De keuze tussen de airfryer en de oven blijft een veelbesproken onderwerp in de keuken. Met de opkomst van de airfryer als snel, gemakkelijk en vetarm alternatief voor frituren, rijst de vraag: is de airfryer daadwerkelijk gezonder dan de traditionele oven?
De nieuwe consumentenwijzer werpt licht op deze discussie en geeft verrassende inzichten.
Wat maakt de airfryer zo populair?
De airfryer is razendsnel in populariteit gestegen, en dat is niet zonder reden. Het apparaat belooft krokante gerechten zonder grote hoeveelheden olie, wat het ideaal maakt voor liefhebbers van gefrituurd voedsel die toch bewust bezig zijn met hun gezondheid.
De airfryer werkt door hete lucht rond het voedsel te laten circuleren, waardoor een knapperig laagje ontstaat. Hierdoor is vaak slechts een theelepel olie nodig om hetzelfde resultaat te behalen als bij traditioneel frituren. Vooral snacks zoals frietjes, kipnuggets en kroketten kunnen hierdoor een stuk minder vet bevatten.
Daarnaast biedt de airfryer gebruiksgemak: het apparaat is compact, snel op temperatuur en makkelijk schoon te maken. Dit maakt het aantrekkelijk voor mensen die snel iets willen bereiden zonder te veel gedoe. Vooral huishoudens met weinig tijd zien de airfryer als een handige aanvulling op de keukenapparatuur.
Is de airfryer echt gezonder dan de oven?
Hoewel de airfryer minder olie gebruikt dan een traditionele friteuse, is het niet altijd gezonder dan een oven. De consumentenwijzer wijst erop dat het verschil in vetgehalte tussen gerechten uit de airfryer en de oven vaak minimaal is, vooral als de oven op de juiste manier wordt gebruikt.
Bij ovengerechten wordt doorgaans ook weinig tot geen olie gebruikt, vooral bij grillen of roosteren. Bovendien worden gerechten in de oven vaak op een rooster geplaatst, waardoor overtollig vet weg kan druipen. Hierdoor zijn ovenmaaltijden in veel gevallen net zo vetarm als airfryer-gerechten.
Het verschil zit vaak in de bereidingstechniek en de temperatuur. De airfryer werkt bij een hogere temperatuur en kortere baktijd, terwijl de oven doorgaans lagere temperaturen en langere baktijden hanteert. Dit kan invloed hebben op de structuur van het gerecht: airfryer-gerechten worden sneller krokant, terwijl ovenmaaltijden vaak gelijkmatiger garen.
Hoe zit het met voedingsstoffen?
Een ander belangrijk punt is het behoud van voedingsstoffen. De bereidingstemperatuur en -duur spelen hier een cruciale rol. In de airfryer worden gerechten vaak korter en bij een hogere temperatuur bereid, wat kan leiden tot verlies van bepaalde vitamines, zoals vitamine C.
De oven daarentegen werkt doorgaans met langere baktijden en lagere temperaturen, waardoor voedingsstoffen beter behouden kunnen blijven. Dit geldt met name voor groenten en magere eiwitten. Door groenten te roosteren in de oven, blijven vezels en antioxidanten vaak beter intact.
Wat zegt de wetenschap over voedingswaarde?
Onderzoek toont aan dat frituren bij hoge temperaturen, zoals vaak gebeurt in de airfryer, tot verlies van bepaalde antioxidanten kan leiden. Vooral groentes met veel vitamine C, zoals paprika en broccoli, zijn gevoelig voor temperatuurverschillen.
De consumentenwijzer benadrukt daarom dat het belangrijk is om de juiste bereidingstechniek te kiezen, afhankelijk van het gerecht. Groenten die langer de tijd krijgen om te garen, behouden vaak meer voedingswaarde dan gerechten die snel en heet worden bereid.
Acrylamide: een gezondheidsrisico?
Een veelbesproken onderwerp rondom airfryers is de vorming van acrylamide, een mogelijk schadelijke stof die ontstaat bij het bakken van zetmeelrijke producten bij hoge temperaturen. De consumentenwijzer benadrukt dat dit niet alleen een probleem van de airfryer is, maar ook van de oven.
