De Ramadan is voor miljoenen moslims wereldwijd een periode van bezinning, discipline en spirituele groei. Ook in Nederland wordt deze heilige maand ieder jaar door een grote groep mensen beleefd.
Maar ondanks het feit dat de Ramadan allang geen onbekend begrip meer is, ervaren veel moslims nog steeds onbegrip op de werkvloer.
Twee vrouwen, Farida en Samira, doen hun verhaal en hebben een duidelijke boodschap: een beetje respect is het minste wat je kunt geven.
Wat Ramadan écht betekent
Voor Farida en Samira draait Ramadan niet alleen om het niet eten of drinken van zonsopkomst tot zonsondergang. Het is een periode van zelfreflectie, geduld en toewijding. De dag begint vroeg, vaak nog voor de zon opkomt, met een lichte maaltijd om de vastendag door te komen.
Daarna volgt een lange dag waarin geen hap of slok wordt genomen – ook geen water. Het vasten duurt tot de avond, wanneer het tijd is om het vasten te verbreken met een maaltijd die vaak in het teken staat van familie en gemeenschap.
Maar waar thuis begrip en warmte vanzelfsprekend zijn, blijkt dat op de werkvloer vaak anders te liggen.
“Mensen zien alleen dat je niet eet of drinkt, maar begrijpen niet wat het voor ons betekent,” vertelt Samira. Voor haar is het pijnlijk als collega’s flauwe grappen maken of haar keuzes in twijfel trekken.
Onbegrip en flauwe opmerkingen op het werk
Voor Farida, die in een fabriek werkt, zijn de fysieke uitdagingen groot. “Je bent de hele dag in beweging, tilt zware dingen en hebt geen water om even op krachten te komen,” legt ze uit.
Toch verwacht haar leidinggevende dat ze hetzelfde tempo aanhoudt als normaal. “Het is alsof ze denken: je hebt hiervoor gekozen, dus je moet maar doorbijten. Maar zo simpel is het niet. Dit is een onderdeel van wie wij zijn.”
Samira, die op kantoor werkt, loopt tegen andere obstakels aan. Ze merkt dat er weinig ruimte is voor simpele aanpassingen.
“Als ik vraag om een vergadering later op de dag te plannen, omdat ik dan wat meer energie heb, krijg ik te horen: je bent toch een professional? Dan moet dat geen probleem zijn.” Het lijkt alsof er begrip is voor alles – behalve voor haar geloof.
Het onbegrip gaat soms nog verder. “Kun je niet gewoon stiekem een slok water nemen?” vroeg een collega ooit. Voor Samira voelt dat bijna als een belediging. “Alsof dit een spelletje is en geen serieuze traditie die al generaties in onze families leeft.”
Waarom respect zo belangrijk is
Farida benadrukt dat niemand om speciale behandeling vraagt. “We willen gewoon ons werk doen. We vragen niet om minder uren, we willen geen uitzonderingen.
Het enige dat we vragen is een beetje begrip.” Ze vindt het opvallend dat Nederlanders trots zijn op hun tolerantie, maar dat dit niet altijd geldt voor religieuze tradities zoals het vasten. “Nederlanders hebben respect voor zoveel dingen, waarom is dit dan zo lastig?”
Voor veel moslims roept dit gevoel van onbegrip herinneringen op aan hun ouders en grootouders. Zij kwamen decennia geleden naar Nederland, in een tijd waarin halal eten nauwelijks verkrijgbaar was en moskeeën schaars waren.
Toch hielden zij vast aan hun geloof en tradities, terwijl zij hun plek in de samenleving bevochten. “We zijn nu jaren verder, en nog steeds moeten we soms vechten voor iets simpels als respect,” zegt Samira.
Kleine gebaren, groot verschil
Het mooie is: het hoeft allemaal niet zo ingewikkeld te zijn. Een beetje flexibiliteit en vriendelijkheid kunnen het verschil maken.
Een leidinggevende die rekening houdt met de werktijden, of een collega die vraagt hoe het vasten gaat – dat soort kleine gebaren betekenen ontzettend veel.
Samira herinnert zich een moment dat haar echt raakte. “Een collega bood spontaan aan om een meeting te verzetten. Hij zei: ‘Je hebt vast meer energie na zonsondergang.’ Dat vond ik zo attent. Het kostte hem niks, maar voor mij voelde het als een groot gebaar van respect.”
Waarom wederzijds begrip de sleutel is
Het draait niet om privileges of uitzonderingen. Het gaat om erkenning en respect. Voor moslims is Ramadan een heilige maand waarin geloof en discipline centraal staan.
Voor niet-moslims is het een kans om empathie en tolerantie te tonen – waarden waar Nederland zo trots op is.
En dat respect werkt twee kanten op. Moslims in Nederland passen zich dagelijks aan in een samenleving die niet volledig is ingericht op hun tradities.
Ze werken hard, dragen bij aan de maatschappij en houden zich aan regels. Het minste dat ze terugvragen, is dat collega’s hun keuze voor het vasten respecteren.
Conclusie: respect kost niets
Farida en Samira zijn duidelijk: “We vragen niet om vrijstelling, niet om uitzonderingen. Alleen om respect.” In een tijd waarin diversiteit steeds vaker wordt geprezen, blijft dit een simpel maar krachtig uitgangspunt.
Respect kost niets, maar levert zoveel op. Een vriendelijk woord, een beetje begrip, een kleine aanpassing – het zijn de dingen die een werkdag tijdens Ramadan draaglijk maken.
Misschien is dat wel de belangrijkste boodschap: het draait niet om grootse gebaren, maar om menselijkheid. En dat zou in een samenleving waarin we allemaal samenleven vanzelfsprekend moeten zijn.
