De beveiliging van Geert Wilders, leider van de PVV, is al jarenlang een van de meest besproken en tegelijkertijd meest omstreden onderwerpen in de Nederlandse politiek.
De politicus leeft sinds 2004 onder zware bescherming vanwege serieuze bedreigingen, vooral na de moord op Theo van Gogh.
Inmiddels zijn de beveiligingsmaatregelen rond Wilders uitgegroeid tot een van de duurste en meest omvangrijke beveiligingsoperaties die Nederland ooit heeft gekend. En die prijskaartjes lopen ieder jaar verder op.
Leven onder permanente dreiging
Geert Wilders staat al meer dan twintig jaar onder constante bewaking. Zijn situatie is uniek in Nederland: geen enkele andere politicus leeft al zo lang onder permanente dreiging.
Sinds zijn naam op dodenlijsten van extremisten verscheen, is er een speciaal team van de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB) dat zich dag en nacht bezighoudt met zijn veiligheid.
Wilders zelf noemt het leven onder deze omstandigheden een “gouden kooi”. Hij kan nergens zomaar heen, elke beweging moet worden gepland en beveiligd.
Zelfs een simpele wandeling, restaurantbezoek of werkdag in de Tweede Kamer vergt uitgebreide coördinatie tussen beveiligers, politie en inlichtingendiensten. De prijs van die continue waakzaamheid? Een bedrag dat inmiddels in de tientallen miljoenen loopt.
De astronomische kosten
Volgens schattingen van veiligheidsexperts en rapporten die in de loop der jaren naar buiten zijn gekomen, bedragen de kosten van de beveiliging van Geert Wilders jaarlijks tussen de 5 en 10 miljoen euro.
Dat is inclusief het personeel, voertuigen, logistieke planning, veiligheidsapparatuur en internationale beveiligingsondersteuning wanneer Wilders zich buiten Nederland begeeft.
Het is moeilijk om exacte cijfers te noemen, omdat de overheid om veiligheidsredenen nooit officiële bedragen bevestigt.
Toch komen er regelmatig schattingen naar buiten via parlementaire vragen, begrotingen en bronnen binnen justitie. Sommige analisten spreken zelfs van een totale kostenpost van ruim 100 miljoen euro sinds Wilders onder permanente bewaking leeft.
Dat bedrag is uitzonderlijk hoog, maar volgens deskundigen onvermijdelijk gezien de ernst van de dreiging. De politicus is al decennialang doelwit van islamitische extremisten, en ook in recente jaren blijft de dreiging hoog. Elk risico, hoe klein ook, wordt door de veiligheidsdiensten zeer serieus genomen.
Waarom de beveiliging zó intensief is
De beveiliging van Wilders gaat veel verder dan een paar bodyguards. Hij wordt continu omringd door zwaarbewapende beveiligers, rijdt in gepantserde voertuigen en verblijft in streng beveiligde locaties.
Zijn woonadres is geheim en zelfs binnen politieke kringen weten maar weinig mensen waar hij verblijft.
De DKDB, die normaal gesproken leden van het koningshuis en buitenlandse hoogwaardigheidsbekleders beschermt, heeft voor Wilders een speciaal team samengesteld. Dat team bestaat uit tientallen beveiligers die in ploegendiensten werken, ondersteund door observatieteams, coördinatoren en analisten die dreigingen monitoren.
Daarnaast worden ook zijn woonomgeving, werkroutes en vergaderlocaties voortdurend gescreend. Er zijn afspraken met lokale politie, het Openbaar Ministerie en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
Alles bij elkaar vormt dit een beveiligingsnetwerk dat vergelijkbaar is met dat van een staatshoofd.
De gevolgen voor Wilders persoonlijk
Hoewel het prijskaartje indrukwekkend is, betaalt Wilders zelf een andere prijs: zijn vrijheid. Hij leeft een strikt gecontroleerd bestaan, zonder spontane uitstapjes of sociale contacten buiten zijn beveiligingskring.
In interviews heeft hij herhaaldelijk aangegeven dat zijn leven “niet normaal” is en dat hij dat als een zwaar offer ziet voor zijn politieke missie.
Zijn sociale leven is vrijwel volledig verdwenen. Hij ontvangt nauwelijks bezoek, heeft geen openbaar privéadres en kan niet zonder beveiliging de straat op.