Frietjes en aardappelproducten bevatten bijvoorbeeld meer acrylamide wanneer ze te lang of te heet worden gebakken. Om de vorming van acrylamide te beperken, adviseert de consumentenwijzer om aardappelen eerst even te weken en vervolgens korter te bakken op een lagere temperatuur.
Dit probleem doet zich vooral voor bij temperaturen boven de 180 graden Celsius. De airfryer bereikt deze temperatuur sneller dan de oven, waardoor er meer risico is op acrylamidevorming bij onjuiste bereiding.
Calorieën en vetgehalte vergeleken
Een ander punt van overweging is het calorie- en vetgehalte. Gerechten die normaal gefrituurd worden, bevatten aanzienlijk minder vet uit de airfryer dan uit de friteuse. In vergelijking met de oven is het verschil echter minder groot.
Een portie ovenfriet van 150 gram bevat bijvoorbeeld gemiddeld 150 kcal, terwijl dezelfde portie uit de airfryer ongeveer 130 kcal bevat. Het verschil zit vooral in het gebruik van olie: bij de oven wordt vaak een klein beetje olie toegevoegd, terwijl bij de airfryer soms helemaal geen olie nodig is.
Kip uit de oven, bijvoorbeeld gemarineerde drumsticks, heeft vaak een sappiger resultaat door de gelijkmatige garing. In de airfryer kan kip soms uitdrogen door de intensieve luchtcirculatie. Hierdoor kan het caloriegehalte van luchtig gebakken gerechten uit de airfryer zelfs iets hoger zijn omdat het vochtverlies groter is.
Smaakverschil: krokant of sappig?
Een van de redenen waarom veel mensen de airfryer verkiezen, is de krokantheid van het eindresultaat. De hete lucht zorgt ervoor dat de buitenkant snel dichtschroeit, wat een knapperige bite geeft. Bij de oven kan het resultaat soms minder krokant zijn, vooral als er geen heteluchtfunctie is.
Aan de andere kant blijft voedsel uit de oven vaak sappiger, vooral bij het bereiden van vlees. De langere baktijd zorgt ervoor dat het vlees gelijkmatig gaart en minder snel uitdroogt. Vooral grotere stukken vlees, zoals braadstukken of kippenpoten, profiteren van deze langzame bereiding.
Praktische overwegingen: snelheid en gebruiksgemak
Naast gezondheid is gebruiksgemak een belangrijke factor. De airfryer heeft als voordeel dat gerechten sneller klaar zijn door de compacte ruimte en intensieve luchtcirculatie. Een portie friet kan bijvoorbeeld in 15 minuten goudbruin en krokant zijn, terwijl de oven hier vaak 25 tot 30 minuten voor nodig heeft.
De oven biedt daarentegen meer ruimte, wat handig is als er voor meerdere personen gekookt wordt. Daarnaast kan de oven veelzijdiger zijn, vooral voor ovenschotels, gebak en grotere stukken vlees.
Wat zegt de nieuwe consumentenwijzer?
De consumentenwijzer concludeert dat er geen eenduidig antwoord is op de vraag wat gezonder is: de airfryer of de oven. Het hangt sterk af van wat je klaarmaakt en hoe je dit doet. Voor gefrituurde snacks is de airfryer een gezonder alternatief dan de friteuse, maar vergeleken met de oven is het verschil niet altijd significant.
Conclusie: kies bewust voor jouw gerecht
Zowel de airfryer als de oven hebben hun voordelen. De airfryer is sneller en levert krokante resultaten, terwijl de oven veelzijdiger is en voedingsstoffen beter kan behouden. Het belangrijkste is om te kijken naar het soort gerecht en de bereidingswijze. Voor frietjes en snacks is de airfryer vaak een goede keuze, terwijl de oven uitblinkt bij ovenschotels en geroosterde groenten.
Door bewust om te gaan met kooktechnieken en ingrediënten, maak je met beide apparaten gezonde en smakelijke maaltijden. Uiteindelijk gaat het om de balans en de juiste keuzes in de keuken.
