Een recent incident waarbij handhavers letterlijk op de vlucht sloegen voor een agressieve man, zorgt voor grote ophef. De beelden, massaal gedeeld op sociale media, tonen een situatie waarin de rollen volledig lijken omgedraaid: niet de gezagsdrager grijpt in, maar de burger domineert het toneel. En dat roept vragen op. Is dit nog het Nederland waarin respect voor autoriteit vanzelfsprekend was?
Het voorval is meer dan een geïsoleerd incident. Het laat een dieperliggend probleem zien: de veranderende houding tegenover gezag en de gevolgen daarvan voor de openbare orde.
De zachte benadering onder druk
In Nederland staat de manier van handhaven al jaren bekend als ‘de-escalerend’. Liever een waarschuwing dan een boete, liever een gesprek dan een confrontatie. Handhavers krijgen trainingen in communiceren, bemiddelen en omgaan met weerstand. Die aanpak heeft lang gewerkt – tot op zekere hoogte.
Wat we nu zien, is dat die zachte hand vaak wordt geïnterpreteerd als zwakte. Zeker bij jongeren of groepen die zich al afzetten tegen gezag, lijkt beleefdheid niet altijd de gewenste uitwerking te hebben. En wanneer die houding omslaat in agressie, staan handhavers soms letterlijk met lege handen.
Een realiteit die ongemakkelijk schuurt
Het beeld van vluchtende handhavers voelt ongemakkelijk. Niet omdat ze bang zijn – dat is menselijk – maar omdat het gezag dat ze horen te vertegenwoordigen, verdampt op het moment dat het spannend wordt.
En dat is zorgwekkend. Want als handhavers zich niet meer veilig voelen, hoe veilig is de rest van de samenleving dan nog?
In dit soort situaties wordt pijnlijk duidelijk hoe kwetsbaar de positie van handhavers is. Ze mogen handhaven, maar vaak zonder wapenstok, zonder verdedigingsmiddelen en met beperkte bevoegdheden.
En als een situatie escaleert, moeten ze wachten op de politie – als die überhaupt op tijd ter plaatse kan zijn.
Een afbrokkelend respect voor het uniform
Respect voor mensen in uniform was ooit vanzelfsprekend. Een agent of handhaver kreeg het voordeel van de twijfel, en wie werd aangesproken hield zich stil of bood excuses aan. Die tijd lijkt voorbij. Tegenwoordig wordt gezag regelmatig ter discussie gesteld, uitgedaagd of zelfs belachelijk gemaakt.
Jongeren filmen confrontaties, posten het online en jagen op likes. De uniformdrager is niet langer de autoriteit, maar het onderwerp van spot. Dat heeft gevolgen voor hoe anderen hen zien – en behandelen. Als het gezag er niet meer staat, is het nog maar een kleine stap naar chaos.
Waarom deze situatie niet zwart-wit is
Toch is het te makkelijk om de schuld bij jongeren neer te leggen. De realiteit is complexer. Veel jongeren groeien op in een samenleving die hen leert op te komen voor hun rechten, maar waarin plichten minder vaak worden benadrukt.
Ze weten precies wat een handhaver mag – en wat niet. En dat kennisvoordeel gebruiken ze om grenzen op te zoeken.
Aan de andere kant voelen handhavers zich steeds vaker belemmerd door regels en protocollen. Ingrijpen moet verantwoord zijn, proportioneel, de-escalerend. Maar wat als een situatie razendsnel uit de hand loopt? Wat als de tijd om te praten voorbij is?
Tussen gezag en voorzichtigheid: een wankel evenwicht
Handhavers opereren in een spanningsveld. Ze moeten streng zijn, maar ook begripvol. Ze mogen optreden, maar liever zonder fysiek contact. En boven alles moeten ze zorgen dat hun handelen later niet ter discussie komt.
Want één fout betekent niet alleen een klacht, maar ook media-aandacht en mogelijke gevolgen voor hun carrière.
Die druk zorgt ervoor dat handhavers in bepaalde situaties eerder zullen terugtrekken dan doorpakken. En hoewel dat begrijpelijk is, heeft het ook gevolgen. Niet alleen voor hun geloofwaardigheid, maar ook voor het vertrouwen van burgers in de ordehandhaving.
Wat kan er anders?
De vraag is: hoe zorgen we ervoor dat handhavers hun werk veilig en effectief kunnen doen? Het antwoord ligt niet in nóg meer regels, maar in meer duidelijkheid.
Er moet helderheid komen over wat er wel en niet van handhavers wordt verwacht. En dat moet gepaard gaan met de middelen om die verwachtingen waar te maken.
Dat betekent investeren in training, maar ook in uitrusting. Het kan gaan om bodycams, betere communicatieapparatuur of – waar nodig – de mogelijkheid om zich fysiek te verdedigen. Niet om agressief op te treden, maar om zichzelf en anderen te beschermen.
De rol van opvoeding en maatschappij
Daarnaast moeten we kijken naar de rol van opvoeding. Respect voor gezag begint thuis. Ouders, scholen en gemeenschappen moeten jonge mensen leren wat het betekent om in een samenleving te leven waarin regels gelden. En dat het aanspreken op gedrag daar onderdeel van is.
Media, influencers en rolmodellen kunnen hierbij een positieve rol spelen. Door gezag niet als vijand af te schilderen, maar als iets dat bijdraagt aan veiligheid, orde en samenleven. Want zonder wederzijds respect is er geen gezonde samenleving.
Internationale verschillen laten zien dat het anders kan
Wie over de grens kijkt, ziet dat er andere manieren van handhaven zijn. In sommige landen is er veel meer ruimte voor direct en hard optreden. Daar is gezag niet iets dat verdiend moet worden, maar iets dat automatisch geldt.
De vraag is of we dat model moeten nastreven. Waarschijnlijk niet. Maar het toont wel aan dat een andere balans mogelijk is.
Nederland hoeft geen politiestaat te worden, maar ook geen plek waar handhavers wegrennen omdat ze niet veilig zijn. Er moet een middenweg komen waarin gezag weer gerespecteerd wordt – zonder angst, maar met duidelijkheid.
Conclusie: terug naar wederzijds respect
Het incident waarbij handhavers op de vlucht slaan is geen incident op zich. Het is een symptoom van een breder probleem. Een samenleving waarin het gezag wankelt, waarin de balans tussen rechten en plichten zoek is geraakt, en waarin uniformdragers niet meer vanzelfsprekend worden gerespecteerd.
Als we willen dat handhaving werkt, moeten we zorgen voor veiligheid, duidelijkheid en wederzijds respect. Niet alleen op straat, maar in alle lagen van de samenleving.
Want een land waarin handhavers moeten rennen voor hun eigen veiligheid, is een land dat de controle aan het verliezen is. En dat vraagt om actie – niet alleen van de overheid, maar van ons allemaal.
Bekijk de beelden hier:
Bron: Manflix.nl