Zelfs verkiezingscampagnes zijn een logistieke nachtmerrie: elk bezoek aan een stad vereist voorafgaande planning met lokale autoriteiten, politie en marechaussee.
Wie betaalt de rekening?
De volledige kosten van de beveiliging worden gedragen door de Nederlandse staat. Dat betekent dat de belastingbetaler in feite opdraait voor de bescherming van Wilders. En daarover is regelmatig politieke discussie.
Critici vinden dat de kosten buitensporig zijn en vragen zich af of de beveiliging niet soberder kan. Maar de meeste partijen erkennen dat er geen alternatief is.
De dreiging tegen Wilders is reëel en structureel. Als de overheid zijn beveiliging zou versoberen, zou dat volgens experts onverantwoord zijn en een gevaar vormen voor zijn leven én voor de openbare orde.
Discussie over transparantie
Wat de discussie extra gevoelig maakt, is dat de overheid nauwelijks openheid van zaken geeft. Exacte bedragen, locaties en details worden geheim gehouden om veiligheidsredenen. Toch zorgt dat gebrek aan transparantie geregeld voor wantrouwen in de politiek.
Sommige Kamerleden hebben meermaals geprobeerd om de beveiligingskosten inzichtelijker te maken. Ze vinden dat het parlement recht heeft te weten hoeveel belastinggeld er naar individuele beveiligingstrajecten gaat.
Andere politici waarschuwen juist dat openheid het risico verhoogt dat kwaadwillenden patronen of zwakke plekken kunnen ontdekken.
De NCTV houdt daarom de cijfers strikt vertrouwelijk. Alleen in de begroting van het ministerie van Justitie en Veiligheid wordt een globaal bedrag genoemd voor “persoonlijke beveiliging van personen in het publieke domein”, zonder namen of specifieke posten.
Internationale vergelijking
In vergelijking met andere landen is de beveiliging van Geert Wilders uitzonderlijk zwaar én kostbaar. Alleen in situaties waarin politieke leiders structureel worden bedreigd – zoals in Israël of de Verenigde Staten – worden vergelijkbare maatregelen getroffen.
Toch is het in Nederland ongekend dat één politicus al meer dan twintig jaar zo’n intensieve bescherming nodig heeft. Geen andere Europese parlementariër leeft onder zulke omstandigheden. Zelfs voormalige premiers of ministers krijgen na hun ambtstermijn zelden nog beveiliging op dit niveau.
Wat zegt dit over Nederland?
De situatie rond Wilders werpt een schaduw over de Nederlandse democratie. Enerzijds benadrukt het hoe ernstig de dreiging tegen volksvertegenwoordigers kan zijn. Anderzijds roept het vragen op over vrijheid van meningsuiting, tolerantie en veiligheid.
Het feit dat een gekozen politicus in zijn eigen land niet vrij over straat kan, zegt veel over de spanning tussen democratische waarden en extremisme. Veel Nederlanders zien Wilders’ situatie dan ook als een pijnlijke illustratie van hoe kwetsbaar de samenleving is geworden.
Een dure, maar noodzakelijke bescherming
Of de beveiliging van Geert Wilders “te duur” is, blijft een lastige vraag. Feit is dat het leven van een volksvertegenwoordiger letterlijk op het spel staat. Zolang de dreiging reëel blijft, zullen de beveiligingskosten hoog blijven.
De overheid houdt de situatie voortdurend tegen het licht, maar het risico dat één fout of bezuiniging fataal kan zijn, maakt dat er geen ruimte is voor concessies.
De bescherming van Wilders is daarmee niet alleen een persoonlijke kwestie, maar ook een symbool van de bescherming van de democratie zelf.
Conclusie
De beveiliging van Geert Wilders is een van de duurste en meest langdurige beveiligingsoperaties in Nederland. Jaarlijks kost het de staat miljoenen euro’s om zijn veiligheid te garanderen.
Achter dat bedrag schuilt echter een diepere realiteit: een politicus die al twee decennia leeft zonder vrijheid, onder constante dreiging, en een land dat worstelt met de balans tussen vrijheid en veiligheid.
Zolang de dreiging blijft bestaan, zullen de kosten blijven stijgen. En hoe absurd de bedragen ook klinken, één ding is duidelijk: het alternatief is ondenkbaar.
