In Frankrijk heerst momenteel grote onrust door een flinke uitbraak van listeriose. De bacterie, die via voedsel wordt overgedragen, heeft inmiddels 21 mensen ziek gemaakt. Twee van hen zijn overleden, waaronder een vrouw met een kwetsbare gezondheid.
Franse autoriteiten hebben daarom direct ingegrepen en tientallen kazen uit de winkels gehaald. De situatie houdt niet alleen Frankrijk bezig, maar ook vakantiegangers en consumenten in andere landen kijken met zorgen mee.
Wat is er precies aan de hand?
De Franse ministeries van Volksgezondheid en Landbouw sloegen eerder deze week groot alarm. Uit onderzoek blijkt dat de besmettingen terug te leiden zijn naar verschillende kazen die zijn geproduceerd door het bedrijf Chavegrand.
Het gaat daarbij niet om rauwmelkse kazen, maar juist om gepasteuriseerde soorten, wat het extra zorgwekkend maakt.
Normaal gesproken wordt gepasteuriseerde kaas als relatief veilig gezien, omdat de verhitting bacteriën doodt. Toch zijn er aanwijzingen dat tijdens de productie iets is misgegaan waardoor de listeriabacterie heeft kunnen overleven.
Veertig kaassoorten uit de schappen gehaald
Uit voorzorg zijn maar liefst veertig soorten kaas teruggeroepen. Het gaat om een brede reeks populaire varianten zoals camembert, gorgonzola en verschillende soorten geitenkaas.
Grote supermarktketens, waaronder Carrefour, hebben de producten direct uit hun winkels verwijderd. Omdat de kazen landelijk verspreid zijn verkocht, is de terugroepactie enorm.
Dit is niet de eerste keer dat Frankrijk te maken heeft met een dergelijke maatregel. Eerder dit jaar vond er al een vergelijkbare terugroepactie plaats na een dreigende besmetting. Toch lijkt de huidige situatie ernstiger, omdat er daadwerkelijk doden zijn gevallen.
Hoe groot is het gevaar voor consumenten?
Listeriose is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de listeriabacterie. Deze bacterie kan voorkomen in voedsel, maar ook in dieren, grond en water.
In de meeste gevallen leidt een besmetting tot milde klachten zoals koorts, diarree of spierpijn. Voor gezonde mensen loopt het vaak met een sisser af.
Voor bepaalde groepen kan de ziekte echter levensgevaarlijk zijn. Zwangere vrouwen lopen bijvoorbeeld een groot risico, omdat de bacterie een miskraam of vroeggeboorte kan veroorzaken.
Ook ouderen en mensen met een zwak immuunsysteem kunnen ernstig ziek worden. In de meest ernstige gevallen kan listeriose leiden tot hersenvliesontsteking of bloedvergiftiging.
Nederland voorlopig buiten schot
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft laten weten dat er in Nederland nog geen besmettingen zijn gemeld die in verband staan met de Franse kazen.
Toch wordt consumenten aangeraden alert te blijven. Zeker vakantiegangers die recent in Frankrijk kaas hebben gekocht, doen er goed aan om hun producten te controleren.
Wie wil weten of een bepaald product tot de risicogroep behoort, kan terecht op de Franse website Rappel Conso. Daar staat een actueel overzicht van alle kazen die uit de handel zijn gehaald. Twijfel je, dan is het advies simpel: niet eten en weggooien.
Hoe herken je listeriose?
Het lastige van listeriose is dat de symptomen vaak pas dagen of zelfs weken na het eten van besmet voedsel optreden. Hierdoor kan het moeilijk zijn om de link te leggen met de bron.
Veelvoorkomende klachten zijn koorts, spierpijn, diarree en misselijkheid. Bij ernstige gevallen kan er hoofdpijn, nekstijfheid of verwardheid optreden – signalen dat de bacterie mogelijk hersenvliesontsteking veroorzaakt.
Omdat de klachten zo uiteenlopen, wordt de ziekte vaak niet meteen herkend. Dat maakt het des te belangrijker dat mensen uit risicogroepen extra voorzichtig zijn met risicoproducten zoals rauwmelkse kazen, zachte kazen en bepaalde vleeswaren.
Jaarlijks tientallen gevallen in Nederland
In Nederland worden jaarlijks gemiddeld zo’n 85 patiënten gemeld met een listeria-infectie, zo blijkt uit cijfers van het RIVM.
Hoewel dit aantal relatief laag is, wijst de ernst van de ziekte bij kwetsbare groepen op het belang van waakzaamheid. Vooral zwangere vrouwen krijgen regelmatig het advies om risicoproducten zoals brie, camembert of rauwe vleeswaren te vermijden.
De huidige Franse uitbraak laat zien dat zelfs gepasteuriseerde kazen niet altijd honderd procent veilig zijn. Het risico is klein, maar de gevolgen kunnen groot zijn.
Waarom juist kaas zo vaak in verband wordt gebracht met listeria
Kaas, en met name zachte kazen, zijn berucht als mogelijke bron van listeria. Dat komt doordat de bacterie zich goed kan ontwikkelen in vochtige, eiwitrijke producten die lang worden bewaard.
Waar veel bacteriën afsterven in de koelkast, kan listeria juist verder groeien bij lage temperaturen. Dit maakt kazen een ideaal milieu voor de bacterie, zeker als er tijdens de productie of verpakking iets fout gaat.
Wat kun je als consument doen?
Om het risico op een listeriabesmetting te verkleinen, geven voedselautoriteiten een aantal tips. Allereerst is het verstandig om altijd te controleren of een product op een terugroep-lijst staat, zeker wanneer je iets uit het buitenland hebt meegenomen.
Daarnaast is het belangrijk om producten goed gekoeld te bewaren en niet te lang na de houdbaarheidsdatum te eten.
Kwetsbare groepen zoals zwangere vrouwen en ouderen wordt vaak aangeraden om geen rauwmelkse kazen of ongepasteuriseerde zuivelproducten te eten.
Maar ook gepasteuriseerde producten zijn niet altijd zonder risico, zo blijkt uit de huidige situatie in Frankrijk. Voorzichtigheid blijft dus geboden.
Grote impact op de Franse kaasindustrie
Frankrijk staat bekend om zijn rijke kaas-traditie, met honderden soorten die wereldwijd populair zijn. Een uitbraak zoals deze raakt niet alleen de gezondheid van consumenten, maar ook de reputatie van de producenten en de economische belangen van de hele sector.
De terugroepactie van veertig soorten kaas kan miljoenen kosten en zorgt voor veel onzekerheid onder producenten én consumenten.
Conclusie: waakzaam blijven is het sleutelwoord
De listeriabesmetting in Frankrijk laat zien hoe kwetsbaar de voedselketen kan zijn. Hoewel het om een relatief zeldzame bacterie gaat, zijn de gevolgen soms dramatisch.
Twee mensen zijn inmiddels overleden en tientallen kazen zijn uit de schappen gehaald. Voor Nederland lijkt er voorlopig geen direct gevaar, maar alertheid blijft belangrijk – zeker voor mensen die zelf kazen uit Frankrijk hebben meegenomen.
Wie twijfelt, kan het beste de informatie op Rappel Conso raadplegen en geen risico nemen. Het motto blijft: beter voorkomen dan genezen.
