De rellen in Den Haag van gisteren blijven de gemoederen flink bezig houden. Waar de gemeente en verschillende media spreken van een actie die werd overgenomen door voetbalhooligans, ziet D66-leider Rob Jetten dat heel anders.
Volgens hem is er geen sprake van een spontane hooliganactie, maar van doelbewust politiek geweld. Zijn reactie heeft de discussie over de aard van de rellen opnieuw doen oplaaien.
Demonstratie loopt volledig uit de hand
Het begon allemaal met een demonstratie van de beweging “Els-rechts” op het Malieveld in Den Haag. Duizenden mensen waren aanwezig om te protesteren tegen het huidige beleid rondom asiel en migratie. Wat aanvankelijk begon als een vreedzame bijeenkomst, liep later volledig uit de hand.
Een groep van naar schatting 1.200 tot 1.500 personen trok weg van het Malieveld richting de A12.
Daar zochten zij de confrontatie met de politie. Er werd gegooid met stenen, vuurwerk en andere voorwerpen. Uiteindelijk moest de Mobiele Eenheid ingrijpen om de situatie onder controle te krijgen.
Heftige beelden verspreiden zich online
Op social media doken al snel beelden op van de rellen. Een politievoertuig stond in brand, agenten werden belaagd en er heerste chaos in de straten van Den Haag. In de binnenstad werd het partijkantoor van D66 aangevallen.
Ramen sneuvelden door een regen van stenen en er werd geprobeerd brand te stichten in het pand. Het leverde schokkende beelden op die inmiddels door heel Nederland zijn gedeeld.
Politieke reacties op de rellen
Na de gebeurtenissen reageerden verschillende politici. Frans Timmermans sprak van extreemrechts geweld en benadrukte dat er hard moet worden opgetreden tegen de relschoppers.
Geert Wilders daarentegen deelde een bericht van de NOS waarin werd gesproken van voetbalhooligans en beschuldigde Timmermans van ophitserij.
Volgens Wilders moest de focus liggen op de gewelddadige acties en niet op politieke etiketten.
De woordenwisseling tussen Timmermans en Wilders maakte duidelijk dat zelfs over de vraag wie verantwoordelijk was voor het geweld, grote politieke verdeeldheid bestaat.
Jetten spreekt van politiek geweld
Rob Jetten, fractievoorzitter van D66, liet vandaag weten dat hij het oneens is met de verklaring dat hooligans een onschuldige demonstratie hebben overgenomen. Volgens hem gaat het om puur politiek geweld.
“Ze riepen geen ‘hup ADO’ of ‘hup FC Utrecht’, maar scandeerden leuzen over het opeisen van Nederland,” aldus Jetten.
Hij baseert zijn uitspraak op meerdere signalen. Op het Malieveld waren onder andere Prinsenvlaggen te zien.
Daarnaast zouden aanwezigen hitlergroeten hebben gebracht en racistische en antisemitische leuzen hebben gescandeerd. Voor Jetten zijn dat tekenen dat dit geen gewone relschoppers waren, maar groepen met een duidelijke politieke boodschap.
Verwijzing naar uitspraken van Wilders
Volgens Jetten is het nog zorgwekkender dat er tijdens de rellen ook leuzen zijn geroepen die overeenkomen met woorden van Geert Wilders.
“Dan is het aan alle democratische krachten om duidelijk te maken dat dit niet acceptabel is,” zegt hij.
Daarmee legt hij een directe link tussen het geweld in Den Haag en de politieke retoriek die door bepaalde partijen wordt gebruikt.
Zijn opmerkingen hebben geleid tot felle discussies. Voorstanders van Jetten prijzen hem omdat hij de vinger op de zere plek legt, terwijl critici hem verwijten dat hij politiek misbruik maakt van een chaotische situatie.
Het verschil tussen hooligans en politieke extremisten
De kern van de discussie draait om de vraag: was dit hooligangeweld of politiek geweld?
Het onderscheid lijkt misschien klein, maar de gevolgen zijn groot. Wanneer het om hooligans gaat, ligt de focus vooral op ordehandhaving en strafrechtelijke vervolging.
Wanneer het echter om politiek gemotiveerde groepen gaat, wordt het al snel een bredere discussie over extremisme, democratische waarden en de grenzen van vrije meningsuiting.
Volgens Jetten was het duidelijk politiek gemotiveerd. Zijn verwijzing naar vlaggen, racistische leuzen en de sfeer op het Malieveld ondersteunt dat beeld.
Tegenstanders vinden dat hij te snel conclusies trekt en dat de aanwezigheid van enkele symbolen niet automatisch betekent dat de hele groep politiek gemotiveerd was.
Gevolgen voor D66
Voor D66 zelf is het incident extra heftig omdat hun partijkantoor rechtstreeks doelwit was.
Het feit dat het pand werd bekogeld met stenen en zelfs geprobeerd werd het in brand te steken, onderstreept volgens Jetten dat er meer speelt dan alleen woede tegen de overheid. Voor hem is het bewijs dat de rellen een politieke lading hadden.
De partij benadrukt dat geweld tegen politieke instellingen nooit getolereerd kan worden.
Volgens D66 raakt dit de kern van de democratie: het respecteren van verschillen van mening zonder dat dit in fysiek geweld ontaardt.
Breder maatschappelijk debat
De gebeurtenissen in Den Haag passen in een bredere trend waarbij politieke spanningen steeds vaker op straat tot uitbarsting komen.
Demonstraties rond thema’s als klimaat, migratie en corona hebben de afgelopen jaren geregeld geleid tot confrontaties.
Dat voedt de zorg dat het maatschappelijk debat verhardt en dat extremistische groepen steeds meer ruimte krijgen.
Voorstanders van Jetten’s visie wijzen erop dat Nederland alert moet zijn op politieke radicalisering.
Tegenstanders vinden dat hij het gevaar van hooligans onderschat en alles te snel onder de noemer ‘extreemrechts’ schuift.
Hoe nu verder?
De rellen van dit weekend zullen ongetwijfeld nog lang onderwerp van gesprek blijven. De politie onderzoekt wie er verantwoordelijk zijn en zegt alles op alles te zetten om de relschoppers op te sporen.
Politiek Den Haag zal ondertussen moeten beslissen hoe dit soort demonstraties in de toekomst beter onder controle gehouden kunnen worden.
Of de rellen nu worden gezien als hooligangeweld of politiek geweld, duidelijk is dat de grens tussen beide steeds vager wordt.
Wat begon als een demonstratie tegen het beleid, eindigde in een chaos van brandende voertuigen, aanvallen op agenten en vernielingen bij een partijgebouw. Voor veel mensen voelt het als een wake-up call dat de spanningen in Nederland hoog zijn opgelopen.
