Vrijdagochtend wordt voor veel weggebruikers een uitdaging. Het KNMI heeft namelijk voor bijna het hele land Code Geel afgegeven vanwege grote kans op gladheid.
Door dalende temperaturen, natte wegdekken en mogelijk winterse buien wordt het verkeer geconfronteerd met omstandigheden die plotseling kunnen omslaan.
Bruggen, viaducten en schaduwplekken worden als extra risicovol aangemerkt, waardoor voorzichtig rijden noodzakelijk is.
Terwijl de meeste mensen nog slapen, duiken de temperaturen in de nacht terug richting het vriespunt. Dit zorgt voor een dun laagje ijs op wegen die eerder op de dag nat zijn geworden.
Het KNMI waarschuwt daarom nadrukkelijk dat bestuurders vrijdag rekening moeten houden met langere reistijden, aangepaste snelheid en onverwachte gladheid op plekken waar dat normaal nauwelijks voorkomt.
Waarom Code Geel is afgegeven
De waarschuwing geldt vanaf donderdagavond 23.00 uur tot vrijdagochtend rond 09.00 uur. In die periode is de kans op bevriezing van natte wegen het grootst.
De nacht brengt namelijk een combinatie van wegafkoeling, opklaringen en vocht uit eerdere neerslag. Dat is precies de mix die leidt tot plotselinge ijzelplekken.
Winterse buien kunnen het nog verraderlijker maken. Lichte sneeuwval of hagel kan een wegdek binnen enkele seconden glad maken, zelfs in gebieden waar de temperatuur net boven nul lijkt te blijven.
Het KNMI benadrukt dat vooral automobilisten alert moeten zijn tijdens de ochtendspits, omdat veel ongelukken gebeuren wanneer mensen te laat doorhebben dat het wegdek spekglad is geworden.
Om die reden adviseert het weerinstituut om vroegtijdig te vertrekken, snelheid te matigen en geen risicovolle rijmanoeuvres uit te voeren.
Waar in Nederland het gladst wordt
De waarschuwing geldt voor een groot deel van Nederland, maar vooral in het noorden en oosten is de situatie het meest kritisch.
Provincies zoals Noord-Holland, Friesland, Groningen, Drenthe, Overijssel, Gelderland, Flevoland, Noord-Brabant en Limburg kunnen te maken krijgen met verraderlijke gladheid door bevriezing en winterse neerslag.
In deze provincies wordt verwacht dat het kwik het laagst zakt en dat de kans op plotselinge gladheidsvorming het grootst is.
Vooral in Friesland, Groningen en Drenthe wordt rekening gehouden met lichte sneeuwval, waardoor bruggen en open gebieden binnen minuten gevaarlijk kunnen worden.
Ook in Utrecht en Overijssel neemt de kans op gladheid toe, vooral op wegen waar overdag veel verkeer rijdt en het wegdek daardoor vochtig blijft.
Rijkswaterstaat staat paraat
Rijkswaterstaat heeft al aangekondigd flink te strooien op de belangrijkste routes. Strooiwagens staan standby en kunnen direct uitrukken zodra de temperatuur tot rond of onder het vriespunt daalt.
Grote verkeersaders zoals de A1, A2, A6, A12 en A28 worden preventief behandeld om zoveel mogelijk ongelukken te voorkomen.
Toch benadrukt Rijkswaterstaat dat strooien niet betekent dat wegen veilig zijn. Zout werkt minder goed op extreem koude wegdelen of bij plotselinge sneeuwval.
Vooral in de buurt van bruggen, viaducten en bosrijke wegen kan het strooizout geen volledige bescherming bieden.
Automobilisten moeten daarom niet blind vertrouwen op strooiacties, maar altijd alert blijven en hun snelheid aanpassen aan de omstandigheden.
Rijgedrag dat het verschil maakt
Voor veel weggebruikers voelt gladheid altijd onverwacht aan. Maar volgens verkeersdeskundigen zijn er simpele richtlijnen die ongelukken kunnen voorkomen. Een aangepaste rijstijl is essentieel wanneer Code Geel geldt.
Extra afstand houden is één van de belangrijkste adviezen. De remafstand kan op een glad wegdek tot wel drie keer zo groot worden.
Ook abrupt remmen, scherpe stuurbewegingen of plotseling optrekken kan leiden tot slippen. Het advies is daarom om rustig te rijden, zeker op kwetsbare stukken weg.
Weggebruikers worden aangeraden om winterbanden te controleren en, indien nodig, te vervangen. Een goed profiel kan het verschil maken tussen grip houden of controle verliezen.
Ook het volledig vullen van de brandstoftank is verstandig, voor het geval het verkeer langere tijd stil komt te staan door opstoppingen of ongevallen.
Strengere regels voor vrachtverkeer
Vrachtwagens en andere zware voertuigen krijgen tijdens winterse omstandigheden te maken met extra beperkingen.
Vooral het vervoer van gevaarlijke stoffen wordt strenger gecontroleerd. Wanneer het zicht minder dan 200 meter is door sneeuw of mist, mogen deze transporten niet rijden. Het doel is om het risico op grote incidenten te verkleinen.
Chauffeurs van zware voertuigen moeten bovendien strengere veiligheidsrichtlijnen volgen. Hun remafstand is aanzienlijk groter dan die van personenauto’s, waardoor een klein foutje grote gevolgen kan hebben.
Transportbedrijven zijn daarom verplicht hun planning aan te passen, ritten eventueel uit te stellen en chauffeurs te voorzien van de laatste informatie.
Waarom schaduwplekken en bruggen extra gevaarlijk zijn
Veel weggebruikers onderschatten hoe verschillend de temperatuur op bepaalde delen van de weg kan zijn. Bruggen en viaducten bevriezen sneller dan andere rijstroken, omdat ze aan alle kanten worden blootgesteld aan koude lucht.
Hierdoor kan het wegdek daar enkele graden kouder zijn dan op een normale weg.
Ook schaduwrijke plekken – bijvoorbeeld onder bomen of langs gebouwen – blijven langer vochtig en koud. Daardoor kan het daar plotseling ijzig worden, zelfs als de rest van de weg goed berijdbaar lijkt.
Het zijn precies dit soort plekken die automobilisten verrassen en waar de meeste glijders ontstaan.
Situatie wordt continu in de gaten gehouden
Het KNMI blijft gedurende de nacht en ochtend de situatie nauwlettend volgen. Afhankelijk van hoe snel temperaturen dalen of stijgen, kan de waarschuwingscode worden aangepast.
Voorlopig blijft het bij Code Geel, omdat verwacht wordt dat de gladheid rond het middaguur grotendeels verdwenen is.
Weggebruikers kunnen het beste vlak voor vertrek de actuele situatie checken via de KNMI-app of de officiële website. Deze worden continu bijgewerkt zodat automobilisten niet worden overvallen door plotselinge veranderingen.
Rond het middaguur verbetering, maar voorzichtig blijven
Naar verwachting stijgen de temperaturen tegen de middag voldoende om de gladheid te verminderen. Toch blijft voorzichtigheid nodig, zeker op plekken waar weinig zonlicht komt. Het kan lokaal langer glad blijven dan voorspeld.
Wie vrijdagochtend de weg op moet, doet er goed aan extra tijd in te plannen. De combinatie van winterse buien en wegdekbevriezing maakt de ochtendspits gevaarlijker dan normaal, en vertragingen liggen voor de hand.
