internationale politiek, riskeert XR dat ze haar brede steun in Nederland verliest.
Volgens politicologen is dit een klassiek voorbeeld van “activistische radicalisering”: een beweging die begint met sympathie, maar uiteindelijk wordt gedomineerd door haar extremere vleugel.
Als de dreiging van grootschalige blokkades werkelijkheid wordt, zou dat de publieke steun verder kunnen doen afbrokkelen.
De komende dagen worden beslissend
Voor nu blijft het afwachten hoe het kabinet reageert op het ultimatum. Tot dusver lijkt er geen sprake van dat Nederland economische sancties tegen Israël zal instellen.
De premier heeft eerder gezegd dat hij “alle partijen oproept tot kalmte” en dat Nederland “streeft naar diplomatieke oplossingen”.
Als Extinction Rebellion haar dreigement doorzet, kan dat leiden tot grote verstoringen van het openbaar vervoer en het dagelijkse leven. De vraag is dan vooral hoe ver de politie zal gaan om zulke acties te voorkomen of te beëindigen.
Conclusie
Met haar nieuwe ultimatum trekt Extinction Rebellion de lijn verder door dan ooit tevoren.
Wat begon als een klimaatbeweging, is uitgegroeid tot een organisatie die het politieke establishment rechtstreeks uitdaagt. Of dit de gewenste verandering brengt of juist averechts werkt, zal snel blijken.
Eén ding staat vast: woensdagmiddag om 12:00 uur wordt een belangrijk moment – voor XR, voor het kabinet, en misschien wel voor heel Nederland.
