D66-lijsttrekker Rob Jetten heeft tijdens de presentatie van het verkiezingsprogramma duidelijk gemaakt dat zijn partij na de verkiezingen van 29 oktober niet zal deelnemen aan een rechts kabinet.
Daarmee neemt hij stelling tegenover VVD-leider Dilan Yesilgöz, die juist inzet op een centrumrechtse coalitie. Jetten benadrukte dat Nederland behoefte heeft aan een breed nationaal kabinet waarin linkse en rechtse partijen samenwerken om echte doorbraken te realiseren.
Waarom D66 geen rechts kabinet wil
Volgens Rob Jetten heeft Nederland de afgelopen anderhalf jaar al kunnen ervaren hoe een rechts kabinet functioneert, en de uitkomst noemt hij ronduit teleurstellend.
Hij stelde dat dit beleid heeft geleid tot een “puinhoop”, waarbij belangrijke problemen niet zijn opgelost maar juist zijn vergroot. Voor D66 is dat reden genoeg om een duidelijke grens te trekken. De partij sluit deelname aan een puur rechts kabinet definitief uit.
Jetten ziet meer in een zogenoemd nationaal kabinet, waarin partijen vanuit beide politieke flanken samenwerken.
Hij stelt dat dit de enige manier is om Nederland weer in beweging te krijgen. Vooral op thema’s als wonen, klimaat en sociale zekerheid denkt D66 dat er een brede coalitie nodig is om de nodige veranderingen door te voeren.
Botsing met Dilan Yesilgöz
De uitspraak van Jetten staat lijnrecht tegenover die van VVD-leider Dilan Yesilgöz. Zij liet eerder weten weinig te zien in samenwerking met GroenLinks-PvdA en gaf de voorkeur aan een centrumrechtse coalitie.
In haar plannen zouden partijen als BBB, JA21 en eventueel D66 of het CDA samen kunnen werken, mits de PVV buiten de deur wordt gehouden.
Maar zonder steun van D66 lijkt dat plan moeilijk haalbaar. De huidige peilingen laten zien dat een centrumrechtse samenwerking zonder D66 geen meerderheid heeft. Daarmee zet Jetten de VVD voor een strategisch probleem in de formatie die na de verkiezingen volgt.
Nieuwe steden en een kunstmatig eiland
Naast de politieke koers kwam D66 ook met opvallende voorstellen in het verkiezingsprogramma. Een van de meest in het oog springende plannen is de bouw van tien nieuwe steden. Daarmee wil de partij de hardnekkige woningnood in Nederland aanpakken.
Bijzonder is dat een van deze steden op een kunstmatig eiland in het IJsselmeer moet verrijzen. Het idee van bouwen op water is niet nieuw – ook partijen als de ChristenUnie en de VVD hebben dit eerder geopperd – maar D66 maakt er nu een concreet speerpunt van.
Jetten benadrukt dat Nederland groot moet durven denken om de woningcrisis te doorbreken. Volgens hem is het de hoogste tijd om het idee los te laten dat dingen niet mogelijk zijn. Optimisme en innovatie moeten volgens de partij het land vooruit helpen.
Hypotheekrenteaftrek verder afbouwen
Ook op financieel gebied wil D66 flinke hervormingen doorvoeren. De hypotheekrenteaftrek, al jarenlang onderwerp van discussie, moet volgens de partij verder worden afgebouwd. Huiseigenaren met dure woningen gaan daarbij een hogere eigenwoningforfait betalen.
Op die manier wil D66 de woningmarkt eerlijker maken en meer middelen vrijmaken om te investeren in betaalbare woningen voor starters en gezinnen.
Veranderingen in de WW
Een ander belangrijk punt in het verkiezingsprogramma gaat over de werkloosheidsuitkering (WW). D66 stelt voor om mensen die net hun baan verliezen tijdelijk een hogere uitkering te geven. Daar staat wel tegenover dat de duur van de uitkering korter wordt.
Het idee hierachter is dat werklozen in de eerste periode meer financiële zekerheid krijgen, maar ook sneller worden gestimuleerd om nieuw werk te vinden.
Dit voorstel past binnen de bredere visie van de partij, waarin sociale zekerheid en prikkels om aan het werk te gaan hand in hand moeten gaan.
Erfbelasting omhoog voor grote vermogens
Om de inkomens- en vermogensongelijkheid in Nederland terug te dringen, wil D66 de erfbelasting verhogen voor hogere erfenissen.
Kleine erfenissen blijven grotendeels buiten schot, maar wie een groot bedrag nalaat of ontvangt, gaat meer belasting betalen. De partij ziet dit als een eerlijke manier om bij te dragen aan de samenleving en tegelijkertijd de kloof tussen rijk en arm te verkleinen.
De introductie van de Nederlandpas
Een van de meest concrete en publieksvriendelijke voorstellen van D66 is de invoering van een zogenoemde Nederlandpas.
Met deze kaart kunnen reizigers voor een vast laag bedrag buiten de spits gebruikmaken van bus, tram, metro en trein in heel het land.
Volgens Jetten is dit een belangrijke stap om reizen betaalbaarder en toegankelijker te maken. Tegelijkertijd hoopt D66 hiermee meer mensen uit de auto en in het openbaar vervoer te krijgen, wat goed zou zijn voor het milieu én de doorstroming op de wegen.
Optimisme en groot denken als sleutel
De rode draad in het verkiezingsprogramma van D66 is duidelijk: de partij wil af van de behoudende houding die volgens hen de afgelopen jaren de overhand had.
Jetten stelt dat Nederland vastzit in een situatie waarin vooral wordt gekeken naar wat allemaal niet kan. Hij wil dat doorbreken met een positieve en ambitieuze aanpak.
Grote projecten zoals nieuwe steden, investeringen in duurzaamheid en een eerlijker belastingstelsel moeten volgens D66 het land nieuw elan geven.
Daarbij blijft de partij vasthouden aan het idee dat samenwerking tussen links en rechts noodzakelijk is. Alleen dan, zo stelt Jetten, kunnen de grote uitdagingen van deze tijd écht worden aangepakt.
Wat betekenen de plannen voor kiezers?
Voor kiezers betekent dit programma dat D66 een duidelijke keuze maakt. Wie hoopt op een rechts kabinet met VVD, BBB en JA21 kan de steun van D66 vergeten.
Daartegenover staat dat de partij groot inzet op woningbouw, eerlijkere belastingen en betere bereikbaarheid met het openbaar vervoer.
Met deze mix van sociaal-liberale standpunten en ambitieuze projecten hoopt D66 zich te onderscheiden in de verkiezingsstrijd. De komende weken zal blijken of kiezers zich aangesproken voelen door het optimisme en de vernieuwingsdrang van Rob Jetten en zijn team.
Bron: Tubantia
